Donati, Alessandro; Rossi, Filippo de' [Bearb.]: Roma Vetvs Ac Recens: Vtrivsqve Aedificiis Ad Ervditam Cognitionem Expositis (Romæ: Ex Officina Philippi Rubej, 1665)

I




r





LIBER. TERTI V SI 177
Amphitheatrum. Ossiodorus: Cum Theatrum, quod est tierttfibarhim, lib. $.Va-
grace dicatur: Amphitheatrum quafi in vnum iunssa duo visiria presst^j riar.ep.4fc
conssat ejse nominatum. In vtroque dspositi gradus, ac seditia, vt Com-
mode ciuibus liceret ludos intueri. Romae quidem vsque adFompeium
temporaria suere Theatra, & Amphitheatra; quod huiusmodi sabrica*
putarentur nocere bonis moribus. LiuiuS: Cum locatum d Censoribni Lib.<8. in
Theatrum extrueretur, P. Cornelio Nasica au ssore, tamquam iniit ile , epitoma ·
nociturum publicis moribus ex Senatus Gonsulto defirussum ppsspopssltqf
que ahquandiu Plans ludossiessauit · Appianus : Theatrum quod L. C as-
suse ceperat, acs ere absoltier at, Conful Scipio evertit. Velleius: CaJJius Appjib.r.
Qenfor d Lupercali in Palatium verfus, Theatrum facere insiituit cui in Velllib.i.
demoliendo eximia Civitatis feueritas, dr Qonsul Scipio ressitere c Quod
ego inter clarijjimapublica voluntatis monumenta numeraverim. Id adtt
anno Vrbis DXCIX. Tacitus: Quippe erant, qui Cm quoque Pom- Taclt.Iib.
peium incufatum dsi ni oribus serrent, quod mansuram Theatli fedem—> 14, Auq.
pqsuijfet. Nam antea subitarijs gradibus, & fcena in tempus ssrussa lu-
dos edi folitos: vel β vetujiiora repetas,si ante m populum fie&auissi-j.
Quod confirmat apud Ciceronem de Amicitia Laelius:' Stantes autem
plaudebant in re sifla. Vbi de fabula data d Pacuuio sermo est. Ludi
tum ferm£ fiebant in Foro, cum extrudis gradatim ligneis subiellijs cir*
cumfedebant, aut ex area, & porticibus spedabant. Pltitarchus in vi-
ta Gracchorum: Ludi Gladiatori/ in Foro exhibendi erant, &plerique Antiqui-
eorum, qui Magifiratibussungebantur, cuneos in Orbem ad tye ssandum tus states
infiruxerant, quos locabant. Eos Catus imperavit illis, vt tollerent, qud ^os^pe.
inopes ex cavea si e ssare gratis valerent. Nemine auscultante , prassola- ^banc. *
tus noPtem, cui Pseflaculum illucefcebat, evertit per opisices, quos habe-·
bat penes fe conduflos, cuneos illos, populoque posiridie locum vacuum^
exhibuit. Suetonius de Augusto : Athletas, inquit, ediditextrussis in_»
Campo Martio fedilibus ligneis. Quo sane more maiorum non modo
cum Theatra nulla erant, sed etiam postquam e lapide posita sunt, nihi-
lominus lignea locabanturjsiue q uod certis in locis a Theatro vacuis lu-
di esient edendi: siue quod maior eorum, qui edebant, videretur muni-
sicentia splendido ludorum , & ipsius loci apparatu. De primo genere-»
ludorum losephus loco supra citato. Bum ludi, inquit, aguntur in Pa- loseph
latio: hi celebrantur in honorem Casaris, qui primus dominationem d po- iib.
pulo in fe tranfiulit, & extrussa ante Regiamfcena. Deinde: Perassofa-
cro confidit, Caius ,inter amicos in Theatro, quodcompassile inPlaura-
batur persingulos annos. Tacitus : Coepto apud Fidenam Amphitheatro Ta
Attilius quidam libertini generis quo siessaculum Gladiatorum celebra· Anaal. 4*
ret, neque sundamenta perfoli dumsub didit, neque sirmis nexibus lignea,
compagemsuperfiruxit. Cuius deinde molis conuulsa» ruina quinquagin-
ta hominum millia, vel debilitata, vel obtrita suere , Posteriores ludos
dedit Caesar fada e ligno theatrali mole, vt testatur Dion: deinde Nero Dion.l.4s
in Campo Martio extrudo ab se ligneo Amphitheatro, vbi iam lapi- *
deum erat. Tacitus : nisicui libeat laudandis sundamentis,^ trabibus
S 3 quis B-Annal.