DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51540#0857
De Prxsumptionibus.
737
4
1
l
mei» de Tur.crem. in
(ferru.listtn.l.grPhi/
^p.Corne.cos, cmv.
^fauists articulis, in
fc0l.uersi.n4tn i& ca?-
wnicwi.in j.uol. Et
additi o.Adde
d materiam uidendu
Prtyosi. Medtolanen.
iwfctti fidem, de j]ao
. stinij.col.^r sequen.
ubi plenisiime; cr de
disferentia inter pr^
sumptioncmgr fi6tio-
ut extra de purg. cano.c.si quis, de
gradu.ij.q.v.c.presbytersi a plebe.&
cap.si mala.&c.omnibus. Contrae-
am tamen admittitur probatio, ut
vij.q.j.c.pnesentium.extra de renue,
superhoc. Nec inducit iud.cem ad
sententiandum.nisi cum talis in pur-
gatione defecerit,ut m prjed. con-
cor.&extra de cohab. cleric. &■ mu-
lie.c.tua.& dicam yde aboht. &pur-
gat.§.nunc de purgatione. Verunta-
men licet per se indicem non moue-
atad pronunciandum, cum uno ta-
men teste.uel cum alia consimili pr^
sumptione plenam facitfidem^ecun
c dumTanc/extradepr^sump. illud.
/’ iiij.q.iij.uersic.item saepe.xxxv. q. vj.
l0* si duo.C.ne de sta.defunc.l.ij. uel mo
uetiudicem ad deferendum iurame-
‘ tum ei,pro quo est praesumptio , ut
Speculi pars 2,
■
10r/^Mo2
^dadbocr^
^Mentinol
Sln^d«ide^
SVMMARIFM.
rs PrrfHmftittMm fle cies quotsunt.
pssfrmstioprobabitis qua jit, & ex quibus fur gere
dicatur.
Prfamptiouiolentafurgit ex uerifimili probatione.
Prafumptio iuris dicitur, qua do iusprafumit ita esfe.
PXnunciante aliquo alicui ter, ne cum uxorefaalo-
cpaturfipoflea cum ea reperiatur loqui, violenter
prfumiturdemalo.
Prfumptio neceffaria qua dicatur.
Index procedens perprafumptionem, debet effe tar-
dus ad panam imponendam , & fententiam tem-
perure.
in crimin ibus non debent esfeprafumptiones fed cla-
^probationes.
■ .
ob/knte fe<*
ggdndotpW
fessonponder^s
u&citpro,^
inreligionibusco^
riores.
;rpOre>fedncn^
dendW.
duenOu^j.
^efeijicari^
Mintrio*
ctfcWd11'
2.§-Species ;u-”'S
a suntquatuor,licet communiter tres
1 consueuerint assignari. t Est enim
praesumptio temeraria, probabilis,
uiolema & necesiaria Temerariapr$
sumptioest, quae surgit a malis ho-
minibus & maleuolis,&ex causis ui
libus &leuibus:puta quia uident a-
liquemsemel cum aliqua loqui,sta-
tim praesumunt malum :& malacum
dubia in meliorem partem debea-
mus interpretari,extra de reg. iur.c.
ij.Vnde si presbyter amplexetur mu-
lierem , prcelumitur facere id causa
benedicendi, uel ad poenitentiam
exhortandi,xj.quaest.iij. absit. xcvij.
distin.in seripturis. Temeraria ergo
pnesumptio inualida est , & a iure
repellitur, nec monere debet ani-
mum iudicantis,ij.q.j.c.j.&vj. q.j. c.
oues.lxxxvj.distin.si qui uero. extra
2 desimo. licet Heli. t Probabilis au-
tera.siue uerisimilis dicitur praesum-
s ' ptioiudicis:& haec surgit multis ex
pr£jiimptiouiolens causis&suspicionibus (de quibus s.
4 bs(^ jim plena aliqUastetigi)famasuperhis crebre-
ationis etiam in b scente:&hjec inducit purgationet>,
^criminali, uide ' ‘ r & . ,
Mathesilan. notabili
wx. incipiente, nota,
prrfumptio. Et
6n contra pr<esumptio'
biuris & de iure
*** probatio
'"«Wiimi.uidete
, ‘,JtTur.m.indii!to
“(fnm. insccn,
•“«ndustone.cr ner
b* Rom. consi.
^«•leHippoh
ptfsivmptio
>lT '
I .. sRf/l UUK.W'”'.
'iit s T ! Tortura an exprafumptionepofit aliquo casu dari.
Ponumfaclumfemperprajumendum efl benefactu.
Io. ’W m Ponum de malo,aut malum de bono, nuquam efpra-
Non (umendum.
xfeerdotK^tu Prfumptiones diuerfe nonnunquam circa idem fa-
lw fatram^i^ dum habentur.
<onam dossrhti
>oHs4-.
Cum pro Additio»
’df>tizatui
>ersc loquitor
'endonondicitwtt|i Species^Prose^uitur
entirc^c. & dwjplidt turba lac.
Inwti/iutcjKslii ubis.
liceret VfcMh
ipsi utilit. r,<pi wi
ramfariitit boBi
eo»twhpr4|
jubdtnutiliterrtapi.
iintb^reticitimpi
renonerffent.
^uide omnino lox
sententiam ferat pro eo, C. de reb.
cred.in bonse sidei, ff. de iureiur. ad-
monendi.extra de procur.ex insinua
tione.extrade probat, sicut consuetu
do.tVioletaautpr^sumptio surgitex
uerisimili jpbatione: & dicit pr^sum-
ptio iuris,quado ius praesumitita es-
seiputa si apparet chirographum can-
cellatum , ius praesumit debitorem
esseliberatum,ffde probat.si chiro-
graphum.8dxxvij.distin<ft. scire. in
fin.ff de padi, postquam. & 1. Labeo.
Praesumit etiam ius,quod nullus re-
signet personatum ecclesiae, & post-
modum recipiat uicariam, extr£ de
d pr£sump.<Jauerisimiled.Item pr^su-
mit, quod nullus de maiori dignitate
transitlibenter ad minorem,utextra
decleric.non resi.in eccles. uel prseb.
c.j.Item praesumit.qudd quis cogno
Uerituxoresn,cum qua diu cohabita
uerit,utxxvij.q. j.nec aliqua. Item si
quis inuentus sit cum aliqua nuda,
solus cum sola,& in ledo iacentes,se
cretis locis & latebris,praesumitur,
quod sintfornicati,ut extra de prae-
sump.literis. Item si accusatus aufu-
giat, potest condemnari, ut fF. debo.
lib.siin libertinum. & C. ut omnes
xim<£ importantia, C7
operatur plura, ut
betur in l.fin. C, arbit.
tutel.esr m l.antiqui. G
ad Velleia.zr in l. fin.
ff.quod metus causa,
in c.is , qui. de fyonja.
cum similib. de quibus
late per Felin.cr altos
in c.quanto.in ult.col.
de prafamp. Et inter
alios ejsedus,quos epe^
ratur talis prrfuin ptio
iuris cr de iure, Opera*
tur,ut condemnatus cx
pra/umptione iuris cr
de iure, non po(it ap-j
pellare: quia habetur
pro confejb conui'
confejfa cr ccni
uidus non appellat, ut
in l.ij.C.quorum appel.
non recip. ita fingulari
ter dicit Bald.in Lsi qui
adulterij. C. de adult.
quod ditium rejirt er
(equitur pro notabili
e iud.tam ciui. quam mil. 1. unica e. dominus Fracisiuslim
4 fltcm si quis denunciet ter alicui, m traftatusup de
indicijs, vj- tortu, in vj.
charta,in iij.colum.in princip. Ftadde Prtpositum MediolanenseM
in d.c.is,quisidemjn coLpenul.uersic,colligendo.ubi ponit regulam,
quod contra prtsumptionem iuris de iure,non admittitur proba*
tio:quam regulam limitat sex notabilibus modis: uide omnino per
eum.Et an cr quando pnesumptio requirat allegationem, uide omni*
no Alex.in l.qui 'm aliena.in iij.col.uersic.extraglojsjs.de acquir. ha
red.cr per Ludo.Roman.consiLlxvij.incip. pater reuerende. uerslcc
secundo rejjpondeo.Et an pnesumptio iuris,quod quis habet in re, ex*
cuset uiolentum inuaforem ipfius rei a poena a dolo, uide Hippol.
deMarsl.singul.clxvij.incip.uiolentusinuasor.Inno.inc. cum in os*
sicijs.de tejh,.Bald. 'm authentica,licentiam.uersic. sed reuoco. C. de e*
pisc.e^ der.Et adde, quod prasumptiones iuris sunt liquidisiima pro
bationes,l.licet Imperator, de leg.j.lsi quis lo cupies, in si.ff. de manu*
mis. tejl.l.quidamiejhmento.in sin.deuiilg.gr puptl.not. Abbas inc.
j.in secundo notab.de cleri.non resid.in c.cum diltssi.in j. not. de do/
nat.gr Bart.in l.sin.ss.depublic,iudic.gr dominus Philip. Deci, con/
sil.ccxxij.in iiij colum, uerfic.in hac causa.in fecunda parte conssi. Et
quod pnesumptiones legum dicantur Uquidisiima probationes,
not. Paul, de CaR.conssi, cclxxxj. incip, incausaissa inij.colum,
uersicui, tertio releuatur. in prima parte consiL gr Mari. Socvn.
consil. xxiij. incipien. circa proditiam, colum, vj. uersscul. xij.
probatur, in primo uolumme: gr ibi, an contra prtfsumptio*
nem iuris gr de iure, admittatur probatio in contrarium. Heur.
Ferran.
b Purgationem. ] Hic eft ejfetfus.Tancr.
c Secundum Tanc. ] cuius ad literdm ed ijh uerss.totus.
d Verisimile.']secundum Tanc,quodsequitur tify ibi, hic inducit, in*
terposiiit autor.
c L.unica.] Hicestinfandum propter materiam: gr concordat su*
pra uersic.ex juga. Q.prox.gr datur thema de reo, qui obijeit silsita/
tem contra injlrumentum produstum ab adore, ac etiam notarium
accufat desitlso:qui notarius postquam comparuit dato sideiujsore,
uel prius ausugit; queritur de notario, ac etiam de autore produ-
cente, in quo Udantur ex jugaf Contra notarium accusatum indu'
citur i, in eos.ss. de cusso.reor. qu<e uult, carceratum, quia de*
latus de crimine ,si ausugit, dato quod innocens ejjet,puniri,ut con*
stssum,uel conuistum. facit in autben.decoHa.$.antepen.Col.ix.ad
idem in authen. de exhib. gr intro, reis si uerb etiam, quidam.
Collatione quod, ibinot.deseruientibus,qui sugiunt.Item lexju*
qq | necum
737
4
1
l
mei» de Tur.crem. in
(ferru.listtn.l.grPhi/
^p.Corne.cos, cmv.
^fauists articulis, in
fc0l.uersi.n4tn i& ca?-
wnicwi.in j.uol. Et
additi o.Adde
d materiam uidendu
Prtyosi. Medtolanen.
iwfctti fidem, de j]ao
. stinij.col.^r sequen.
ubi plenisiime; cr de
disferentia inter pr^
sumptioncmgr fi6tio-
ut extra de purg. cano.c.si quis, de
gradu.ij.q.v.c.presbytersi a plebe.&
cap.si mala.&c.omnibus. Contrae-
am tamen admittitur probatio, ut
vij.q.j.c.pnesentium.extra de renue,
superhoc. Nec inducit iud.cem ad
sententiandum.nisi cum talis in pur-
gatione defecerit,ut m prjed. con-
cor.&extra de cohab. cleric. &■ mu-
lie.c.tua.& dicam yde aboht. &pur-
gat.§.nunc de purgatione. Verunta-
men licet per se indicem non moue-
atad pronunciandum, cum uno ta-
men teste.uel cum alia consimili pr^
sumptione plenam facitfidem^ecun
c dumTanc/extradepr^sump. illud.
/’ iiij.q.iij.uersic.item saepe.xxxv. q. vj.
l0* si duo.C.ne de sta.defunc.l.ij. uel mo
uetiudicem ad deferendum iurame-
‘ tum ei,pro quo est praesumptio , ut
Speculi pars 2,
■
10r/^Mo2
^dadbocr^
^Mentinol
Sln^d«ide^
SVMMARIFM.
rs PrrfHmftittMm fle cies quotsunt.
pssfrmstioprobabitis qua jit, & ex quibus fur gere
dicatur.
Prfamptiouiolentafurgit ex uerifimili probatione.
Prafumptio iuris dicitur, qua do iusprafumit ita esfe.
PXnunciante aliquo alicui ter, ne cum uxorefaalo-
cpaturfipoflea cum ea reperiatur loqui, violenter
prfumiturdemalo.
Prfumptio neceffaria qua dicatur.
Index procedens perprafumptionem, debet effe tar-
dus ad panam imponendam , & fententiam tem-
perure.
in crimin ibus non debent esfeprafumptiones fed cla-
^probationes.
■ .
ob/knte fe<*
ggdndotpW
fessonponder^s
u&citpro,^
inreligionibusco^
riores.
;rpOre>fedncn^
dendW.
duenOu^j.
^efeijicari^
Mintrio*
ctfcWd11'
2.§-Species ;u-”'S
a suntquatuor,licet communiter tres
1 consueuerint assignari. t Est enim
praesumptio temeraria, probabilis,
uiolema & necesiaria Temerariapr$
sumptioest, quae surgit a malis ho-
minibus & maleuolis,&ex causis ui
libus &leuibus:puta quia uident a-
liquemsemel cum aliqua loqui,sta-
tim praesumunt malum :& malacum
dubia in meliorem partem debea-
mus interpretari,extra de reg. iur.c.
ij.Vnde si presbyter amplexetur mu-
lierem , prcelumitur facere id causa
benedicendi, uel ad poenitentiam
exhortandi,xj.quaest.iij. absit. xcvij.
distin.in seripturis. Temeraria ergo
pnesumptio inualida est , & a iure
repellitur, nec monere debet ani-
mum iudicantis,ij.q.j.c.j.&vj. q.j. c.
oues.lxxxvj.distin.si qui uero. extra
2 desimo. licet Heli. t Probabilis au-
tera.siue uerisimilis dicitur praesum-
s ' ptioiudicis:& haec surgit multis ex
pr£jiimptiouiolens causis&suspicionibus (de quibus s.
4 bs(^ jim plena aliqUastetigi)famasuperhis crebre-
ationis etiam in b scente:&hjec inducit purgationet>,
^criminali, uide ' ‘ r & . ,
Mathesilan. notabili
wx. incipiente, nota,
prrfumptio. Et
6n contra pr<esumptio'
biuris & de iure
*** probatio
'"«Wiimi.uidete
, ‘,JtTur.m.indii!to
“(fnm. insccn,
•“«ndustone.cr ner
b* Rom. consi.
^«•leHippoh
ptfsivmptio
>lT '
I .. sRf/l UUK.W'”'.
'iit s T ! Tortura an exprafumptionepofit aliquo casu dari.
Ponumfaclumfemperprajumendum efl benefactu.
Io. ’W m Ponum de malo,aut malum de bono, nuquam efpra-
Non (umendum.
xfeerdotK^tu Prfumptiones diuerfe nonnunquam circa idem fa-
lw fatram^i^ dum habentur.
<onam dossrhti
>oHs4-.
Cum pro Additio»
’df>tizatui
>ersc loquitor
'endonondicitwtt|i Species^Prose^uitur
entirc^c. & dwjplidt turba lac.
Inwti/iutcjKslii ubis.
liceret VfcMh
ipsi utilit. r,<pi wi
ramfariitit boBi
eo»twhpr4|
jubdtnutiliterrtapi.
iintb^reticitimpi
renonerffent.
^uide omnino lox
sententiam ferat pro eo, C. de reb.
cred.in bonse sidei, ff. de iureiur. ad-
monendi.extra de procur.ex insinua
tione.extrade probat, sicut consuetu
do.tVioletaautpr^sumptio surgitex
uerisimili jpbatione: & dicit pr^sum-
ptio iuris,quado ius praesumitita es-
seiputa si apparet chirographum can-
cellatum , ius praesumit debitorem
esseliberatum,ffde probat.si chiro-
graphum.8dxxvij.distin<ft. scire. in
fin.ff de padi, postquam. & 1. Labeo.
Praesumit etiam ius,quod nullus re-
signet personatum ecclesiae, & post-
modum recipiat uicariam, extr£ de
d pr£sump.<Jauerisimiled.Item pr^su-
mit, quod nullus de maiori dignitate
transitlibenter ad minorem,utextra
decleric.non resi.in eccles. uel prseb.
c.j.Item praesumit.qudd quis cogno
Uerituxoresn,cum qua diu cohabita
uerit,utxxvij.q. j.nec aliqua. Item si
quis inuentus sit cum aliqua nuda,
solus cum sola,& in ledo iacentes,se
cretis locis & latebris,praesumitur,
quod sintfornicati,ut extra de prae-
sump.literis. Item si accusatus aufu-
giat, potest condemnari, ut fF. debo.
lib.siin libertinum. & C. ut omnes
xim<£ importantia, C7
operatur plura, ut
betur in l.fin. C, arbit.
tutel.esr m l.antiqui. G
ad Velleia.zr in l. fin.
ff.quod metus causa,
in c.is , qui. de fyonja.
cum similib. de quibus
late per Felin.cr altos
in c.quanto.in ult.col.
de prafamp. Et inter
alios ejsedus,quos epe^
ratur talis prrfuin ptio
iuris cr de iure, Opera*
tur,ut condemnatus cx
pra/umptione iuris cr
de iure, non po(it ap-j
pellare: quia habetur
pro confejb conui'
confejfa cr ccni
uidus non appellat, ut
in l.ij.C.quorum appel.
non recip. ita fingulari
ter dicit Bald.in Lsi qui
adulterij. C. de adult.
quod ditium rejirt er
(equitur pro notabili
e iud.tam ciui. quam mil. 1. unica e. dominus Fracisiuslim
4 fltcm si quis denunciet ter alicui, m traftatusup de
indicijs, vj- tortu, in vj.
charta,in iij.colum.in princip. Ftadde Prtpositum MediolanenseM
in d.c.is,quisidemjn coLpenul.uersic,colligendo.ubi ponit regulam,
quod contra prtsumptionem iuris de iure,non admittitur proba*
tio:quam regulam limitat sex notabilibus modis: uide omnino per
eum.Et an cr quando pnesumptio requirat allegationem, uide omni*
no Alex.in l.qui 'm aliena.in iij.col.uersic.extraglojsjs.de acquir. ha
red.cr per Ludo.Roman.consiLlxvij.incip. pater reuerende. uerslcc
secundo rejjpondeo.Et an pnesumptio iuris,quod quis habet in re, ex*
cuset uiolentum inuaforem ipfius rei a poena a dolo, uide Hippol.
deMarsl.singul.clxvij.incip.uiolentusinuasor.Inno.inc. cum in os*
sicijs.de tejh,.Bald. 'm authentica,licentiam.uersic. sed reuoco. C. de e*
pisc.e^ der.Et adde, quod prasumptiones iuris sunt liquidisiima pro
bationes,l.licet Imperator, de leg.j.lsi quis lo cupies, in si.ff. de manu*
mis. tejl.l.quidamiejhmento.in sin.deuiilg.gr puptl.not. Abbas inc.
j.in secundo notab.de cleri.non resid.in c.cum diltssi.in j. not. de do/
nat.gr Bart.in l.sin.ss.depublic,iudic.gr dominus Philip. Deci, con/
sil.ccxxij.in iiij colum, uerfic.in hac causa.in fecunda parte conssi. Et
quod pnesumptiones legum dicantur Uquidisiima probationes,
not. Paul, de CaR.conssi, cclxxxj. incip, incausaissa inij.colum,
uersicui, tertio releuatur. in prima parte consiL gr Mari. Socvn.
consil. xxiij. incipien. circa proditiam, colum, vj. uersscul. xij.
probatur, in primo uolumme: gr ibi, an contra prtfsumptio*
nem iuris gr de iure, admittatur probatio in contrarium. Heur.
Ferran.
b Purgationem. ] Hic eft ejfetfus.Tancr.
c Secundum Tanc. ] cuius ad literdm ed ijh uerss.totus.
d Verisimile.']secundum Tanc,quodsequitur tify ibi, hic inducit, in*
terposiiit autor.
c L.unica.] Hicestinfandum propter materiam: gr concordat su*
pra uersic.ex juga. Q.prox.gr datur thema de reo, qui obijeit silsita/
tem contra injlrumentum produstum ab adore, ac etiam notarium
accufat desitlso:qui notarius postquam comparuit dato sideiujsore,
uel prius ausugit; queritur de notario, ac etiam de autore produ-
cente, in quo Udantur ex jugaf Contra notarium accusatum indu'
citur i, in eos.ss. de cusso.reor. qu<e uult, carceratum, quia de*
latus de crimine ,si ausugit, dato quod innocens ejjet,puniri,ut con*
stssum,uel conuistum. facit in autben.decoHa.$.antepen.Col.ix.ad
idem in authen. de exhib. gr intro, reis si uerb etiam, quidam.
Collatione quod, ibinot.deseruientibus,qui sugiunt.Item lexju*
qq | necum