DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0639
De Exceptionib.Sc Replicat.
1®"%. ,,„.1; „«0 decem ex causa mutui,tu respondes, non te-
’ H 11(2’ rihi auiafecistimihi paciu de non petendo, hoc bene
U e’tl0'1L'tj^ ne°ronis quia opponis adioni,&est litis contestatio facie
21lldlca^ar 5s4lsicpotestinteUigi,qu6dperexceptione peremptoria
’ d nositam fiat litis contestatio, extrude dolo & contum.
?’Wn0!lli e1^ pr°‘t & de appel.cutn causam.de quo dic,ut infr$ de lit.co
nuncdicamus.uersic.sed nunquid per exceptionem.
1 tSiquiris,anexceptioiurisiurandiimpediat litiscon-
Petraui'C? j|atjonem,&sit contra literasadmittenda^distingue: quia
°?UaSo ' si excipiatur de iuramento agentis,quia lurauit, quod am-
nlius non petet,admittenda cst propter periculum animae,
:itnPe(J‘ttlitisr ne uia periurijs aperiatur: ut in concor.qucesunt s.uersic.
Us-Mxifcdqu?ro.de excep.in fi.Si autem excipiatur de iuramento
rei a iudice delato,quia dicit,quod iuramentu fuit sibi a iu-
Vndedic;ilJ|‘i dicedelatu,&iurauit,g> nil debeat,non uidetur exceptio
nplo admittenda ante lite contestatam cotra literas: quia huius-
s contdUio^ modi iurametu tollit tantum naturalem obligati onem, sed
Autn6oritJ no ciuilem:imo remanet ciuiliter obligatus,ut s. diftu cst.
tyeraflion J. Vel dic,&melius,g, recipi debet exceptio,pr^sertim si a par
dpitur contra!'!," te reo delatu sit iusiurandum: quia tale iuramentum instar
dinatoriain^ transaftionis habet maiorem autoritate,quam res indicata,
sidedinatoria? utffdeiureiur.l.ij.& quia omnis controuersix finis, cst iu-
e impedit,^ ramentu,utex.eo. si Christus. secundum magistrum Pet.
u.Sidilatoria* de Sam.quiautor est proximae distindiois,qu® nihil aliud
x litis cotestat^^
.Siuerdperemni' cMu°dcontraexceptionem rei iudicat? potest opponi,q,
:xceptioestdeJjj non fuit iudex,qui eam tulit: contra transadionem uerd,
ttra literas adi*, quod dolo fafta fuit,uelquod negotium non fuit legitimd
jsumcst.Autno i' finitum: contra praeseriptionem etiam, quod fuit interru-
tenda,necpere* pta>&similia,ff.adTertul.l.j.in fi.ff.de uerb.signif.transafta.
ptoriaiutquh &l-seq.istaenimprseiudicialiasunt,& prius tra&anda,ex.
iletantum uek' deordi.cog.tuam.uel,secudum dominum meum, utriusqi
’aS. quae sit ratio/- partis testes admittentur,ubi simul concurrunt exceptio &
pxeftdereWr °PP°Fsio,sicutprseFcriptio & interruptio:qcf dic, prout i-
u copetit&liti$«r psenot.inprgd.c.exceptionis.Dehac exceptione uidej. de
OnCS,Uti**n^ , , . r
fuiteontrouei® tSed quxntur,qualiterpronunciabitur super huiusmo
turescriptulitesi; diperemptorijs ante litis contestationem probatis, contra
□nulli CfenrA quasnH1’lexlisitreplicatum^non enimuidetur,quod pro-
mnlhunnnrJ sociabitur stiper principali,cum non sit supereo lis conte
)er suu rescripri; Per,in fi>unde» secundum Ber. non pronunciabitur super
sopim,P«M>
deci ex multiplici. nis’ue ncgot,j nmti,de quo actum est,quod siefiet. dabitur
Inis ^ilneXCeri0scri/tis:Ut e,X"* de Pr±at- cluun,am con
‘trari'&ideoDor ra,CUIUS cnPturje“>rma ta ,s erit: ‘ Eo rma propo-
sicotraliterasnfc nen(^cxccpsionemperemptoriam:Coram uobis,dne iu-
III\ dex,excipiendo propono ego talis, contra petitionem ta-
JinUs'.denop^ ^s,in(luaPet’jtta^ein rem a me,dicens eam ad sepertinere,
PaC ^“odalia uice coram tali iudice super hoc inter nos extitit
’n^n^°f rdisow ^3atum>&abeocontrariam sententiam diffinitiuam re-
)3 Un|iXtJ qua non extitit appellatum: uel illa qu^stio fuit
Pertrank&l°nem legitimd sopita:uel qusestio est finitasiu
C U|l’lIfnnn(iuii “exuero hoc modo pronunciabit,secundum Ber.
jnt’ ^nnniiciJ Forma. Quia nobisconstat,q>super eo, quod talis
P Un ’ ntifooitll °hstat exceptio rei iudicata?,a qua non fuit appel
ntentan.q atu,uel transaftionis, uel negotii finiti,diffinitiu£pronun-
porCjPP0 qamusdiftu talem super prxdida petitione non esse ulte-
°’Ut jlusaudjendsi.sibi super hoc perpetuu silentium imponen-
XtOr^Ue..ampJ 0,utex.deaccusuenies.§.fin.sed illud loquitur in aceusa-
Iterasdl . jd Ore»cui etiam obstatsimilis exceptio:hic autem loquimur,
'n£pr<$i denJ ^andocotrarestriptum talis exceptio proponitur, ut pa-
’n uPeporibus:&ideo dicunt quidam,quibus ide Ber.
!t^a 'tiiieM srr;nt-t’</U^Cere’nta^caFupronunciare,n6ualere tale re-
a fin LtUt;?duersari^inexpensis condenarhex.derescrip.c.
^eXCepLLw fitnrC* 1 en d*a-eo-1 i t-1 i b - vj. Prae t er e a i n pr a? mi ssa forma
l0iCOin/c tenri?nUnCIat*° StiperprincipaIi.unde tertij,alijs uerbis re
,nonPonuntuerbailla,sibi superhoc perpetuusilen-
!eXCCpt'nstiicW Dicit Icmhm j-n k tium Imponendo. Rof.aute dicith,
^’n0n facetutscrihC 1 lsm ssu°diuclexinsuapronunciationefa
S s"n d,ec; bellum in principali obla-
rt.&d.citsic.-Fo RM a. Cum reus
^XlS’ ip{D!^ inte^ contra prasdiftapetitionem tale ex-
i
go^ttdttdo simpliciter
GT diUtoriit,^ in uim
dilatori# proposita estt
ut dixi 'Lde dila^.ssu^
per uerdtemquaritur^
i C#terum.l ibi pkn.t
remisiio de materia.
ceptionem proposuerit,& datis sibi
inducijseam susficieter probauerit,
adore non admitto ad agendum, &
nonadmittendufore pronuncio,ff.
de iur. fisc.Statius Florus. §. Corne-
lio.ff.adMaced.l.j.^.si pendeat. Tu-
tius est ergo, quod prsemissse exce-
ptiones proponanturpost litem co-
testatam,ut dixi s.uer.ut autem hoc.Qualiterautem pronu
ciabitur dilatoria exceptio probata, dicetur ). $. prox. Si
autem renunciauerit quis omnibus exceptionibus, uide s.
$.prox.uersic.caeterum ’.
S^MMARirM.
ExceptiOjsicut & adlio, quando cpnep te
proponitur.
1 Exbreiti uerborum mutatione multum mutatur
effeftus.
2 E eu* in excipiedo fit aclor, quia asfirmat ia a exceptio
nis propofitio requiritprobatione.&nam.tS.
3 Exceptionem peremptoriam pure proponens, aci oris
quodammodo fundat intentionem.
4 Eorma refpondcndi,ubi de actoris intentione>ueleius
probatione dubitatur.
3 T)oteper dolum promifsa, an per talem promifiionem
pofit adi io quadam oriri.
6 Exceptionepraferiptionis >uel ufucapionis propones,
an de affor is intentione confiteri uideatur.
•p Litu conteftatio an per folam confefiione oriatur.
8 Reo, cuiperemptoria exceptio competit,negant e fe te
neri, an fipoft litem conteftatam uelit eam propone
re, audietur.
p Reoperemptoriam exceptionem proponente,fi in eius
probatione de fici at, an eft qualiter fit condenadus.
jo Liter arum obligat iofuper exceptione non numerata
pecunia, qtu dicatur.
11 Debitore negante fibipecuniam fuisfe numeratam ,si
creditor contrariumprobat,poftea autem debitor
dicit fefoluifse,an audietur.
12 Creditori nihilfibi deberi asferenti, credendum eft,
13 Exceptiones aliqua, competunt uni, qua non alteri.
14 ^Lduocatus in proponendo declinatorias iudicij que
ord.inem obferuare debeat.
13 Reo nullam exceptionem habente,nec contra iurifdi^
ffionc,nec ex perfonatudicis,qua alias poterit op-
16 Eormaproponendi dilatorias exceptiones, (ponere.
17 Wominatim qualiter debeat quis in iudicio jiteftari,
ip Recufatio in iudiciofassa, qualiterfitfusficiens ad -
mittenda.
20 Reus non ualens ex aliqua causa iudicem recujare,
quomodo aliterfe haberedebeat.
21 Eorma excipiendi in caufa excomunicationis aua fit.
Exceptio excommunicationis non eft fine caufa ex-
prefiione admittenda.
22 Excommunicatio minor non repellit a iudicio,neca fi
delium participatione.
23 Exceptionibus in iudicio propofitis, qua forma nota-
rius eas feribere habeat.
24 Dilatoriafolutionis,uelperemptoria in iudicio propo
fitafub qua formaferibetur d notario.
2 3 Iudicem exafperarefatuum eft. (endtts.
2 6 Iudex legitimas exceptiones non admittens eftpuni-
27 Iudice nec recipiente, nec repellente exceptiones, quid
fit agendum.
X 3 2$ ^p~
1®"%. ,,„.1; „«0 decem ex causa mutui,tu respondes, non te-
’ H 11(2’ rihi auiafecistimihi paciu de non petendo, hoc bene
U e’tl0'1L'tj^ ne°ronis quia opponis adioni,&est litis contestatio facie
21lldlca^ar 5s4lsicpotestinteUigi,qu6dperexceptione peremptoria
’ d nositam fiat litis contestatio, extrude dolo & contum.
?’Wn0!lli e1^ pr°‘t & de appel.cutn causam.de quo dic,ut infr$ de lit.co
nuncdicamus.uersic.sed nunquid per exceptionem.
1 tSiquiris,anexceptioiurisiurandiimpediat litiscon-
Petraui'C? j|atjonem,&sit contra literasadmittenda^distingue: quia
°?UaSo ' si excipiatur de iuramento agentis,quia lurauit, quod am-
nlius non petet,admittenda cst propter periculum animae,
:itnPe(J‘ttlitisr ne uia periurijs aperiatur: ut in concor.qucesunt s.uersic.
Us-Mxifcdqu?ro.de excep.in fi.Si autem excipiatur de iuramento
rei a iudice delato,quia dicit,quod iuramentu fuit sibi a iu-
Vndedic;ilJ|‘i dicedelatu,&iurauit,g> nil debeat,non uidetur exceptio
nplo admittenda ante lite contestatam cotra literas: quia huius-
s contdUio^ modi iurametu tollit tantum naturalem obligati onem, sed
Autn6oritJ no ciuilem:imo remanet ciuiliter obligatus,ut s. diftu cst.
tyeraflion J. Vel dic,&melius,g, recipi debet exceptio,pr^sertim si a par
dpitur contra!'!," te reo delatu sit iusiurandum: quia tale iuramentum instar
dinatoriain^ transaftionis habet maiorem autoritate,quam res indicata,
sidedinatoria? utffdeiureiur.l.ij.& quia omnis controuersix finis, cst iu-
e impedit,^ ramentu,utex.eo. si Christus. secundum magistrum Pet.
u.Sidilatoria* de Sam.quiautor est proximae distindiois,qu® nihil aliud
x litis cotestat^^
.Siuerdperemni' cMu°dcontraexceptionem rei iudicat? potest opponi,q,
:xceptioestdeJjj non fuit iudex,qui eam tulit: contra transadionem uerd,
ttra literas adi*, quod dolo fafta fuit,uelquod negotium non fuit legitimd
jsumcst.Autno i' finitum: contra praeseriptionem etiam, quod fuit interru-
tenda,necpere* pta>&similia,ff.adTertul.l.j.in fi.ff.de uerb.signif.transafta.
ptoriaiutquh &l-seq.istaenimprseiudicialiasunt,& prius tra&anda,ex.
iletantum uek' deordi.cog.tuam.uel,secudum dominum meum, utriusqi
’aS. quae sit ratio/- partis testes admittentur,ubi simul concurrunt exceptio &
pxeftdereWr °PP°Fsio,sicutprseFcriptio & interruptio:qcf dic, prout i-
u copetit&liti$«r psenot.inprgd.c.exceptionis.Dehac exceptione uidej. de
OnCS,Uti**n^ , , . r
fuiteontrouei® tSed quxntur,qualiterpronunciabitur super huiusmo
turescriptulitesi; diperemptorijs ante litis contestationem probatis, contra
□nulli CfenrA quasnH1’lexlisitreplicatum^non enimuidetur,quod pro-
mnlhunnnrJ sociabitur stiper principali,cum non sit supereo lis conte
)er suu rescripri; Per,in fi>unde» secundum Ber. non pronunciabitur super
sopim,P«M>
deci ex multiplici. nis’ue ncgot,j nmti,de quo actum est,quod siefiet. dabitur
Inis ^ilneXCeri0scri/tis:Ut e,X"* de Pr±at- cluun,am con
‘trari'&ideoDor ra,CUIUS cnPturje“>rma ta ,s erit: ‘ Eo rma propo-
sicotraliterasnfc nen(^cxccpsionemperemptoriam:Coram uobis,dne iu-
III\ dex,excipiendo propono ego talis, contra petitionem ta-
JinUs'.denop^ ^s,in(luaPet’jtta^ein rem a me,dicens eam ad sepertinere,
PaC ^“odalia uice coram tali iudice super hoc inter nos extitit
’n^n^°f rdisow ^3atum>&abeocontrariam sententiam diffinitiuam re-
)3 Un|iXtJ qua non extitit appellatum: uel illa qu^stio fuit
Pertrank&l°nem legitimd sopita:uel qusestio est finitasiu
C U|l’lIfnnn(iuii “exuero hoc modo pronunciabit,secundum Ber.
jnt’ ^nnniiciJ Forma. Quia nobisconstat,q>super eo, quod talis
P Un ’ ntifooitll °hstat exceptio rei iudicata?,a qua non fuit appel
ntentan.q atu,uel transaftionis, uel negotii finiti,diffinitiu£pronun-
porCjPP0 qamusdiftu talem super prxdida petitione non esse ulte-
°’Ut jlusaudjendsi.sibi super hoc perpetuu silentium imponen-
XtOr^Ue..ampJ 0,utex.deaccusuenies.§.fin.sed illud loquitur in aceusa-
Iterasdl . jd Ore»cui etiam obstatsimilis exceptio:hic autem loquimur,
'n£pr<$i denJ ^andocotrarestriptum talis exceptio proponitur, ut pa-
’n uPeporibus:&ideo dicunt quidam,quibus ide Ber.
!t^a 'tiiieM srr;nt-t’</U^Cere’nta^caFupronunciare,n6ualere tale re-
a fin LtUt;?duersari^inexpensis condenarhex.derescrip.c.
^eXCepLLw fitnrC* 1 en d*a-eo-1 i t-1 i b - vj. Prae t er e a i n pr a? mi ssa forma
l0iCOin/c tenri?nUnCIat*° StiperprincipaIi.unde tertij,alijs uerbis re
,nonPonuntuerbailla,sibi superhoc perpetuusilen-
!eXCCpt'nstiicW Dicit Icmhm j-n k tium Imponendo. Rof.aute dicith,
^’n0n facetutscrihC 1 lsm ssu°diuclexinsuapronunciationefa
S s"n d,ec; bellum in principali obla-
rt.&d.citsic.-Fo RM a. Cum reus
^XlS’ ip{D!^ inte^ contra prasdiftapetitionem tale ex-
i
go^ttdttdo simpliciter
GT diUtoriit,^ in uim
dilatori# proposita estt
ut dixi 'Lde dila^.ssu^
per uerdtemquaritur^
i C#terum.l ibi pkn.t
remisiio de materia.
ceptionem proposuerit,& datis sibi
inducijseam susficieter probauerit,
adore non admitto ad agendum, &
nonadmittendufore pronuncio,ff.
de iur. fisc.Statius Florus. §. Corne-
lio.ff.adMaced.l.j.^.si pendeat. Tu-
tius est ergo, quod prsemissse exce-
ptiones proponanturpost litem co-
testatam,ut dixi s.uer.ut autem hoc.Qualiterautem pronu
ciabitur dilatoria exceptio probata, dicetur ). $. prox. Si
autem renunciauerit quis omnibus exceptionibus, uide s.
$.prox.uersic.caeterum ’.
S^MMARirM.
ExceptiOjsicut & adlio, quando cpnep te
proponitur.
1 Exbreiti uerborum mutatione multum mutatur
effeftus.
2 E eu* in excipiedo fit aclor, quia asfirmat ia a exceptio
nis propofitio requiritprobatione.&nam.tS.
3 Exceptionem peremptoriam pure proponens, aci oris
quodammodo fundat intentionem.
4 Eorma refpondcndi,ubi de actoris intentione>ueleius
probatione dubitatur.
3 T)oteper dolum promifsa, an per talem promifiionem
pofit adi io quadam oriri.
6 Exceptionepraferiptionis >uel ufucapionis propones,
an de affor is intentione confiteri uideatur.
•p Litu conteftatio an per folam confefiione oriatur.
8 Reo, cuiperemptoria exceptio competit,negant e fe te
neri, an fipoft litem conteftatam uelit eam propone
re, audietur.
p Reoperemptoriam exceptionem proponente,fi in eius
probatione de fici at, an eft qualiter fit condenadus.
jo Liter arum obligat iofuper exceptione non numerata
pecunia, qtu dicatur.
11 Debitore negante fibipecuniam fuisfe numeratam ,si
creditor contrariumprobat,poftea autem debitor
dicit fefoluifse,an audietur.
12 Creditori nihilfibi deberi asferenti, credendum eft,
13 Exceptiones aliqua, competunt uni, qua non alteri.
14 ^Lduocatus in proponendo declinatorias iudicij que
ord.inem obferuare debeat.
13 Reo nullam exceptionem habente,nec contra iurifdi^
ffionc,nec ex perfonatudicis,qua alias poterit op-
16 Eormaproponendi dilatorias exceptiones, (ponere.
17 Wominatim qualiter debeat quis in iudicio jiteftari,
ip Recufatio in iudiciofassa, qualiterfitfusficiens ad -
mittenda.
20 Reus non ualens ex aliqua causa iudicem recujare,
quomodo aliterfe haberedebeat.
21 Eorma excipiendi in caufa excomunicationis aua fit.
Exceptio excommunicationis non eft fine caufa ex-
prefiione admittenda.
22 Excommunicatio minor non repellit a iudicio,neca fi
delium participatione.
23 Exceptionibus in iudicio propofitis, qua forma nota-
rius eas feribere habeat.
24 Dilatoriafolutionis,uelperemptoria in iudicio propo
fitafub qua formaferibetur d notario.
2 3 Iudicem exafperarefatuum eft. (endtts.
2 6 Iudex legitimas exceptiones non admittens eftpuni-
27 Iudice nec recipiente, nec repellente exceptiones, quid
fit agendum.
X 3 2$ ^p~