κί
όι D L y Κ b L Κ Ο Μ Λ
ptorum ope struxit ipse, Plinianum. Nititur enim Dionysio dicenti,
Romam Athenis parem esse. tum iubsumic: Athen® pares Syracusis, te-
ile Plutarcho. Syracusa? autem, referente Strabone, CLXXX. stadio-
rum , quae sunt nobis miliiaria XXII. cum dimidio - Tanta igitur Ro-
ma. Quo fit, vt Plinius aseribens Vrbi XIII. millia passuum corrigi-
tur, & XXIII. millia cogatur aseribere. Qiia? circumdu&a ratio nos,
qui Rornee pedem fiximus, minus mouere debet.
Plini) locus sic habet. Moenia eius collegere ambitu Imperatoribus t
Censoribusque Vejsajianistanno condita DCCCXXVI1I.passuum XIII.
M. CC. complexa montes septem ipfa diuiditur in Regiones X1V. compita
M. S. Co- ^drum CCLXV. eiusdem tyatij mensura currente d militario in capite Ro-
dicejarsi. mani Fori ssatuto adsingulas portas, qua sunt bodie numero XXXVII.
ita vt duodecim porta femel numerentur , pratereanturque ex ‘veteribus
septem, qua esse desserunt, essicit pajsuum per dire ssum XXX. M. DCG-
LXV. Ad extrema vero te florum cum Caiiris Pratorijs ab eodem milita-
rio per vicos omnium viarum menfura colligit paulo amplius LXX. M.
pajsuum. Huic loco,qui tefie eodem Lipsio magnas habet tenebras,mu-
tatis ab illo numeris, lux nihilo maior affulsit. Vt wibi, inquit, nunc vi-
Lipsius detur Plinij numeri issi corrupti sunt, & sic resormandi. Moenia colle-
Romx tri gere ambitu pajsuum XXIII. millia. Hoc primum pono, tanta suijse Ro-
ΙΠ Mnas- rriam: aut si pl*cet XXII. parum in vnos alteroque milliari eji. Verum
iuiim f non sunC corrigendi numeri XIII. M. & addito X. spatium Vrbis pcene
duplicandum . Nam nostra ledio e manuseriptis libris excepta vulga,
tissima elt, quam sequitur Onuphrius , hoc ipsum accuratisiime perse-
quutus. Vidi ego septem Codices Bibliotheca? Vaticana?; e quibus vnus
vetustissimus. omnes habent X1II M. pra?ter duos qui habent X1V. in
libris autem cur verba corrigenda sunt, nisi locus perspicue deprauatus
appareat ? Plinius sane de ea Vrbe loquebatur, quam ipse pra?seutem_,
videbat, nec dum auxerant Traianus, & Aurelianus, Lipsianis terminis
Plinii Vr- mu,to angustiorem. Nam vt supra ex ipso dicebam Plinio, finesque»
bsminorj constituam ab ipso pra?scriptos: Vrbem ab Oriente Agger Tarquinij
quam sub claudebat, cis Castra Praetoria a Collina ad Esquilinam protensus. Ca-
Aurelia· Rrorum autem formam, quadrata,& angulosa moenia adhuc cernimus,
no * & Aggeris reliquias in ipsis moenibus. Eodem teste Plinio Vrbs com-
plexa montes septem ijsdem abruptis muniebatur. Horum fines omnes
lustramus, & contemplamur, quique abrupti Vrbem munire tunc pote-
rant, suere, Quirinalis versus Septentriones: Esquilinus ad Orientem-»:
Ccelius meridiem versus: Auentinus, & Capitolium. Nam Campus
Martius suo Plinij extra Vrbem suit.
At Lipsius: Fateor, inquit, extra pomoerium habitum, dr intra moe-
nia tamensuijfe. Nonne idem in Auentino l qui vsque ad Claudy tempo-
ra in pomoerio b abitus non suit tamen d Regum tempore Vrbi inclu-
sus. Et Campus quidem Martius etsi olim non erat, tamen lulius Cafar
( quod Cicero ad Atticum feribit ) ddlinabat eum includere: qui feto an
non Augussus secerit i narn^ is pomoerium protulit: an denique Nero i
quem
όι D L y Κ b L Κ Ο Μ Λ
ptorum ope struxit ipse, Plinianum. Nititur enim Dionysio dicenti,
Romam Athenis parem esse. tum iubsumic: Athen® pares Syracusis, te-
ile Plutarcho. Syracusa? autem, referente Strabone, CLXXX. stadio-
rum , quae sunt nobis miliiaria XXII. cum dimidio - Tanta igitur Ro-
ma. Quo fit, vt Plinius aseribens Vrbi XIII. millia passuum corrigi-
tur, & XXIII. millia cogatur aseribere. Qiia? circumdu&a ratio nos,
qui Rornee pedem fiximus, minus mouere debet.
Plini) locus sic habet. Moenia eius collegere ambitu Imperatoribus t
Censoribusque Vejsajianistanno condita DCCCXXVI1I.passuum XIII.
M. CC. complexa montes septem ipfa diuiditur in Regiones X1V. compita
M. S. Co- ^drum CCLXV. eiusdem tyatij mensura currente d militario in capite Ro-
dicejarsi. mani Fori ssatuto adsingulas portas, qua sunt bodie numero XXXVII.
ita vt duodecim porta femel numerentur , pratereanturque ex ‘veteribus
septem, qua esse desserunt, essicit pajsuum per dire ssum XXX. M. DCG-
LXV. Ad extrema vero te florum cum Caiiris Pratorijs ab eodem milita-
rio per vicos omnium viarum menfura colligit paulo amplius LXX. M.
pajsuum. Huic loco,qui tefie eodem Lipsio magnas habet tenebras,mu-
tatis ab illo numeris, lux nihilo maior affulsit. Vt wibi, inquit, nunc vi-
Lipsius detur Plinij numeri issi corrupti sunt, & sic resormandi. Moenia colle-
Romx tri gere ambitu pajsuum XXIII. millia. Hoc primum pono, tanta suijse Ro-
ΙΠ Mnas- rriam: aut si pl*cet XXII. parum in vnos alteroque milliari eji. Verum
iuiim f non sunC corrigendi numeri XIII. M. & addito X. spatium Vrbis pcene
duplicandum . Nam nostra ledio e manuseriptis libris excepta vulga,
tissima elt, quam sequitur Onuphrius , hoc ipsum accuratisiime perse-
quutus. Vidi ego septem Codices Bibliotheca? Vaticana?; e quibus vnus
vetustissimus. omnes habent X1II M. pra?ter duos qui habent X1V. in
libris autem cur verba corrigenda sunt, nisi locus perspicue deprauatus
appareat ? Plinius sane de ea Vrbe loquebatur, quam ipse pra?seutem_,
videbat, nec dum auxerant Traianus, & Aurelianus, Lipsianis terminis
Plinii Vr- mu,to angustiorem. Nam vt supra ex ipso dicebam Plinio, finesque»
bsminorj constituam ab ipso pra?scriptos: Vrbem ab Oriente Agger Tarquinij
quam sub claudebat, cis Castra Praetoria a Collina ad Esquilinam protensus. Ca-
Aurelia· Rrorum autem formam, quadrata,& angulosa moenia adhuc cernimus,
no * & Aggeris reliquias in ipsis moenibus. Eodem teste Plinio Vrbs com-
plexa montes septem ijsdem abruptis muniebatur. Horum fines omnes
lustramus, & contemplamur, quique abrupti Vrbem munire tunc pote-
rant, suere, Quirinalis versus Septentriones: Esquilinus ad Orientem-»:
Ccelius meridiem versus: Auentinus, & Capitolium. Nam Campus
Martius suo Plinij extra Vrbem suit.
At Lipsius: Fateor, inquit, extra pomoerium habitum, dr intra moe-
nia tamensuijfe. Nonne idem in Auentino l qui vsque ad Claudy tempo-
ra in pomoerio b abitus non suit tamen d Regum tempore Vrbi inclu-
sus. Et Campus quidem Martius etsi olim non erat, tamen lulius Cafar
( quod Cicero ad Atticum feribit ) ddlinabat eum includere: qui feto an
non Augussus secerit i narn^ is pomoerium protulit: an denique Nero i
quem