DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.8046#0126
Cur dcbuit es
seamplissimu
cauae oftium
circa cor.
Secunda Vesa-
lij ratio.
Oppugnatio
rationis.
Tertia ratio.
Impugnatur.
Principium a-
pud Medicos
multiplex est.
Frincipium
oriainis.
o
Priricipium
osficij.
Prmcipium
radicationis.
Principium o-
riginis nullum
eft>fedfperma-
ticae omnes
partes fimul
delineantur.
Heparquo-
modo princi-
pium eft radi'
cationis.
Hepar princi-
piumeft offi-
ci/.
pS LiherQuartug
venam cauam circa cor, anpropterea cor. iUiusprincipiumftatui debet?Sunt in arborum &plantarumgenere
quadain summo ratno crasttores quam in trunco. Docet Phtlofophus, res naturales non tam ex materia neces-
sitate, quam ex necefiitatesinis metiendas: debuit necejsarib ampliftimum ejse orisicium vena caua iuxta cor,
quia ad vttalis Jpiritus generationem, & pulmonum nutritione, debuerat copiosisttmussanguis d^oac & as-
satim irrumpere,quodnon nisiper ampliftimum & patentifiimum oftiumsieri poterat. Eft altera Vefalij ratto
' contra Galenum. Si vena ab bepate ortum ducerent, vena omnes attingerent hepar, essentque ei conttnua,aut
contigua; atvena arteriofa heparnon attingit; venofz arteria, qua ftrucluram & tumcam habet vena,&re-
uera vena esl,nuUa esl cum hepate c ontinuitas,nuUa cum eo tntercedit communio. Quomodo igitur ab bepate
orientur vena?Sed heus bone vtr,in re tam aperta itane hallucinatus es,vt insinitos laqueos non prauideris,qui-
bus te miserrime interimi moxfenties? Venam illam artertofam,venamne,an arterum esseputas? Sanesioiu-
latus es,arteriam iudicabis; tunicam enim habet densam,ct asifimam & quintuplb vena crastiore.Hac tnpri-
ma consormatione arteria magna continua esl,per canalem satis conspicuu multts incognitum; vtputem ego,
arteria magna ejse propagmem;propterea iUius valuula fimilessant &semicirculares.Si ergo vas iUudarteri->
$sum eil,non debuit ab hepate ortum ducere,seda corde. De venofa arterta obfcurioresldtssicultas. Nam bac
tunicam babetsimpltce, &siftrutluramJpeclemus, reuera vena esl; hactamen bepati non esl continua Vesa-
lio. Ego venofam banc artertam hepatt & vena caua continuam ejse tn primaparttum consormattone ajseuero,
& inscetufemper obferuauhdesert enim,quandm viuit in vterofmus,ftngumem ad pulmonum nutritionem,
queeb essundtt oftium vena. caua cont)guum,vt vena artertofa.fptritum Vttalem&artertosumsanguine,quem
abaortamirabtli canaltculoexciptt,&inpulmonesdissundtt. Sedhancvasorum cordis koivmUvfeucommu-
nionem ignorarunt multi Anatomtci, quam tamen primus omnitimeleganter aperuit dtuinus Galenus, capite
sexto Itbri decimiquinti de vfu partium, &nos insatus Anatome & hiftoria cordissusius patesaciemus.Poftre-
mb itain Galenum insurgit Vefaltus. Non quiaadheparserturvenavmbtltcalis, idebvenarumprincipiumfta-
tuendum esl bepar,quiaarteria vmbiitcales cor non atttngunt, quarum tamen ortgo esl cor. Nobis non eadem
Venarum & arteriarum vmbiiicaltttm vtdetur ratio. Non entmpoterant adcorserrt vmbilicales arteria, tum
quia nonfatis tutum erat iter,tum quia hepatis moles erat obftaculo.Abeat igttur cumsuo commento Vcjalius,
EXERCITATIO VI.
Epilogus totius dilputationis 5 & quidsentiamus de vcnarum ortu.
G e ergo, cum ex his quasusa verborum serie dijseruimus, cuilibet planum & apertum stt,
non cor,fedhepar venarum ejfe principium,quomodo principtum iUud inteUigi debeat,paucis
explicemus: eslenimprincipijapudMedicos accepttomulttplex, & parsvnaabalta ortridi-
citur multis modis. EflapudGalenumprincipium fyirtmMett, originis, a quo tanquam
a materia autprtncipio oriri quidpiam dicttur. Esl principium c/>o/««cr5«c,j^£^dij^ihuti-'
onisjdispensationis, osficij, a quo autfacultas,aut communis materta manant. Esl &principium^j^act^
tprjdg&radicationisy» quo vaforum radices,qu<t nutntionisprincipiasunt,appan nt. Siprioremfignifica-
tionem Jpecles,nec bepar,nec coryVenarumprincipium dicipotest:non enim pars ali.t abaltera oritur,fedfper-
maticarum omniumprimastaminasimul &femelinchoantur,adumbranturcj3, non tamenpersictuntur. Ab-
furdum esl itao^ quodproferunt Peripatetici, cordis carnem duram esse,denfam & coriaceam, ab eaque venas
orirt. Ridiculum etiam quodMedtci quidam affirmant, venarum tunicammoUem ejse, quia hepatis caro moUit
esl: nam & cordis & hepatis carne,vena funtpriores,quiaparenchjma exaffufo & cocretositfangutne,quem
deserunt vena, vt iecurpotius e venis qu<z ipfitntexuntur oriatur, quam vern ab ipfo. Sic hepar ab vmbtlicali
vena & nafci,>gni in vtero, a Galeno probatur libro deformationefeetus. Principium ergo originis nuUum
ett: & h<zcfuit admtrandi Hippocratis fententia libro de locis in homine,& de osttum natura. Ven<z(tnquit)ab
vnamult<zgignuntur,ate^h<zcvna vbi oriatur &tefinatnefcio: circulo enimfaclo,principiumnoninuenitur.
Dum ergo de venarumprincipio dtjputatio inftituttur, de radicationis,aut dijpenfationis principio quaftto ex-
pltcanda eil. At hepar vtraque ratione, non corvenarumprincipium ejse volumus. Radicationis quidem,quia
port<z & cau<z radtces in hepatefolo apparent varia implicata, & in hepate tantum, tanquam in matricepro-
pria comv.umonem babent, non quodplanta modo abhepategerminent, deindepaulatim aucla tandeinpar-
tesserantur: nam totafimulvena, arteria, & neruus, vt & radtces,caudtces, ac ramigignuntur, fedquodin
hepate ceu terra quadam infixafint; atife vt a terra,per radices ceu principia,altmentum Itbant planta: ita ab
hepate,per caua &porta radices,altmentum hauriuntfingulapartes. ra <pv\*,ait Ariftotelesfecundo depar-
tibus animaltum, 'txovo-t W> ^ ytii iiuu tfotpbuu. Plantae a terra alimerrtum habent, quodtn radtce exco-
quitur. ucmip cv rtinoixia. -^J^wV, vt in ventreanimalium. ExtatpraclaraiUaHtppocratisfententialib.
dealtmento. pi£a><Tts pAedfv «vrap, radicatio venarum hepar. Esl etiam heparprinctpium officij & dtjpen-
fationis,quta ab hepate communis materia,fanguisfciltcet, communepartium altmentum,per Venas,ttim de-
fcendentes, tum afcendentes, tn vniuerfum corpus dtssunditur, vt hepar non praparet tantum,miniftri inftar,
fedetiam diftribuat,
Qv^ESTIO
seamplissimu
cauae oftium
circa cor.
Secunda Vesa-
lij ratio.
Oppugnatio
rationis.
Tertia ratio.
Impugnatur.
Principium a-
pud Medicos
multiplex est.
Frincipium
oriainis.
o
Priricipium
osficij.
Prmcipium
radicationis.
Principium o-
riginis nullum
eft>fedfperma-
ticae omnes
partes fimul
delineantur.
Heparquo-
modo princi-
pium eft radi'
cationis.
Hepar princi-
piumeft offi-
ci/.
pS LiherQuartug
venam cauam circa cor, anpropterea cor. iUiusprincipiumftatui debet?Sunt in arborum &plantarumgenere
quadain summo ratno crasttores quam in trunco. Docet Phtlofophus, res naturales non tam ex materia neces-
sitate, quam ex necefiitatesinis metiendas: debuit necejsarib ampliftimum ejse orisicium vena caua iuxta cor,
quia ad vttalis Jpiritus generationem, & pulmonum nutritione, debuerat copiosisttmussanguis d^oac & as-
satim irrumpere,quodnon nisiper ampliftimum & patentifiimum oftiumsieri poterat. Eft altera Vefalij ratto
' contra Galenum. Si vena ab bepate ortum ducerent, vena omnes attingerent hepar, essentque ei conttnua,aut
contigua; atvena arteriofa heparnon attingit; venofz arteria, qua ftrucluram & tumcam habet vena,&re-
uera vena esl,nuUa esl cum hepate c ontinuitas,nuUa cum eo tntercedit communio. Quomodo igitur ab bepate
orientur vena?Sed heus bone vtr,in re tam aperta itane hallucinatus es,vt insinitos laqueos non prauideris,qui-
bus te miserrime interimi moxfenties? Venam illam artertofam,venamne,an arterum esseputas? Sanesioiu-
latus es,arteriam iudicabis; tunicam enim habet densam,ct asifimam & quintuplb vena crastiore.Hac tnpri-
ma consormatione arteria magna continua esl,per canalem satis conspicuu multts incognitum; vtputem ego,
arteria magna ejse propagmem;propterea iUius valuula fimilessant &semicirculares.Si ergo vas iUudarteri->
$sum eil,non debuit ab hepate ortum ducere,seda corde. De venofa arterta obfcurioresldtssicultas. Nam bac
tunicam babetsimpltce, &siftrutluramJpeclemus, reuera vena esl; hactamen bepati non esl continua Vesa-
lio. Ego venofam banc artertam hepatt & vena caua continuam ejse tn primaparttum consormattone ajseuero,
& inscetufemper obferuauhdesert enim,quandm viuit in vterofmus,ftngumem ad pulmonum nutritionem,
queeb essundtt oftium vena. caua cont)guum,vt vena artertofa.fptritum Vttalem&artertosumsanguine,quem
abaortamirabtli canaltculoexciptt,&inpulmonesdissundtt. Sedhancvasorum cordis koivmUvfeucommu-
nionem ignorarunt multi Anatomtci, quam tamen primus omnitimeleganter aperuit dtuinus Galenus, capite
sexto Itbri decimiquinti de vfu partium, &nos insatus Anatome & hiftoria cordissusius patesaciemus.Poftre-
mb itain Galenum insurgit Vefaltus. Non quiaadheparserturvenavmbtltcalis, idebvenarumprincipiumfta-
tuendum esl bepar,quiaarteria vmbiitcales cor non atttngunt, quarum tamen ortgo esl cor. Nobis non eadem
Venarum & arteriarum vmbiiicaltttm vtdetur ratio. Non entmpoterant adcorserrt vmbilicales arteria, tum
quia nonfatis tutum erat iter,tum quia hepatis moles erat obftaculo.Abeat igttur cumsuo commento Vcjalius,
EXERCITATIO VI.
Epilogus totius dilputationis 5 & quidsentiamus de vcnarum ortu.
G e ergo, cum ex his quasusa verborum serie dijseruimus, cuilibet planum & apertum stt,
non cor,fedhepar venarum ejfe principium,quomodo principtum iUud inteUigi debeat,paucis
explicemus: eslenimprincipijapudMedicos accepttomulttplex, & parsvnaabalta ortridi-
citur multis modis. EflapudGalenumprincipium fyirtmMett, originis, a quo tanquam
a materia autprtncipio oriri quidpiam dicttur. Esl principium c/>o/««cr5«c,j^£^dij^ihuti-'
onisjdispensationis, osficij, a quo autfacultas,aut communis materta manant. Esl &principium^j^act^
tprjdg&radicationisy» quo vaforum radices,qu<t nutntionisprincipiasunt,appan nt. Siprioremfignifica-
tionem Jpecles,nec bepar,nec coryVenarumprincipium dicipotest:non enim pars ali.t abaltera oritur,fedfper-
maticarum omniumprimastaminasimul &femelinchoantur,adumbranturcj3, non tamenpersictuntur. Ab-
furdum esl itao^ quodproferunt Peripatetici, cordis carnem duram esse,denfam & coriaceam, ab eaque venas
orirt. Ridiculum etiam quodMedtci quidam affirmant, venarum tunicammoUem ejse, quia hepatis caro moUit
esl: nam & cordis & hepatis carne,vena funtpriores,quiaparenchjma exaffufo & cocretositfangutne,quem
deserunt vena, vt iecurpotius e venis qu<z ipfitntexuntur oriatur, quam vern ab ipfo. Sic hepar ab vmbtlicali
vena & nafci,>gni in vtero, a Galeno probatur libro deformationefeetus. Principium ergo originis nuUum
ett: & h<zcfuit admtrandi Hippocratis fententia libro de locis in homine,& de osttum natura. Ven<z(tnquit)ab
vnamult<zgignuntur,ate^h<zcvna vbi oriatur &tefinatnefcio: circulo enimfaclo,principiumnoninuenitur.
Dum ergo de venarumprincipio dtjputatio inftituttur, de radicationis,aut dijpenfationis principio quaftto ex-
pltcanda eil. At hepar vtraque ratione, non corvenarumprincipium ejse volumus. Radicationis quidem,quia
port<z & cau<z radtces in hepatefolo apparent varia implicata, & in hepate tantum, tanquam in matricepro-
pria comv.umonem babent, non quodplanta modo abhepategerminent, deindepaulatim aucla tandeinpar-
tesserantur: nam totafimulvena, arteria, & neruus, vt & radtces,caudtces, ac ramigignuntur, fedquodin
hepate ceu terra quadam infixafint; atife vt a terra,per radices ceu principia,altmentum Itbant planta: ita ab
hepate,per caua &porta radices,altmentum hauriuntfingulapartes. ra <pv\*,ait Ariftotelesfecundo depar-
tibus animaltum, 'txovo-t W> ^ ytii iiuu tfotpbuu. Plantae a terra alimerrtum habent, quodtn radtce exco-
quitur. ucmip cv rtinoixia. -^J^wV, vt in ventreanimalium. ExtatpraclaraiUaHtppocratisfententialib.
dealtmento. pi£a><Tts pAedfv «vrap, radicatio venarum hepar. Esl etiam heparprinctpium officij & dtjpen-
fationis,quta ab hepate communis materia,fanguisfciltcet, communepartium altmentum,per Venas,ttim de-
fcendentes, tum afcendentes, tn vniuerfum corpus dtssunditur, vt hepar non praparet tantum,miniftri inftar,
fedetiam diftribuat,
Qv^ESTIO