DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51541#0234
'W
rtnoitpoM
h
larum, quocontrauentum fuerit,in
e rese. unde utile est poena addicere,
prout sequiturin hac sorma. Remis
sa ex nunc.tertiu paftu exprimo de-
pendens, ubi ueriditor promisitcaa
sam ca principale,quam prouocato-
riam faissumptibus agere: hicuero
. paciscitur,quod si no secerit,emptor
nontrne turappellare,postquapri
ma causam egerit, quod quid habe
batnecessc emptor facere, utffdee-
uift.HerenniuS.^. Caio.fEman.si3p-
curatorem. $. si ignorantes, ex.de
procur.noniniustd.seetiam causam
appellationis exercere, uts.deap-
pellat. in princip.uer. sednunquid.
nisi pafto remissa fuerit neccssitas
appellandi.quod fieri potest, C. de
tibus enun ius suunon estregresius
ad illud, ff. de xdil.edic.quxritur.^.
si uenditor. vij. q.j. quam periculo-
sum. Aftum estinrereos : hic quar-
to paciscitur, ne ueditor possit ei op
ponere sententiam emptoris culpa,
uel negligentia,ueliudicis iniuria,
aut partis alterius iniuria,uel poten
tia latam fore: aut quod sibi denun-
tiatum no fuit, quod defenderet in-
tra tempus iuris: quod ali^s opponi
4?
i
'j rnidiM
kiwtoreidot
wuelmor
jtanappa
ifacienseid
«ehdeoir
Worubabs
tarum ui ti
hsosequi:nc
Wiieniente
Mre&pre
«parte'pr
limiolam :
Wioomhic
pone'uel de
.Icotetusf
hlHDodath
hktensip^
Womni
»sizare,&e
sisilTaj&i
Wligatii
hdno,pr2
Bequur
taiis, & in
iMonepr
onere :sedp
^re&retir
Wosub pss
■W. urs.it
fe,«pise no
■^^tionib
•tintasolenr
s^s(]ui,uiti
> Unto pr’
Hucsupn
‘•«illis dic
^iiisque
felMo
"t,ptr
reddere:&sic tonat, ut de euiftione
teneatur. Quod si lite mota&denu
tiatione uenditori fafta, ut defendat
&autorizetur, id facere nolit, habet
emptor iniudicio slare & defende-
re, alioquin de euiftione no aget,C.
deperic.& co.reiucn.l.j.infio. & C.
absentiam, quim propter mala causam codemnari, ffde e-
Uift.si ideo.ex.de emp.&uen.c.fin.Et si obtinet,in nullo ei
Ueditor renetur,qa no tenetur eu defendere,nisi cotra mo-
nente sibi litem iustd & uerisimiliter, ut ia dica. Si uerd de-
fendit & succumbitpta q> res sit ab eo euidh,tuc ueditor de
euidionerenetur.utinprae.dec.&dehocj.^uit. Lite uel
^concrouersiam. f Not. q, promittens sub poena de certare
no facere cotrouersia, si facit etia extra ius, poena incurrit,
fF.de pet.hjer.diuus.in princ.&arg.ex.de simo.c.pe.Si uerd
fecit paftti,ne peteret,hoc ad iudiciu refertur, ff.rerat.hab.
hoc amplius. In se reciperemisi hoc paftu apponeret, em-
ptor teneretur lite suscipere,& suis expensis prosequi, ut ii
dixi. Quod si no fecent.secuudu paftum, quod trahit cau
sam ex prxcedenti,& prodest hoc paftu emptori,quia,nisi
fieret, non teneretur ueditor de iure ei reficere expesas li-
tis, nisisuccubuerit,ff.de 1 ib.leg.l.petitor.C de euift.sista-
tus.in fine:quia emptor su a rem uidccur egisse, ex quo obti
0 nuit,ff.adTreb.dedufta.§.qui post tepus.Et est ratio : t qa
ciim lis ini usta fuerit, quod patet eo,q> emptor obtinuit,no
tenetur ei ueditor ad aliquid pro iniusta lice, quantucunqj
promiserit ei eu defendere ab omni pertona & uniuersita-
tei^uia intelligitur contra mcuente sibi lite legitimi & ia-
st£: arpostquam pactus estexpensas reficere, tenebitur ex
pafto,quicquid delite contingat,ffde uerb.oblig.uendito
® Venditores. ] Circi
bte expensat eli fcien*
dum,ex slipulatione de
etlissione no deberi ex*
penfa, quas saceret em
ptor in lue, qua nendi*
tor, uel eius haeres con*
tra ipfwm ageret ad pre
tiurn, licet succumberet
dges,<quia probata suit
solutio. Illa enim iit no
fuit fup er euissione,(ed
super pretio :sed deiu»
re communi,quo uissus
uitfori condemnatur,
posssent deberi. Item si. ff temp.appel.Lfin.insi. tRemittcn-
debitor confeffa fae*
rit pretium, Z? promi'
sissset etiafuper iUo qu<e
jhonetn no mouere, ex
illo capite pa[Jentfum*
ptus ex /lipulatione de*
beri: sed ex eo, quod de
dominio rti,url ipsius
cbhganone no agitur,
cessateui^lio.
posset,ff de euiftto- siper imprudentiam.in princ.extra de
emp. 8c uend.c.fin. Quod si contra eum. quintum paftu.
Et proterea si aliquo. lextum paftum, quod locum habet,
quandouenditur res emphy&eutico conditioni tobiesta.
Qmamsiquidemuenditione. hic subiiciturclausula genera
lis-quia non estnouum, &c.ff ad leg. Aquil.si seruus serum
$.inquitlex. fEtsingula.hoc uerbu
f Ad ditio.Ver fSingula,operaturf,utpoenaadunu-
bu Singula,operatur. J quodq; iptorum paftorum 8c capita
Addettl Bald. conjilio sorum, quocontrauentum fuerit,in
ixxxviij.tncip. queii* tolidum comittatur, licetposteani-
tur$ utriim.ln isuobubi hilo minus in ssipulatione deduca-»
stit.de aftiq.§.omnes.&sic loquitur prad.si diftum.Arg.ta
men contra,xvsi.q.iiij.qui domum, alids inc.fi quisinuen-
g tus.in fi. Sol.ibis Sed quid: ecce
..
na dupli certa die: adueniete die no ergo,
toluis, 8c poena comittitur. nunquid
illud fimplum computabiturin duplum?uidetur,qu6dfie,
ut de public.&ueftig.hoc ediftum.respon.i.ffdciurefisci,
facultas. & in prad.mulier. Arg,contra,ffdecon.fur.sipro
iure.$.j. Potes distinguere, utrum pcena succedatloco rei,
uel non, ut ff.de arbit.si quis rem. ff.pro soc. si quis d socio.
Toties comittitur, & exigi possit?quasi dicat,no tantum in
quolibet capitulo poena comittatur,sed etiam pro qualibet
uice.-qua etiam si in uno & eodem capitulo contra fieret,in
tolidum comittatur,& ff de arb.si duo.in fi.poenaenim con
uentionalis, quantacunq; sit, exigi potest, utpratdixi.^rg,
contra, extrd de poenis,cap.suam13.
Omnia bona sua: dicsoperh.oc,utj’. b Suam.] Solae,ut ibi,
de oblig.&tol.^.j.uer.j.superuerbo, ©r de arbit,dilc^iiMul
omnia eoru bona, ibi etiam uidealia ti.glos
ad intelleftum huius sormas.
| t Si uerd uendatur equus, uel similis res, sicinstrumen*
tumconficietur:
Forma1. A. dedit&uendidit ,•
B.unum equum baium balzanu in jdnxnx
frote, & in crure anteriori sinistro &
in posteriori dextro: ipsum sibi ibidem perfrzenu tradens,
nominatim cum his uitiis & magagnis specificatis,& diftis
ab eo ipsi B.ibide prassenti,uidelicer cum unosuperostoin
tali crure. Item q, est lunaticus. Ite q> in plenilunio amittit
k uisum.Ite quod est retrogradus1.Ite
g,mordet, nec seferraripermittit:& k RttrogradiK, J
generaliterprotali, qualis est, cu o* eniptor tdM
234
dealiMffiti.eausafa,
l,iij.§,sin, ex qui,
cau.in posea.Lhoc au*
tem.$.fin,
A d d E,utperBar,
consi.ccxx>iij,
de euift.l.j.Ex quo enim no defendit, uidetur magis jppter
Specul.Iib.lIII.Partic.IIL
tur in solidum in quolibet capitulo,’
cumdtc.turlnsingul.s &prosingu-
hscapttuhs &c. Sub poena duph.
nota, quodhj^cpoenanocomittitur
nec damnorum,& expensarum loeu ‘ siMeno,wi«
habet refeftio,nisi euiftio subsequa-
tur.Namnec bonoruobligatio, uel . eflotct fywfa
hypothecaria aftio habet effeftum, Jane>Uide aliquidfter
nisi dies,uel coditio eius debiti, pro °^bi}il./iduobiu.§,
quo facta est, uenerit, uel cesserit, ut fTitio.ffldelegq^^
ff.depig. grege.$.j.sub codiiione. &
cx.de plus pet.c.unico.Satis ergo congrui h^comniainul
39 tima parte instrumenti ordinantur, t Nota igitur,quod si
ininstrumento dicitur simpliciter Sub poena dupli, non
adiefto, cuius dupli, refertur de iure illud duplum ad pre.
tium conuenium,non ad rei bonitate,qu£ pluris cst.qudm
pretium, ut ff.de euic.si fundo tradito. & l.ciim fundus.sed
quia hic dicit,sub poena duph xstimatiois distjt rei, uel rei
habita ratione meliorationis,quxpro tempore fuit,etiam
refertur cx uirtute conuentionis ad id, quod aftumest. Ide
gd bonitatem rekut si res fuerit cuifta, & poena c6missa,sol
uatuenditor, & restituat empori pretiu,quod dedit,nomi-,
he poenae dup lum sestimationis rei,quanti pro teporeplus
ualuit4 tempore ueditionis ci trd,i d est, tantum, quantum
estipsa xstimatio,uel bonitas rei. nam Duplum tantum ua
let,quantum Tantudem, ut C.de spon.l .mulier.licet enim
hic duplex stip ulatio sit praetoria, tamen lex hic addi & de-
trahi permittit utraque parte uolete: unde & de uoluntate
partium posset dici, sub poena tripli, uel quadrupli,ffdee.
uift.si diftum. 8>c l.si plus.xviij.dist. quoniam quidem.infi.
401 Illud enim moderame est competens, quod inter partes
conuenit:& in quacunq; re, uel ubicunq; contractus tene-
re potest,&stipulatio poenae interpositaualebit,Inst.de di-
uisionestip.g.couemionales. no autem ultra potest proce*
di,per htec omnia dicendo, sub poena quintupli.uel sextu-
41 pii. t Licet enim poena conuentionalis peti possitquanta-
cunqb ut Instit.de inuri.stip.§.alter.ff.deuerb.oblig.stipu-
latio ista.§. alteri, tamen hoc uerum est, si poena apponitur
in certa summa:secus tamen per nomina respeftiua,ut du-
plum, triplum,&c.quia tunc quadruplum non excedit, In-
1 . o
men contra,xvij.q.iiij.qui domum.aliis inc.si quisinuen-
». + Srd siniri •
42 promisisti mihi dare decem sub poe g IW.] inglosqidltjl
na dupli certa die: adueniete die no ergo,
toluis, & poena comittitunnunquid
illud simplum computabiturin duplum^uidetur,quodsie,
rtnoitpoM
h
larum, quocontrauentum fuerit,in
e rese. unde utile est poena addicere,
prout sequiturin hac sorma. Remis
sa ex nunc.tertiu paftu exprimo de-
pendens, ubi ueriditor promisitcaa
sam ca principale,quam prouocato-
riam faissumptibus agere: hicuero
. paciscitur,quod si no secerit,emptor
nontrne turappellare,postquapri
ma causam egerit, quod quid habe
batnecessc emptor facere, utffdee-
uift.HerenniuS.^. Caio.fEman.si3p-
curatorem. $. si ignorantes, ex.de
procur.noniniustd.seetiam causam
appellationis exercere, uts.deap-
pellat. in princip.uer. sednunquid.
nisi pafto remissa fuerit neccssitas
appellandi.quod fieri potest, C. de
tibus enun ius suunon estregresius
ad illud, ff. de xdil.edic.quxritur.^.
si uenditor. vij. q.j. quam periculo-
sum. Aftum estinrereos : hic quar-
to paciscitur, ne ueditor possit ei op
ponere sententiam emptoris culpa,
uel negligentia,ueliudicis iniuria,
aut partis alterius iniuria,uel poten
tia latam fore: aut quod sibi denun-
tiatum no fuit, quod defenderet in-
tra tempus iuris: quod ali^s opponi
4?
i
'j rnidiM
kiwtoreidot
wuelmor
jtanappa
ifacienseid
«ehdeoir
Worubabs
tarum ui ti
hsosequi:nc
Wiieniente
Mre&pre
«parte'pr
limiolam :
Wioomhic
pone'uel de
.Icotetusf
hlHDodath
hktensip^
Womni
»sizare,&e
sisilTaj&i
Wligatii
hdno,pr2
Bequur
taiis, & in
iMonepr
onere :sedp
^re&retir
Wosub pss
■W. urs.it
fe,«pise no
■^^tionib
•tintasolenr
s^s(]ui,uiti
> Unto pr’
Hucsupn
‘•«illis dic
^iiisque
felMo
"t,ptr
reddere:&sic tonat, ut de euiftione
teneatur. Quod si lite mota&denu
tiatione uenditori fafta, ut defendat
&autorizetur, id facere nolit, habet
emptor iniudicio slare & defende-
re, alioquin de euiftione no aget,C.
deperic.& co.reiucn.l.j.infio. & C.
absentiam, quim propter mala causam codemnari, ffde e-
Uift.si ideo.ex.de emp.&uen.c.fin.Et si obtinet,in nullo ei
Ueditor renetur,qa no tenetur eu defendere,nisi cotra mo-
nente sibi litem iustd & uerisimiliter, ut ia dica. Si uerd de-
fendit & succumbitpta q> res sit ab eo euidh,tuc ueditor de
euidionerenetur.utinprae.dec.&dehocj.^uit. Lite uel
^concrouersiam. f Not. q, promittens sub poena de certare
no facere cotrouersia, si facit etia extra ius, poena incurrit,
fF.de pet.hjer.diuus.in princ.&arg.ex.de simo.c.pe.Si uerd
fecit paftti,ne peteret,hoc ad iudiciu refertur, ff.rerat.hab.
hoc amplius. In se reciperemisi hoc paftu apponeret, em-
ptor teneretur lite suscipere,& suis expensis prosequi, ut ii
dixi. Quod si no fecent.secuudu paftum, quod trahit cau
sam ex prxcedenti,& prodest hoc paftu emptori,quia,nisi
fieret, non teneretur ueditor de iure ei reficere expesas li-
tis, nisisuccubuerit,ff.de 1 ib.leg.l.petitor.C de euift.sista-
tus.in fine:quia emptor su a rem uidccur egisse, ex quo obti
0 nuit,ff.adTreb.dedufta.§.qui post tepus.Et est ratio : t qa
ciim lis ini usta fuerit, quod patet eo,q> emptor obtinuit,no
tenetur ei ueditor ad aliquid pro iniusta lice, quantucunqj
promiserit ei eu defendere ab omni pertona & uniuersita-
tei^uia intelligitur contra mcuente sibi lite legitimi & ia-
st£: arpostquam pactus estexpensas reficere, tenebitur ex
pafto,quicquid delite contingat,ffde uerb.oblig.uendito
® Venditores. ] Circi
bte expensat eli fcien*
dum,ex slipulatione de
etlissione no deberi ex*
penfa, quas saceret em
ptor in lue, qua nendi*
tor, uel eius haeres con*
tra ipfwm ageret ad pre
tiurn, licet succumberet
dges,<quia probata suit
solutio. Illa enim iit no
fuit fup er euissione,(ed
super pretio :sed deiu»
re communi,quo uissus
uitfori condemnatur,
posssent deberi. Item si. ff temp.appel.Lfin.insi. tRemittcn-
debitor confeffa fae*
rit pretium, Z? promi'
sissset etiafuper iUo qu<e
jhonetn no mouere, ex
illo capite pa[Jentfum*
ptus ex /lipulatione de*
beri: sed ex eo, quod de
dominio rti,url ipsius
cbhganone no agitur,
cessateui^lio.
posset,ff de euiftto- siper imprudentiam.in princ.extra de
emp. 8c uend.c.fin. Quod si contra eum. quintum paftu.
Et proterea si aliquo. lextum paftum, quod locum habet,
quandouenditur res emphy&eutico conditioni tobiesta.
Qmamsiquidemuenditione. hic subiiciturclausula genera
lis-quia non estnouum, &c.ff ad leg. Aquil.si seruus serum
$.inquitlex. fEtsingula.hoc uerbu
f Ad ditio.Ver fSingula,operaturf,utpoenaadunu-
bu Singula,operatur. J quodq; iptorum paftorum 8c capita
Addettl Bald. conjilio sorum, quocontrauentum fuerit,in
ixxxviij.tncip. queii* tolidum comittatur, licetposteani-
tur$ utriim.ln isuobubi hilo minus in ssipulatione deduca-»
stit.de aftiq.§.omnes.&sic loquitur prad.si diftum.Arg.ta
men contra,xvsi.q.iiij.qui domum, alids inc.fi quisinuen-
g tus.in fi. Sol.ibis Sed quid: ecce
..
na dupli certa die: adueniete die no ergo,
toluis, 8c poena comittitur. nunquid
illud fimplum computabiturin duplum?uidetur,qu6dfie,
ut de public.&ueftig.hoc ediftum.respon.i.ffdciurefisci,
facultas. & in prad.mulier. Arg,contra,ffdecon.fur.sipro
iure.$.j. Potes distinguere, utrum pcena succedatloco rei,
uel non, ut ff.de arbit.si quis rem. ff.pro soc. si quis d socio.
Toties comittitur, & exigi possit?quasi dicat,no tantum in
quolibet capitulo poena comittatur,sed etiam pro qualibet
uice.-qua etiam si in uno & eodem capitulo contra fieret,in
tolidum comittatur,& ff de arb.si duo.in fi.poenaenim con
uentionalis, quantacunq; sit, exigi potest, utpratdixi.^rg,
contra, extrd de poenis,cap.suam13.
Omnia bona sua: dicsoperh.oc,utj’. b Suam.] Solae,ut ibi,
de oblig.&tol.^.j.uer.j.superuerbo, ©r de arbit,dilc^iiMul
omnia eoru bona, ibi etiam uidealia ti.glos
ad intelleftum huius sormas.
| t Si uerd uendatur equus, uel similis res, sicinstrumen*
tumconficietur:
Forma1. A. dedit&uendidit ,•
B.unum equum baium balzanu in jdnxnx
frote, & in crure anteriori sinistro &
in posteriori dextro: ipsum sibi ibidem perfrzenu tradens,
nominatim cum his uitiis & magagnis specificatis,& diftis
ab eo ipsi B.ibide prassenti,uidelicer cum unosuperostoin
tali crure. Item q, est lunaticus. Ite q> in plenilunio amittit
k uisum.Ite quod est retrogradus1.Ite
g,mordet, nec seferraripermittit:& k RttrogradiK, J
generaliterprotali, qualis est, cu o* eniptor tdM
234
dealiMffiti.eausafa,
l,iij.§,sin, ex qui,
cau.in posea.Lhoc au*
tem.$.fin,
A d d E,utperBar,
consi.ccxx>iij,
de euift.l.j.Ex quo enim no defendit, uidetur magis jppter
Specul.Iib.lIII.Partic.IIL
tur in solidum in quolibet capitulo,’
cumdtc.turlnsingul.s &prosingu-
hscapttuhs &c. Sub poena duph.
nota, quodhj^cpoenanocomittitur
nec damnorum,& expensarum loeu ‘ siMeno,wi«
habet refeftio,nisi euiftio subsequa-
tur.Namnec bonoruobligatio, uel . eflotct fywfa
hypothecaria aftio habet effeftum, Jane>Uide aliquidfter
nisi dies,uel coditio eius debiti, pro °^bi}il./iduobiu.§,
quo facta est, uenerit, uel cesserit, ut fTitio.ffldelegq^^
ff.depig. grege.$.j.sub codiiione. &
cx.de plus pet.c.unico.Satis ergo congrui h^comniainul
39 tima parte instrumenti ordinantur, t Nota igitur,quod si
ininstrumento dicitur simpliciter Sub poena dupli, non
adiefto, cuius dupli, refertur de iure illud duplum ad pre.
tium conuenium,non ad rei bonitate,qu£ pluris cst.qudm
pretium, ut ff.de euic.si fundo tradito. & l.ciim fundus.sed
quia hic dicit,sub poena duph xstimatiois distjt rei, uel rei
habita ratione meliorationis,quxpro tempore fuit,etiam
refertur cx uirtute conuentionis ad id, quod aftumest. Ide
gd bonitatem rekut si res fuerit cuifta, & poena c6missa,sol
uatuenditor, & restituat empori pretiu,quod dedit,nomi-,
he poenae dup lum sestimationis rei,quanti pro teporeplus
ualuit4 tempore ueditionis ci trd,i d est, tantum, quantum
estipsa xstimatio,uel bonitas rei. nam Duplum tantum ua
let,quantum Tantudem, ut C.de spon.l .mulier.licet enim
hic duplex stip ulatio sit praetoria, tamen lex hic addi & de-
trahi permittit utraque parte uolete: unde & de uoluntate
partium posset dici, sub poena tripli, uel quadrupli,ffdee.
uift.si diftum. 8>c l.si plus.xviij.dist. quoniam quidem.infi.
401 Illud enim moderame est competens, quod inter partes
conuenit:& in quacunq; re, uel ubicunq; contractus tene-
re potest,&stipulatio poenae interpositaualebit,Inst.de di-
uisionestip.g.couemionales. no autem ultra potest proce*
di,per htec omnia dicendo, sub poena quintupli.uel sextu-
41 pii. t Licet enim poena conuentionalis peti possitquanta-
cunqb ut Instit.de inuri.stip.§.alter.ff.deuerb.oblig.stipu-
latio ista.§. alteri, tamen hoc uerum est, si poena apponitur
in certa summa:secus tamen per nomina respeftiua,ut du-
plum, triplum,&c.quia tunc quadruplum non excedit, In-
1 . o
men contra,xvij.q.iiij.qui domum.aliis inc.si quisinuen-
». + Srd siniri •
42 promisisti mihi dare decem sub poe g IW.] inglosqidltjl
na dupli certa die: adueniete die no ergo,
toluis, & poena comittitunnunquid
illud simplum computabiturin duplum^uidetur,quodsie,