Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Clemen, Paul
Die romanische Monumentalmalerei in den Rheinlanden — Düsseldorf, 1916

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.22845#0435
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
BRAUWEILER: KAPITELSAAL.

401

Das reichste symbolische und ikonographische Material unter den Kommentaren des Ezechiel bietet
aber jener unter den Namen des Primasius von Hadrumet, des Remigius von Reims und des Haimo von
Halberstadt117 uns überlieferte Kommentar. Dieses .Werk, das in der Einzelexegese seinen Stolz sieht,
hat eine Fülle von Beziehungen, Gleichnissen, Parallelen zusammengetragen118.

Unter den aus dem Norden stammenden Auslegern der paulinischen Briefe ist der Grammatiker
und Dichter Sedulius Scotus zu nennen, der in der Mitte des 9. Jh. sich im Domstift zu Lüttich aufhält.
Sein Kommentar ist nur eine Art von Stoffsammlung, eine Materialienanhäufung in der knappsten
Form, scheinbar eine erste Niederschrift für eine geplante ausführliche Darlegung, aber sie enthält gerade
für unsere Verse sehr reichliche Hinweise119.

Convaluerunt de infirmitate. Hic illud tempus dicit,
quando reversi sunt ex Babylonia ... ex captivitate . . .

Fortes facti sunt in bello, castra verterunt exterorum.
Hic aperte de Machabeis dicere videtur, quamvis et de
Josua, Samson, David, et his similibus intelligi potest.

Acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos. Et
quae circa Prophetas provenerunt dicit, Eliseum et Eliam
significans, qui mortuos suscitabant.

Alii autem distenti sunt ... In hoc loco videtur mihi,
quia Joannem significat et Jacobum . . .

Lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt . . . Lapidatum . . .
legimus Naboth Gezrahelitam, sectum vero Isaiam, tentati
vero et in occisione gladii mortui multi fuerunt.

Circuierunt in melotis . . . Haec omnia de filiis Prophe-
tarum, qui in eremo conversabantur, dici videntur . . .

117 Als von Remigius stammend publiziert von J. B.
Vittalpandus, Rom 1598 (vgl. maxima bibliotheca veterum
patrum, Leiden 1677, VIII, p. 889). Für Remigius von Lyon
ist D. Blondel, Apologia pro sententia Hieronymi de epis-
copis et presbyteris, Amsterdam 1646, p. 37, eingetreten.
Vgl. über die Autorschaft Riggenbach a. a. O., wo auch
eingehend über den Stil des Kommentars und seine Quellen
gehandelt wird. Über das Verhältnis zu Haimo von Auxerre
neuerdings Wilh. Neuss, Das Buch Ezechiel in Theologie
und Kunst, Münster 1912, S. 298.

118 Haymonis expositio in epistulas S. Pauli (Migne,
Patrologia lat. 117, p. 914:

Obturaverunt id est clauserunt ora leonum, ut Samson,
David et Daniel missus in lacum. Exstinxerunt impetum
ignis, sicut tres pueri Danielis . . .

Effugerunt faciem gladii . . . sicut Josue, Gedeon, David
aliique reges et principes Judaeorum. Convaluerunt de
infirmitate, ut Job et Ezechias . . .

Fortes facti sunt in bello, ut Jesus N a v e successor
Moysi, Samson qui mandibula asini multos Philistinorum
interfecit, David' quoque rex, Juda Machabaeus et fratres
eius.

Castra verterunt exterorum . . . ut Darius et Antonius.
Acceperunt mulieres de resurrectione. Eas mulieres dicit
quarum filii ab Elia et Eliseo suscitati sunt, quos illae
acceperunt post resurrectionem . . .

Alii distenti sunt. Plurimi sanctorum distenti sunt,
hoc est in cruce extensi funibus colligati, sicut beatus An-
dreas . . .

Alii vero ludibria et verbera experti . . . Primo sancti
martyres ludibriis et irrisionibus deludebantur, deinde ver-
beribus afficiebantur, sicque vinculis astricti, ponebantur in
carceres; ad postremum vero interficiebantur diversis et
exquisitis tormentis.

Lapidati sunt, ut Naboth, Jeremias in Aegypto . . .,
Ezechiel in Babylone, aliique quamplures in novo testamento.

Secti sunt ... Isaias propheta, quem fecit secari serra
lignea Manasses rex, qui filiam eius habebat in uxorem.

Tentati sunt, ut Abraham et alii multi . . .

In occisione gladii mortui sunt, ut Urias et Josias . . .

Circumierunt in melotis . . . Eliam in hoc loco debemus
intelligere . . . Melota propter asperitatem in Aegypto
monachi dicuntur uti. Elias quoque legitur usus isto fuisse.

Quibus dignus non erat mundus . . . Moyses . . . Josua,
. . . Elias.

In solitudinibus errantes, in montibus et speluncis et in
cavernis terrae. Eliam eximium prophetarum hic vult
intelligi, et filios prophetarum qui temporibus Achab et
Jezabelis fugati sunt, eo quod voluisset eos Jezabel inter-
ficere, tunc temporis pavit eos quinquagenos Abdias in
speluncis et in cavernis terrae.

319 Sedulii Scoti collectanea in epistolam ad Hebraeos:
Migne, Patrologia lat. 103, p. 268.

Obturaverunt ora leonum. Ut Daniel, et Samson, et
David, quando pastor ovium fuit.

Exstinxerunt impetum ignis. Ut tres pueri in camino ignis.

Effugerunt aciem gladii. Sicut David aciem gladii
Saulis effugit.

Convaluerunt de infirmitate. Ut Ezechias. Castra
verterunt exterorum. Ut Gedeon, et Ezechias, caeterique.

Acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos.
Ut Elias suscitavit filium viduae Jonam, et Elisaeus filium
Samaritis.

Alii autem distenti sunt. Cruciati sunt, ut Machabaei.

Non suscipientes. In praesenti vita.

Alii vero ludibria et verbera experti. Ut Jeremias.

Insuper et vincula et carceres. Ut Joseph. Lapidati
sunt. Ut Naboth.

Secti sunt. Ut Isaias. Haec per syllepsin dicuntur, quia
verbi gratia, non multi secti sunt, sed unus tantum, id est,
Isaias.

Tentati sunt. Ut Job et Tobias.

In occisione gladii mortui sunt. Ut Zacharias filius
Joiadae sacerdotis, qui occisus est inter templum et altare.

Circumierunt in melotis. Ut Elias et Joannes, aliique
multi. Est autem melota pellis caprina ex uno latere depen-
dens, qua monachi utuntur Aegyptii.

Quibus dignus non erat mundus. Praesens videlicet
mundus, propter spem supernae gloriae. Non acceperunt
promissionem. Donec advenit Christus.

Ne sine nobis consummarentur. Hoc est, ne ante nos
in regnum Dei coelestemque coenam exirent, donec omnes
in novo exiremus.

26
 
Annotationen