DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.8046#0274
2^.6
Liber Sextus
Conuellitun
Obieftio*
Solutio*
Deficereiri
quibusdarrt
Vcikulam.
Obseruaxio
nostra-
Du&usin vc-
triculi fun-
dumfertura-
Hquando.
Biliosiquot
modis dican-
tur.
Biliosi infra.
Vrticus in cer
uice vcsicae eir
ejse ab hepate advejiculam duttutn>ab hepate autem ad intcjlinum rettaserri, ideofyue obliquo &ssexueso eo
duttu rtonpojfe btlem ad vejiculdmprius serri quam ad tnteftinum. SedmoUiof hac mihi videtur ratio quam
tanti vtrigrauitaspoftulet. Alius erthrt esl motus expultricis.sacultatis; altHs srattricis; altks elethentarissor*
ni£. Qui motus elementaremsormamfequitur, rettus esl} breuiores,patentiores & rettos magissequitur du~
ttus: in trdttricis motu qui ab aritmd eH,nihiiobftat viarum obliquitas, nihilgrauitas: nam &pitUitofusfan~
guis licetgrauts ai ceYebrum sertur &famis tempore crasttores s&ces trahit ventriculus. Quid ergo trahitur
a veficula bilis, non impediet illtus motuin obliquus duttus; non potuit autem rettasem ille duttus ab hepatead
veficulam^quia irt cauo tecoris eratfita,defcendtt ergo me-atusjtmde ascedtt* Obtjcies,sivefuula bilem trahtt,
quia illisamtliariS)Cuream expeUit? Qua enimproprietatetrahit,eadem retinetvt oblettetur* Rejportde,bi-
lem non excerni nifimolefiafit>,aut copta,autqudlttdte\ longa enim mora euadttacrior. Qtu autem a quibuf-
dani ajserri folent,veficam bilem nori trahere, quia multa animalia ea carent, mhil consictunt: in qutbus enim
deest veficula, in ittis bilem a Veficitla traht nemo dtcet :jed irt quibus v?fica ad iecoris cauum eslfita, eitis hunc
vfum agnofctmus vt bilem trahan Quod autem irt quibusdam defit vesicula >fcribtt Ariftoteles Sk De hift. ani-
mal. cap.i$. FeI(tnqUttjalijs adnetiitur iecori,alijs mimmh Ceruo & dama deejjc notatuni isi^atqae etiam
equo,mulo,asino, vitulosnarino,ceruis Achainis cognomine ,felcontineri in catida creditur; elephartto quoque
yt & detphino iecurfineselle. In Ettboea Calcide nullumpd ori, tn Naxoprzgrandc geminumque» htm v.erbsi
vtfentit Fallopius ideb verifimile ett ab hepate bilempnmumferri adintesimum 3 quia breuior eslduttus, li~
ceat eadem in eum tacula retorqtiere i kessuet esgo ab inteftino ad hepar potius, quam veficulam biJtSi quia non
ita obthjuus esi duttus \ ita nullus erit dtuerticuh vfus. Sedmifits ratwnum hiomentis experteMtam nofiram
proserdmits. Dicd a iecweadveficulamferri duttum conjpicitumperuiumqus canale?n} non autem a ieccread
tntefiinnm\ a vesiculavCib adduodenum patet canaluulus aitcr, non a ducdcno ad iccttr: tn viroquedttttuval-
uuUadstwt bilts ressuxum impedientes. Idsacile deprehendesfisiflulam tn hcpatis dtittus immtttas & tnflcs,
Videbisfidtim vesiculam prius tnssari,quhn intcftma.quni pcrums esl ab hepate adveficitlam duttus:quodfi in
vesicula imponas tubulumiinssabttur intefiint dnctus,ncn tecoris; itasertur bilisab hepate prnnum adveficu-
lam^a quo mox in duodenum extruditur. Condudamus ergctrahi- a cauis hepatis bilem a vesuula3 iu ea reti-
nefi ad tempus 3 tandemquefiato &foh Natura cognito tempore amandari in intesiina. B&csuit admirandi
Yitppocratis libro 4* De morbts, Galent & veterum omnmm fententia afcholis nofiris recepta* At vbi tanttts
eslfapientum virorum confensus & vetuftatts totius authoritas, non factle motteor quodvttus velalter ingenij
iasciuia quadam dijfentin videntur. C&terhn ne qttidadpersettam horum duttuum hiftoriam dcfideraripofi
sit,animaduerfionc dignum esl, posseriorem duttum^ quovesicula sife exonerat,interdum duplicem efse;id esl,
duas ejfe iliittspropagineS, quarum alteraadventriculisimdum, altera adduodcnumscrtur t memink horum
duttuum Galcnus2. De temperamentts,& m Arttparua, & Vefidiusfemelfe obfcruasseajssrmat. Intardum
vnicusfimplexque esi ille duttus, fedmaie a Natura conformatus: & quilufdam in ventncukfundum, alijs
infra duodenum inferitur; iUt bilem vomunt conttnub, hi liquida & biliosa deifciunt perpetub; tUt appettantur
•7Tt>ipo%oXoi a.vc6, ht 7nxpo%oXai v.ctro)vtrofqtte vocat Galentis biiiofos liabitu &conformationc. TUc
Vt iliujirtora euadant,annotandum,biitoforum hominum apud Hippocratem & Galenmn duo efse genera.Sunt
quidam btliosir^suo-^ idesl,nitmi: quulam ex ettentu. Natura biliofi,Veltalesfunt *pa<j-#, ideft, tempe-
t&mchtO,Veli%et,idest,ha.bit\i. Temperamertto quidetn,qiii hepatefutit cdiidijTmie',hepar enimpracalidttm,
biiemgignit copiosisiiinam: habitu verb dicuntur biltofi,id esl, consormatione,quorum ita conformata esl ve-
sicuhiyVt adverttriculum aht ieiunum vsqtie excurrat canaliculusseUeiis; eos appeliat Hippocrates libro De vi-
tttis rdtiorte in dcutis,<srtKpo%oh «? aivu vj\ kaira, biliosos supra aut infra: itti bitem vomuntperpetubs refln-
ente furfum bile; hi biltofa mtilta deijciunt: ambo pituitosiejfepojfunt temperamento. Extat elegans hifioria
apud Galenum,commentarto adfectionem fecundam Uhri De vittus rdtione in acittis, de Tattlo Rhetore & Eu-
demo Phdofopho.' itte toto temperamcntopituitofis crebrts vomitionibus torquebatur, erat autem tUtastrictior
altiits: huic biliosd deiettiones,vomit 'to bilis nulla. Hi omnes t« <pv<rct, tdesl,n:\turl, btlioftdicutitur. Sunt bi-
liofiqtitdam ex euenttt, idcsi, ascititio temperamento, vt qui in labore, vigiiijs, tra corpus conficiunt, qui acri-
bus vefcuntur,falfis &piperatis. C&teriim an vno & eodem ductu trahatpeUatqUe bilem veftcula, dubitarunt
multii Rcripftt neoiericus quidam magmis HippocratiS interpres, fed in Anatomeparum exercttatus, duos ca-
slates in veftcuU corptis irtferi, quorumdltero trahat,altero btlempeliit. Sedfigmentaftmt hacejr mera nttg<e.
Vnictts entm ductus ad veficuiamsertur,quo & trahit, & cxcemit,fcd duterfis telrtponbus: ab eo tamen dutttt
commum dtto emartdntfurculi, alter in hepar varie diuaricandus, qtio trahit tarttum; alter irt duodenttm inse-
fendus,quo expeUit tarttumt Hoc voluit Galenus tertio Defacultatib.naturdlibus,cap.i3.Non esi dijjicik
(ait) trattionem & expulfionem dtuerfis temportbtisper eundem meatumfieri,fiventrisfio~
machusgula vocattts,non cibos tantitm ducit,fedettam m nauseis cort~
trariosungttur ossicio. :
HISTO-
Liber Sextus
Conuellitun
Obieftio*
Solutio*
Deficereiri
quibusdarrt
Vcikulam.
Obseruaxio
nostra-
Du&usin vc-
triculi fun-
dumfertura-
Hquando.
Biliosiquot
modis dican-
tur.
Biliosi infra.
Vrticus in cer
uice vcsicae eir
ejse ab hepate advejiculam duttutn>ab hepate autem ad intcjlinum rettaserri, ideofyue obliquo &ssexueso eo
duttu rtonpojfe btlem ad vejiculdmprius serri quam ad tnteftinum. SedmoUiof hac mihi videtur ratio quam
tanti vtrigrauitaspoftulet. Alius erthrt esl motus expultricis.sacultatis; altHs srattricis; altks elethentarissor*
ni£. Qui motus elementaremsormamfequitur, rettus esl} breuiores,patentiores & rettos magissequitur du~
ttus: in trdttricis motu qui ab aritmd eH,nihiiobftat viarum obliquitas, nihilgrauitas: nam &pitUitofusfan~
guis licetgrauts ai ceYebrum sertur &famis tempore crasttores s&ces trahit ventriculus. Quid ergo trahitur
a veficula bilis, non impediet illtus motuin obliquus duttus; non potuit autem rettasem ille duttus ab hepatead
veficulam^quia irt cauo tecoris eratfita,defcendtt ergo me-atusjtmde ascedtt* Obtjcies,sivefuula bilem trahtt,
quia illisamtliariS)Cuream expeUit? Qua enimproprietatetrahit,eadem retinetvt oblettetur* Rejportde,bi-
lem non excerni nifimolefiafit>,aut copta,autqudlttdte\ longa enim mora euadttacrior. Qtu autem a quibuf-
dani ajserri folent,veficam bilem nori trahere, quia multa animalia ea carent, mhil consictunt: in qutbus enim
deest veficula, in ittis bilem a Veficitla traht nemo dtcet :jed irt quibus v?fica ad iecoris cauum eslfita, eitis hunc
vfum agnofctmus vt bilem trahan Quod autem irt quibusdam defit vesicula >fcribtt Ariftoteles Sk De hift. ani-
mal. cap.i$. FeI(tnqUttjalijs adnetiitur iecori,alijs mimmh Ceruo & dama deejjc notatuni isi^atqae etiam
equo,mulo,asino, vitulosnarino,ceruis Achainis cognomine ,felcontineri in catida creditur; elephartto quoque
yt & detphino iecurfineselle. In Ettboea Calcide nullumpd ori, tn Naxoprzgrandc geminumque» htm v.erbsi
vtfentit Fallopius ideb verifimile ett ab hepate bilempnmumferri adintesimum 3 quia breuior eslduttus, li~
ceat eadem in eum tacula retorqtiere i kessuet esgo ab inteftino ad hepar potius, quam veficulam biJtSi quia non
ita obthjuus esi duttus \ ita nullus erit dtuerticuh vfus. Sedmifits ratwnum hiomentis experteMtam nofiram
proserdmits. Dicd a iecweadveficulamferri duttum conjpicitumperuiumqus canale?n} non autem a ieccread
tntefiinnm\ a vesiculavCib adduodenum patet canaluulus aitcr, non a ducdcno ad iccttr: tn viroquedttttuval-
uuUadstwt bilts ressuxum impedientes. Idsacile deprehendesfisiflulam tn hcpatis dtittus immtttas & tnflcs,
Videbisfidtim vesiculam prius tnssari,quhn intcftma.quni pcrums esl ab hepate adveficitlam duttus:quodfi in
vesicula imponas tubulumiinssabttur intefiint dnctus,ncn tecoris; itasertur bilisab hepate prnnum adveficu-
lam^a quo mox in duodenum extruditur. Condudamus ergctrahi- a cauis hepatis bilem a vesuula3 iu ea reti-
nefi ad tempus 3 tandemquefiato &foh Natura cognito tempore amandari in intesiina. B&csuit admirandi
Yitppocratis libro 4* De morbts, Galent & veterum omnmm fententia afcholis nofiris recepta* At vbi tanttts
eslfapientum virorum confensus & vetuftatts totius authoritas, non factle motteor quodvttus velalter ingenij
iasciuia quadam dijfentin videntur. C&terhn ne qttidadpersettam horum duttuum hiftoriam dcfideraripofi
sit,animaduerfionc dignum esl, posseriorem duttum^ quovesicula sife exonerat,interdum duplicem efse;id esl,
duas ejfe iliittspropagineS, quarum alteraadventriculisimdum, altera adduodcnumscrtur t memink horum
duttuum Galcnus2. De temperamentts,& m Arttparua, & Vefidiusfemelfe obfcruasseajssrmat. Intardum
vnicusfimplexque esi ille duttus, fedmaie a Natura conformatus: & quilufdam in ventncukfundum, alijs
infra duodenum inferitur; iUt bilem vomunt conttnub, hi liquida & biliosa deifciunt perpetub; tUt appettantur
•7Tt>ipo%oXoi a.vc6, ht 7nxpo%oXai v.ctro)vtrofqtte vocat Galentis biiiofos liabitu &conformationc. TUc
Vt iliujirtora euadant,annotandum,biitoforum hominum apud Hippocratem & Galenmn duo efse genera.Sunt
quidam btliosir^suo-^ idesl,nitmi: quulam ex ettentu. Natura biliofi,Veltalesfunt *pa<j-#, ideft, tempe-
t&mchtO,Veli%et,idest,ha.bit\i. Temperamertto quidetn,qiii hepatefutit cdiidijTmie',hepar enimpracalidttm,
biiemgignit copiosisiiinam: habitu verb dicuntur biltofi,id esl, consormatione,quorum ita conformata esl ve-
sicuhiyVt adverttriculum aht ieiunum vsqtie excurrat canaliculusseUeiis; eos appeliat Hippocrates libro De vi-
tttis rdtiorte in dcutis,<srtKpo%oh «? aivu vj\ kaira, biliosos supra aut infra: itti bitem vomuntperpetubs refln-
ente furfum bile; hi biltofa mtilta deijciunt: ambo pituitosiejfepojfunt temperamento. Extat elegans hifioria
apud Galenum,commentarto adfectionem fecundam Uhri De vittus rdtione in acittis, de Tattlo Rhetore & Eu-
demo Phdofopho.' itte toto temperamcntopituitofis crebrts vomitionibus torquebatur, erat autem tUtastrictior
altiits: huic biliosd deiettiones,vomit 'to bilis nulla. Hi omnes t« <pv<rct, tdesl,n:\turl, btlioftdicutitur. Sunt bi-
liofiqtitdam ex euenttt, idcsi, ascititio temperamento, vt qui in labore, vigiiijs, tra corpus conficiunt, qui acri-
bus vefcuntur,falfis &piperatis. C&teriim an vno & eodem ductu trahatpeUatqUe bilem veftcula, dubitarunt
multii Rcripftt neoiericus quidam magmis HippocratiS interpres, fed in Anatomeparum exercttatus, duos ca-
slates in veftcuU corptis irtferi, quorumdltero trahat,altero btlempeliit. Sedfigmentaftmt hacejr mera nttg<e.
Vnictts entm ductus ad veficuiamsertur,quo & trahit, & cxcemit,fcd duterfis telrtponbus: ab eo tamen dutttt
commum dtto emartdntfurculi, alter in hepar varie diuaricandus, qtio trahit tarttum; alter irt duodenttm inse-
fendus,quo expeUit tarttumt Hoc voluit Galenus tertio Defacultatib.naturdlibus,cap.i3.Non esi dijjicik
(ait) trattionem & expulfionem dtuerfis temportbtisper eundem meatumfieri,fiventrisfio~
machusgula vocattts,non cibos tantitm ducit,fedettam m nauseis cort~
trariosungttur ossicio. :
HISTO-