DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0786
668
Specul.lib.il Partic.II.
r, tantum ille articulus erit falfus , &
ab aliis feparatus : fed fi ibi eftfal-
fitas, ubi est uis quaeftionis,totum
ui Adriani tol.l.final. Htec qujestio
s est uenerealis 1. s Item opponitur
contra instrumentum , quod non
continetcausam, in quadistinguo:
nam si est cohfedum super obliga-
tione , tunc prfesumuntur omnia
solenniter ada , Institut. defideius-
sor.in fin.& de inutili stipul.$. si seri-
ptum. ff. deuerb. oblig. soiendum.
nisi quis probet contra : quod face-
re potest, ff. depadis, iurisgentium.
§.quod fer^. Si autem confedum sit
super confessione: dic, ut suprade
confessis^.nuncuidendum. uersic.
si autem in causa prima. & in Sum-
ma do. mei iri tit. de fide instrum.$.
quibus instrumentis. uer. item con-
tra tenorem. Item opponitur, quod
res aliter fuitgesta, quam contine-
at instrumentum , supra uersicul.
item quod tabellio, quod potest
opponens probare, C. plus ualere,
quod agitur,per totum,extra qui fil.
sintleg. per tuas.& de probat.tertio,
ex.de elec. ciim inter R. C.de prob.
ad probationem. J. uersicu.prox.
sunt capitula, ut wi eddem l. 'mfin.ff.de uerb. oblig.l.scirejn princip.
V l. quod dicitur.& l.Publius. & jsde mmor.l,etiam.§si.cj' de euic.
l.quod dicitur.ln princip. Quemt demwtn.si salsumsit, ubi nulla est
uisquaftionis, an utens eo teneatur poena falst & tenet, quod sic;
allegat js.ad l. Cor. defal.l.fi quis legatum, m prmeip. & sf.de arb.
l.ciim poena, v si quis
cautio.qu<£ autem.m fi. r uero&Da.&Tancr. r dicunt,qudd
Vdeeden. I. ubi. §•/. tantum ille articulus erit falsus , &
Remisiiones uideseo. ab aliis separatus : sed si ibi estfal-
$ insin fitas ’ ub* uis quaeftionis,totum
EtTM.lerAlber. reputaturfaHum.utC.de ediifodi-
„ A J- -~1 I sinJ IItjc nnull-in
Gal.eo.tit. uer.frdpo-
ne , quod intirwmen*
tum.
Venerealisl.] Bart.
ibi recitat tres opinio-
nes, exhissubdenssu/
am.Pileus qucest. xcij.
tenuitdo.lo.& per ea/
dem legem, quando in
parte no modica, et ma
xime circa faisibstan*
tia,apparet uitiofam.
quia breuiter cr pul*
chre a'legauit,non ha-
bentibus eius frripta
boc participo: dixit e»
nim , quod contra in/
strwmtntMn faciut qua
tuor. Primo,pro parte
uitiosa contra alium
iusta prffwmptio. Se-
eundo , iteritatis pro
fasitate mitia corru*
ptio. Tertio, totius ra-
tione partis contamina
tio. Quarto,totius pro
parte legitima condemnatio. Ad primum inducit ss. de probat,cum
de tn debito.c. de editi, diui Adrian. l.sinal. Ad secundum ss.deexcus.
tut.qui testaff.de rebus dubiis ,fi qui.§.utrum. Ad teriiu C.de uehiure
enucl.l.ultim.m sin. Ad quartum ff.ad Syl.siquis ingraui.§si quis ta-
bulas. Ad contrarium inducit alia quatuor,ui dicit fertiora.Primum,
rationepartis circa totum non habenda sffficio. Secundum, utilis
propter inutile non facienda mutatio. Tertium, maioris partis le*
gitimaprapositio. Quartum,residu* partis pafitiisiima letiio.Ad
primum ff.de his,qu£ in teti delefi.l.penuliim.car C.de transatiion.L
penultim. Ad secundum ss.si cert.petat. I. certi. Ad tertium jsde con-
trahen. empt. I. domum. Ad quartum jsde his, qua> pro non fcri.l.ij.
Adde, quod Bartol. inl.si ex fdlsis.C. detransatiion.tenet,quodina
srumentum falfam m uno capitulo sit in totu fdlswn. Bal.uerd conf.
cclxiiij.mcip.fatiu taleeftsi. lib. consultus,ciim in mtirumento esset
Henditio duorum catirorum,cr m rei ueritdtenon esset uenditio sa/
tia,nisi unius cafiri.respondit.non in totum uitiari:&ita tenere Old.
Accw.&facere not.per Imo. in d.c.sraternitatis.
Insiitutio;] ibi.cr in prte.lfi mandato. §. sin. trdtiat de hac clau/
sula. Richar. Malum.in [uaqutefiione, mihi xvij.qutincip:Titius
ex pr£defuntia.termmauit,qudd si talem clausidam ad uerbwmre*
liquit,non potest addi lure instittitionis,uel huic simile:quod habet
ualidare tetiamentu/m, quando de frendentibus erat relitiwm. Quic*
quiddicat,contrdriumsitdeftio , cr habet <equiiatem:sepisiime
enim testatores siliabus relinquunt, filios instituunt. Ad hanc autem
uerborum subtilitdtem frruandam subdunt,quod. habeatur confiliwm
sapientis, maxime ciim uerbwm Relitii, etiam inftitutiont coaptetur,
ut notatur in authen. de htered Palcid. §. hec quidem, super uerx
bo,relitiis.ss.de teft.ex ea.$.s.& de h^re.intiitu. t. hisuerbis.in glos.
C7 no de tetia.capitul.j.libro 'vj.di gloss.nunquid.ln sine autem
qu<etiionis illius tratiat,quid talis claufida in contratiibus operetur;
dices primo^quod omne id,quod in tetiamentis operariposset,utscL>
licet uoluntus teflatoris,vr id,quod sensit, deseribatur ordinatiori
4 S(^
isok inltr ai
i factor
in dii.
la/feil udat
Jwtti, indi
alius
, ^It) fula j
teftat
^nfeiHud[
osfc
ctnj
■ #hP<itetb
' ^^to.bdccc
■ RW. i« f>r‘mc
■ Id(
shione feri.
•fcCAi,
lWsIoco
K*
»4i"
e
ibi cosuctu erat promit
ti poena. ^ecobstat,q,
cofuetd ueniut etiUsine
clausuld ,desapiete,ff.
deM.edic.^finoht,
$.quiadsiidita.criie^
qua plu.arc.si priiu.§.
j.quia id additur ad dn
bitationem tcUendam,
r -
plebit ergo in confies
tis er naturali feni
cbjuetudo est alteramt
turaff.de li.&pojthu.
si quis poflbumos.indii
cit, quod no. ss.de dtl.
emp. emptorem. $. qui
aut. in prin. mdgme^l.
crl.si quis seruu. in
ij.crinhoc cosiliouts
nietarbitriu boniuiri,
ss.de reg.iur.mpersomt
ru.§.j. perqitodftidin
incosuetd pofietsiipple
ri:extraneduerb,ueldc
cidetalia,uelndturdlh,
qu# bonus uirnbarfa
trareturfepplerenon
poterittquiddebisnoii
uideturatiu, uti cogis
tdtwm.sdcitdemiurM
nostra.de iureiiM.pem
quod procedit in omni generdtitdte,uel o bscuritate,de regdur.mff^
cimus. & c.generali.lib.^fTyesubtiantialib. dutcertuestfupplereno
posssilla enim a principio sse insuntcontratiib.q. sine iUbs uitiatur,C.
de tetia.l.tetiamentu.dessonfttut.v- c.seqin si.<^ quod no.C.deco«
tra.emp.l.in uend.de substatialibus aut 0* naturalib. cotratiutm,^
de accidentibus remitti ad no.ff, de contrahen.emp. I. pac.Perprtdb
tia terminatum suit,in cotratiu uenditionis, donationis,uel dlio.qw
transsertur do;miniu,pojse addi precariu, s. q, uendens, uel donans si
coftituit precario posiidere pro emete,uel donatario:quia id sieri co/
jueuir.cr esficacius itenitur ad mente contrahentiu: ficitss.demanu.
test.si quis locuples.in si.de leg.iij.si quis. C.cbmunia delegdtisftjxir
ca med.cr idem ciim notarius posiut, &c. ut lUud ibi includatur,$
est de natura, uel more cotratiusssde li. possh.l.GaUus.postpri^
CT de iureiur.si duo patroni.in prine, cx §ddem scribit.Redeundo ad
qu<estionem autoris de potestate data notario, 'muenio super l.j C.de
proc.opiniones recitatas, prima opi.habet,q, pofit,qiwd uerbumso
nat,cum contratius ex conuentione legeaccipiantff.de reg.iitr.eon*
tratius.cr eo.ti. contratius. lib.vj. cr nil tam cogruusidei ,quam pt^
mijjdseruaress.de patiis, l.j.circa prin. C.de transati.non minorem.
C7 quia uerba debent aliqd operari in cotratiibus, legatis,& priuile
giisss.de usurissi ftipulatus.de legsi.si quando.ad municip.lij.depjl
uilsi papa:$si, in si.lhfi. Gui.de Suz-distinguebat,an esset,uel no essd
certus sapies nominatus ad id.ut primo casu procedat,quod dixball^
gat C.de cotrahen.emp.l fi.ssloca.si merces ss refroso, C.denouoCo
dic.sic.l.h(ec,quce necessdrio^.idcofeSecudo casu nil pcsiit,perp^r
l.si merces si. respon.sacit ad hanc dfentiione ex.de arbit.innotuit, e
tlec.cfflib.fflac.de Are.etiam eo casu,quo suit certus fapiensnomif
natus,restnngit ipfius potestate, ut s dixi poft Richard. Quado^
uenditor promittit se curare emptore ad frnsum sapientis, CJ fi^1
dicit sideiussbrem dari:uide,quod noj.de emp: uen.§sisoperue^
bissideiulsoris proteftatione. qu£ ibi ponuntur in ^ssruW'etlt0^eXt
tratiusicruide etiam,quod ibi dicam. Adde,ui plene pWW
'mhsiainstitutiss "
clariori rnodo,^ magis proprio, m dubio opinionum luliori:
hoc sortius m co ntratiibus,qui magis possunt conferri in altercar.
bitrio,quam ultimt uoluntatis, ss.de testamen l.ssv qUGd ibi not.in
sinsi. gloss.ln iUis ergo sapiens supplere poterit de confietis, licet non
ditiis.Et ficposset mteUigi,quod no.ss. de uerb. oblig. ex ea parte.sq,
12 tHic autem puto,quod licet nota-
rius in protocollo, seu abbreuiatu-
ra ponat sub compendio formam
contractus, ipse tamen,uel is,qui in
hoc sibi succedit , potestposteain
publico instrumeto uerba ampliare,
addere,& mutare, & omnia ibi pone
re,qu«ad contractu sintutilia,serua
ta tn forma ipsius contra6tus,&sub-
statia no mutatarar. ad hoc C. de no.
Cod. compon. adiicientes.8c C.
de ueteri iure enuclean. l.j.$. sed &
hoc studiosum. ff. de re iudic.afto"
rum.&uide supra ostenso. uersic.
1$ illud quoque. & sequen. f Quid si a
contrahentibus data est tabellioni
licemia addendi & minueudi, &in-
strumentum, prout melius poterit,
conficiendi ad sensum sapientis?
Respond. poterit addere, & minue-
re , & facere ad confirmationem
rei gestae,contra6tus substantianon
murata, utrem, uel pretium, talia
enim uerba non possuntius com-
mune immutare, ff. mandati, si
mandato. $.final. & facitff.de regu-
lis iuris, adorum. C. de ueteri iur.
enuc.l,j.§.sed & hoc.ff. dehaered.in-
t stit. illa institutio *. t Item opponi-
14 tur, quod instrumento perdito refe-
dum est in aliam formam , quam
■ Wiiiiitr •
iitfifrf 1
' hmnnttit.
ss,man.quimuiua.Sup ' 0. Adde 1
Specul.lib.il Partic.II.
r, tantum ille articulus erit falfus , &
ab aliis feparatus : fed fi ibi eftfal-
fitas, ubi est uis quaeftionis,totum
ui Adriani tol.l.final. Htec qujestio
s est uenerealis 1. s Item opponitur
contra instrumentum , quod non
continetcausam, in quadistinguo:
nam si est cohfedum super obliga-
tione , tunc prfesumuntur omnia
solenniter ada , Institut. defideius-
sor.in fin.& de inutili stipul.$. si seri-
ptum. ff. deuerb. oblig. soiendum.
nisi quis probet contra : quod face-
re potest, ff. depadis, iurisgentium.
§.quod fer^. Si autem confedum sit
super confessione: dic, ut suprade
confessis^.nuncuidendum. uersic.
si autem in causa prima. & in Sum-
ma do. mei iri tit. de fide instrum.$.
quibus instrumentis. uer. item con-
tra tenorem. Item opponitur, quod
res aliter fuitgesta, quam contine-
at instrumentum , supra uersicul.
item quod tabellio, quod potest
opponens probare, C. plus ualere,
quod agitur,per totum,extra qui fil.
sintleg. per tuas.& de probat.tertio,
ex.de elec. ciim inter R. C.de prob.
ad probationem. J. uersicu.prox.
sunt capitula, ut wi eddem l. 'mfin.ff.de uerb. oblig.l.scirejn princip.
V l. quod dicitur.& l.Publius. & jsde mmor.l,etiam.§si.cj' de euic.
l.quod dicitur.ln princip. Quemt demwtn.si salsumsit, ubi nulla est
uisquaftionis, an utens eo teneatur poena falst & tenet, quod sic;
allegat js.ad l. Cor. defal.l.fi quis legatum, m prmeip. & sf.de arb.
l.ciim poena, v si quis
cautio.qu<£ autem.m fi. r uero&Da.&Tancr. r dicunt,qudd
Vdeeden. I. ubi. §•/. tantum ille articulus erit falsus , &
Remisiiones uideseo. ab aliis separatus : sed si ibi estfal-
$ insin fitas ’ ub* uis quaeftionis,totum
EtTM.lerAlber. reputaturfaHum.utC.de ediifodi-
„ A J- -~1 I sinJ IItjc nnull-in
Gal.eo.tit. uer.frdpo-
ne , quod intirwmen*
tum.
Venerealisl.] Bart.
ibi recitat tres opinio-
nes, exhissubdenssu/
am.Pileus qucest. xcij.
tenuitdo.lo.& per ea/
dem legem, quando in
parte no modica, et ma
xime circa faisibstan*
tia,apparet uitiofam.
quia breuiter cr pul*
chre a'legauit,non ha-
bentibus eius frripta
boc participo: dixit e»
nim , quod contra in/
strwmtntMn faciut qua
tuor. Primo,pro parte
uitiosa contra alium
iusta prffwmptio. Se-
eundo , iteritatis pro
fasitate mitia corru*
ptio. Tertio, totius ra-
tione partis contamina
tio. Quarto,totius pro
parte legitima condemnatio. Ad primum inducit ss. de probat,cum
de tn debito.c. de editi, diui Adrian. l.sinal. Ad secundum ss.deexcus.
tut.qui testaff.de rebus dubiis ,fi qui.§.utrum. Ad teriiu C.de uehiure
enucl.l.ultim.m sin. Ad quartum ff.ad Syl.siquis ingraui.§si quis ta-
bulas. Ad contrarium inducit alia quatuor,ui dicit fertiora.Primum,
rationepartis circa totum non habenda sffficio. Secundum, utilis
propter inutile non facienda mutatio. Tertium, maioris partis le*
gitimaprapositio. Quartum,residu* partis pafitiisiima letiio.Ad
primum ff.de his,qu£ in teti delefi.l.penuliim.car C.de transatiion.L
penultim. Ad secundum ss.si cert.petat. I. certi. Ad tertium jsde con-
trahen. empt. I. domum. Ad quartum jsde his, qua> pro non fcri.l.ij.
Adde, quod Bartol. inl.si ex fdlsis.C. detransatiion.tenet,quodina
srumentum falfam m uno capitulo sit in totu fdlswn. Bal.uerd conf.
cclxiiij.mcip.fatiu taleeftsi. lib. consultus,ciim in mtirumento esset
Henditio duorum catirorum,cr m rei ueritdtenon esset uenditio sa/
tia,nisi unius cafiri.respondit.non in totum uitiari:&ita tenere Old.
Accw.&facere not.per Imo. in d.c.sraternitatis.
Insiitutio;] ibi.cr in prte.lfi mandato. §. sin. trdtiat de hac clau/
sula. Richar. Malum.in [uaqutefiione, mihi xvij.qutincip:Titius
ex pr£defuntia.termmauit,qudd si talem clausidam ad uerbwmre*
liquit,non potest addi lure instittitionis,uel huic simile:quod habet
ualidare tetiamentu/m, quando de frendentibus erat relitiwm. Quic*
quiddicat,contrdriumsitdeftio , cr habet <equiiatem:sepisiime
enim testatores siliabus relinquunt, filios instituunt. Ad hanc autem
uerborum subtilitdtem frruandam subdunt,quod. habeatur confiliwm
sapientis, maxime ciim uerbwm Relitii, etiam inftitutiont coaptetur,
ut notatur in authen. de htered Palcid. §. hec quidem, super uerx
bo,relitiis.ss.de teft.ex ea.$.s.& de h^re.intiitu. t. hisuerbis.in glos.
C7 no de tetia.capitul.j.libro 'vj.di gloss.nunquid.ln sine autem
qu<etiionis illius tratiat,quid talis claufida in contratiibus operetur;
dices primo^quod omne id,quod in tetiamentis operariposset,utscL>
licet uoluntus teflatoris,vr id,quod sensit, deseribatur ordinatiori
4 S(^
isok inltr ai
i factor
in dii.
la/feil udat
Jwtti, indi
alius
, ^It) fula j
teftat
^nfeiHud[
osfc
ctnj
■ #hP<itetb
' ^^to.bdccc
■ RW. i« f>r‘mc
■ Id(
shione feri.
•fcCAi,
lWsIoco
K*
»4i"
e
ibi cosuctu erat promit
ti poena. ^ecobstat,q,
cofuetd ueniut etiUsine
clausuld ,desapiete,ff.
deM.edic.^finoht,
$.quiadsiidita.criie^
qua plu.arc.si priiu.§.
j.quia id additur ad dn
bitationem tcUendam,
r -
plebit ergo in confies
tis er naturali feni
cbjuetudo est alteramt
turaff.de li.&pojthu.
si quis poflbumos.indii
cit, quod no. ss.de dtl.
emp. emptorem. $. qui
aut. in prin. mdgme^l.
crl.si quis seruu. in
ij.crinhoc cosiliouts
nietarbitriu boniuiri,
ss.de reg.iur.mpersomt
ru.§.j. perqitodftidin
incosuetd pofietsiipple
ri:extraneduerb,ueldc
cidetalia,uelndturdlh,
qu# bonus uirnbarfa
trareturfepplerenon
poterittquiddebisnoii
uideturatiu, uti cogis
tdtwm.sdcitdemiurM
nostra.de iureiiM.pem
quod procedit in omni generdtitdte,uel o bscuritate,de regdur.mff^
cimus. & c.generali.lib.^fTyesubtiantialib. dutcertuestfupplereno
posssilla enim a principio sse insuntcontratiib.q. sine iUbs uitiatur,C.
de tetia.l.tetiamentu.dessonfttut.v- c.seqin si.<^ quod no.C.deco«
tra.emp.l.in uend.de substatialibus aut 0* naturalib. cotratiutm,^
de accidentibus remitti ad no.ff, de contrahen.emp. I. pac.Perprtdb
tia terminatum suit,in cotratiu uenditionis, donationis,uel dlio.qw
transsertur do;miniu,pojse addi precariu, s. q, uendens, uel donans si
coftituit precario posiidere pro emete,uel donatario:quia id sieri co/
jueuir.cr esficacius itenitur ad mente contrahentiu: ficitss.demanu.
test.si quis locuples.in si.de leg.iij.si quis. C.cbmunia delegdtisftjxir
ca med.cr idem ciim notarius posiut, &c. ut lUud ibi includatur,$
est de natura, uel more cotratiusssde li. possh.l.GaUus.postpri^
CT de iureiur.si duo patroni.in prine, cx §ddem scribit.Redeundo ad
qu<estionem autoris de potestate data notario, 'muenio super l.j C.de
proc.opiniones recitatas, prima opi.habet,q, pofit,qiwd uerbumso
nat,cum contratius ex conuentione legeaccipiantff.de reg.iitr.eon*
tratius.cr eo.ti. contratius. lib.vj. cr nil tam cogruusidei ,quam pt^
mijjdseruaress.de patiis, l.j.circa prin. C.de transati.non minorem.
C7 quia uerba debent aliqd operari in cotratiibus, legatis,& priuile
giisss.de usurissi ftipulatus.de legsi.si quando.ad municip.lij.depjl
uilsi papa:$si, in si.lhfi. Gui.de Suz-distinguebat,an esset,uel no essd
certus sapies nominatus ad id.ut primo casu procedat,quod dixball^
gat C.de cotrahen.emp.l fi.ssloca.si merces ss refroso, C.denouoCo
dic.sic.l.h(ec,quce necessdrio^.idcofeSecudo casu nil pcsiit,perp^r
l.si merces si. respon.sacit ad hanc dfentiione ex.de arbit.innotuit, e
tlec.cfflib.fflac.de Are.etiam eo casu,quo suit certus fapiensnomif
natus,restnngit ipfius potestate, ut s dixi poft Richard. Quado^
uenditor promittit se curare emptore ad frnsum sapientis, CJ fi^1
dicit sideiussbrem dari:uide,quod noj.de emp: uen.§sisoperue^
bissideiulsoris proteftatione. qu£ ibi ponuntur in ^ssruW'etlt0^eXt
tratiusicruide etiam,quod ibi dicam. Adde,ui plene pWW
'mhsiainstitutiss "
clariori rnodo,^ magis proprio, m dubio opinionum luliori:
hoc sortius m co ntratiibus,qui magis possunt conferri in altercar.
bitrio,quam ultimt uoluntatis, ss.de testamen l.ssv qUGd ibi not.in
sinsi. gloss.ln iUis ergo sapiens supplere poterit de confietis, licet non
ditiis.Et ficposset mteUigi,quod no.ss. de uerb. oblig. ex ea parte.sq,
12 tHic autem puto,quod licet nota-
rius in protocollo, seu abbreuiatu-
ra ponat sub compendio formam
contractus, ipse tamen,uel is,qui in
hoc sibi succedit , potestposteain
publico instrumeto uerba ampliare,
addere,& mutare, & omnia ibi pone
re,qu«ad contractu sintutilia,serua
ta tn forma ipsius contra6tus,&sub-
statia no mutatarar. ad hoc C. de no.
Cod. compon. adiicientes.8c C.
de ueteri iure enuclean. l.j.$. sed &
hoc studiosum. ff. de re iudic.afto"
rum.&uide supra ostenso. uersic.
1$ illud quoque. & sequen. f Quid si a
contrahentibus data est tabellioni
licemia addendi & minueudi, &in-
strumentum, prout melius poterit,
conficiendi ad sensum sapientis?
Respond. poterit addere, & minue-
re , & facere ad confirmationem
rei gestae,contra6tus substantianon
murata, utrem, uel pretium, talia
enim uerba non possuntius com-
mune immutare, ff. mandati, si
mandato. $.final. & facitff.de regu-
lis iuris, adorum. C. de ueteri iur.
enuc.l,j.§.sed & hoc.ff. dehaered.in-
t stit. illa institutio *. t Item opponi-
14 tur, quod instrumento perdito refe-
dum est in aliam formam , quam
■ Wiiiiitr •
iitfifrf 1
' hmnnttit.
ss,man.quimuiua.Sup ' 0. Adde 1