DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.26590#0505
496
MYSTIEK.
te handhaven voor de rechtbank der gezonde, te verde-
digen tegen de aanvallen der afdwalende rede; de Mystiek
zoekt slechts inniger vereeniging met God door diepere
kennis en vuriger liefde, voor zichzelf en anderen.
Feitelijk zijn, op het voetspoor der beroemdste Vaders,
zoo der Oostersche en Westersche Kerk, ook de grootste
theologen der Middeleeuwen, wat de zaak betreft, be-
oefenaars zoowel der scholastieke als der mystieke the-
ologie geweest, hebben zij de geopenbaarde waarheid zoo
diep mogelijk trachten te doorgronden èn bij het licht der
natuurlijke rede èn bij dat der bovennatuurlijke beschou-
wing, in hen zelven of in anderen ontstoken; werd de leer
der Mystiek in de Summae theologicae behandeld, en
zetten met name de mystici der i6e en 17® eeuw, wier
werken met den bloeitijd der nieuwe Scholastiek samen-
vallen, de mystieke theologie uiteen volgens de beginselen
en leerwijze der School. Geen scheiding derhalve, maar
vereeniging der beide wijzen om God en het goddelijke
meer en meer te kennen en te doen kennen ; ziedaar
in dit punt wederom de geest der Kerk, belichaamd
in hare geschiedenis. Doch anderzijds ook evenmin
verwarring, maar onderscheid : onderscheid tusschen
scholastieke en mystieke theologie in de Kerk, onder-
scheid vooral tusschen echte Christelijke Mystiek en
de droomerijen der gevoelsphilosofen, Aziatische en
Europeesche pantheïsten daarbuiten. Is het rationalisme
eene ontaarding en daardoor eene caricatuur der Chris-
telijke Scholastiek, het valsche mysticisme, onder welken
vorm ook, is eene verbastering der Christelijke Mystiek;
en hoe gemakkelijk en in zekeren zin natuurlijk eene
zwenking van het eene uiterste naar het andere, eene
vermenging der schijnbaar verst uiteenliggende elementen
is, hoe verklaarbaar eene zucht naar vergoeding, om
zoo te spreken, van de buitensporigheid der rede door
MYSTIEK.
te handhaven voor de rechtbank der gezonde, te verde-
digen tegen de aanvallen der afdwalende rede; de Mystiek
zoekt slechts inniger vereeniging met God door diepere
kennis en vuriger liefde, voor zichzelf en anderen.
Feitelijk zijn, op het voetspoor der beroemdste Vaders,
zoo der Oostersche en Westersche Kerk, ook de grootste
theologen der Middeleeuwen, wat de zaak betreft, be-
oefenaars zoowel der scholastieke als der mystieke the-
ologie geweest, hebben zij de geopenbaarde waarheid zoo
diep mogelijk trachten te doorgronden èn bij het licht der
natuurlijke rede èn bij dat der bovennatuurlijke beschou-
wing, in hen zelven of in anderen ontstoken; werd de leer
der Mystiek in de Summae theologicae behandeld, en
zetten met name de mystici der i6e en 17® eeuw, wier
werken met den bloeitijd der nieuwe Scholastiek samen-
vallen, de mystieke theologie uiteen volgens de beginselen
en leerwijze der School. Geen scheiding derhalve, maar
vereeniging der beide wijzen om God en het goddelijke
meer en meer te kennen en te doen kennen ; ziedaar
in dit punt wederom de geest der Kerk, belichaamd
in hare geschiedenis. Doch anderzijds ook evenmin
verwarring, maar onderscheid : onderscheid tusschen
scholastieke en mystieke theologie in de Kerk, onder-
scheid vooral tusschen echte Christelijke Mystiek en
de droomerijen der gevoelsphilosofen, Aziatische en
Europeesche pantheïsten daarbuiten. Is het rationalisme
eene ontaarding en daardoor eene caricatuur der Chris-
telijke Scholastiek, het valsche mysticisme, onder welken
vorm ook, is eene verbastering der Christelijke Mystiek;
en hoe gemakkelijk en in zekeren zin natuurlijk eene
zwenking van het eene uiterste naar het andere, eene
vermenging der schijnbaar verst uiteenliggende elementen
is, hoe verklaarbaar eene zucht naar vergoeding, om
zoo te spreken, van de buitensporigheid der rede door