DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51541#0307
«;*v’
K"*‘4
'Etsitu^a-:,r,is
'*»*d
e,Sc*w
M
ilaiti
■^ld. Sitissciiu^
^^UslnoD^
^yttutmon^
^SMMrs,
pfc>batio:qu^sf
ubutmo dis. Siirfa
iw JlnetraduioK
•&
' inempbytafitk
o.ssiqwwisi
liabem^orqni
Si quis accepitMs
eaturssawfrtriii
cioso.perDjM
apositqertm
iult,Bnld,
'^■.deBUtr^
o.frtfcrip.uerfo
Mpmscbdrtpeis,
Mtwn^-inoi
ationeGregnoiie
i. depermif^io/n
nentinarwnlbliM
^ruinirtM^
uni/ibdluniponit,
^tertivwpsi'
^ransferreuoluu
, potesttrafaM
nenid^M
rr^s
riubdckn ipfe epifapw alias requisierit A,redorem,uel canonicum
sniii lodnnisgtT B.rcdorem,uel canonicum sandi Bartholomxi, ut
translationi W permutationi, quam de ipfis inuicem propter talem
auldin intendebat sacere, consentire deberent,declarando scilicet, q,
adecclefwn sandi Bartbolomxi, & Bad ecclesiam sanfti loannis
transserri deberent:®1 prxdidi A. cz B .huic translationi siendx con
senherunt,® de nouo confentiant:® ob hanc caufam coram ipso do*
Viino episeopo couenerunt tales,scdicet collatores ,eledoressiu prx
bntatores: qui requtsiti resoonderuntfibi translationem ® permu*
titionem talem placere: ipseq; A. in manibus ipsius domini eptfeopi
reliacidiierit permutationi prxdistx causa redorix, uel canonix san
siilodnnis: cz dissus B eadem causa renuciauit redorix,uel canonix
senili Bartbolomxidpfe dominus episeopus renuntiationes ipsas ac*
cepuns, Chrifti nomine muocato, de confensu talis ibidem p ex sontis
(ontulitprxdidam ecclesiam sandi Bartholomxi dido A. er ipfam
de didar edor ia, uel canonicata per annulum muejtiuit,statimcfr de
(0nfyfu talis canoJiicatwn sandi loannis contulit, ®c.ut s.i/lo mo*
do transit permutatio cum unico Mrumento: & eo sortius,quando
ddepiscopitm foedaret collatio utriufy. Sed communiter siunt plu
riin/lrumenta,scilicet quia quis?• habet siwm 'msirumentum de con*
snsufuoruin prxfen:antiirtn,uei eligentium :c7 quando# sunt plura,
utbnalta insinmenta de boc, quando# piares sunt tales, ut singuli et
finiti haberi noti pofsint: uel fant,ut collegium,® maior pars colle*
giditer confentit,alij ratificatrt. Item fi unus epilcopus committit alte
siiieUmbo alicui tertio,de his oportet haberi inflrumenta. liem ser*
tuntinulti episeopi morem curiae, sacientes duo mstrwneirta eiufdem
tenoris usq, ad adivm colhtioms, m quorum uno ponitur iolum colla
tiosiila uni, m reliquo collatio sada aheri: sle enim sacit curia, qux
datetiam diuersos extortores,si diuersi petunt permutari:® licet da
rettosdem, nihilo minus duplicat liter as,i»t prxdixi. Posfet etiam,ut
$,dixi,vncboari inslrumetum a partibus petentibus ab episeopo per»
mutari, txprefiis causis refoicientibus utilitate ecclesiarumgiel perso
Min,uel utra#. Bt per prxdida sit de inflrumentis permutationu be/
Beficidium, qu£ autor omiserat,expeditum. Patet etiam expediiu,
polfestmulpermutari beneficia diuersorum eptfcopatuu/m. item per
t^iseopos permutari pofse personas etiam m benesicus, qu£ conferre
non babent:de bis m pr<e.gl.quid fi.ubi no.quod mteruenire debet co
siisus illorwn, ad quos foedabat prouifio. ibi etiam super gl.dixi,an
r^uiratur consensus omnium3an sussiciat consentire partem maiore.
Super eadem etiam gl.fer ipsi ¬.w clemen.eod tit.c.unojnglof.
penultima, inferiores ab episeopis permutationibus autorizirenon
po/se: item an numero canonicorii ressrido ex iuda causa Z7 iurato,
pmutatio posiit sieri de excefoutitem de dignitate,u l personatu ex^
imdispofi primam uacationem. Et teneo,quod non, cr per id, quod
intendo 'includere eccleslas unitas adhuc uiueubus redonbus: de quo
dixi ssuper rubrica de prxben. ad sine qujedionis,qu£ incipit, pro*
poniturqiue/lio.ltein ansftus permutationis recipiat mteruaUum,
m habeat sieri in inftantitibi consulo,qubd 'm inslanti, item quid si fi*
j J' * ■ — - c . .. - - i j <
tMtum.ltem ibi super gl.pone.tradatur,an sotus excessus benesicio*
twn.qtidalterwm pingue, alterum tenue,probet sraudem expedan*
t^Dico,quod excircunstantiis tudicatur. Item ibiin tex!utradaui,
^odnonefi permutatio, citm benesiciwm mewm renuntio tibi,uttuu
ibi nepoti meo, uel amico, ^onobjlatdecret.cum uniuersirwm.eode
tii^uia tradatuspermutationis era' de propriis, ut ibi dicit tex.ltem
^odnon habens ius in benesicio, quod dimittit, nec habebit in per,
mutato.ltem quod duo expedantes, uel alter tantum non permut int.
Vei»quodpossuiit duo beneficia permutari pro uno. Item ibi scripsi
kprdkinoniis,an cum beneficio permutentur, item de bofoitalibws
clemen.eodem tit.c.unojn iiij.gl. item an t apirulum cathedra*
^ecclesi.e uacantrt posiit permutare,ibi not.m gl. pcn. Occurrit qt
n^qaedio de illo,qui habens parocbialem ecclesiam,xj.mense an*
nforte non promotus etiam in sobdiaconum, permutauit alias licite
twndti parochiali: de qua secunda idem secit etiam ante sinem anni
Fundiscdicet permutando illam pro tertia: cr ut sortisicetur qu£*
libane tertiam permutauit intra tertium annum pro quarta: qu£e
permutationes ULe ualuerint,cum m bis sit patens sraus,per
iiitn i°to uittsii£ tempore posset ifie tenere una parocbialem eccle
l^fyesacerdotio, tiw difoensationes Et certu efi, quod im soro
De Rerum p ermutatione. 3 07
conficientia tenetur, fihoc secit sraudulenter, desimon Matthaeus.&
cxxtuat.&deeleft.comilfa^
certu erit ipsum tempore permutationis prini£ necejsmb, uel quasi
futurum tsse priuatum, ut quod eo tempore no supereranttempord9
quibus pojset intra annum ordmaridicet fatear,quodper hanc certi'
tudinem priuatus non efi ante sinem anni, ut ibi notatur,ut 'm prxal*
leg.decret.commissa.m v. glos. circa quod tamen omnino uide, quod
scripsi trn decretali, ciim ex eo. super gl fot, si iam. fcilicet non pos«
seepiseopum disoensare cutfsub dia cono ,si intra annum a commi so
so regimine non occurrit dies ordinationis.Bt hac ratione,quia non*
dum uacat, potuit in permutationem uenire:ficut & is,quem < onsiat
per sententiam hominis priuandum, pote fi cedere: cr per cesiionem
tunc uacakit, desimon per tuas.j.in sin. sacit de eletiiont,dudum isi
m hne. probatur idem sf. de rei uend. I. non ideo, cr de noxalfi quis
seruum. sam.ercis.l.&post.$./. Item sateri oportet,quod taUs uaca*'
tionum pluralitas non concludit neceffario uitium, uel fraudem,quid
omni uitio cessante, potuit quid nouum in fingulis apparere:quiase*>
cit fecundam & ulteriores gratiasob abundanti .m redituum ,uicti
niam patrimonijaiel confangumeorum,amoenitatem locisilubntate
deris, similta:facit xxij.difi.c.comunis.lxxdij difi.c.quorundjm^
xvj.q.j.vrtemporis, boceo.tit.adqtisfiiones sf.de leg j.^ftxquo
pretio.cr de legdjfii cui fundus, cz ibi concor.Hts tamen cessantibus
confiat, quod uoluntates hominum sunt diuerfade conces.pree.quia,
diuersitatem. ubi concor.in gl.j facile nos pamitet eius, quod se*
cimus, de iure patro.ciim Idici.ubi concor.in prima gl. zj hoc etiant
inarduis.deprocur.c.sin.insin. lib.v/. Et non debet fraus pr<e-
sumi in eo ,"quod iure permittente fiebat: nec debet dolus attribui ei,
quod m boc sit luris autoritate, decimatcrtia qucestione quinta, di*
cit. uicesimatertia quceftione quarta, qui peccat ss.de regulis iuris,
nemo damnum. Adhuc qticeritur,an fit licita permutatio duarum ec
clesiarum, cum prxlatus unius dedu' it 111 panium, quod alter debita
ecclesix,qud recipit, soluere teneatur ssi dicas,quid intere fi t filus foor*
te creditores sunt e:as consanguinci,uel amici,ej non uult eis refifiit
<7 uidetur, quod sic, ex quo ponitur esse debita ecclefi£,cum jlne pa'
tio ad id teneretur: v sse nd dederit, ubi ecclesia fit soliiedo:& sub*
inteUetia possunt deduci in pactum, iuxta no.de clest.ssgnisicasti.cti
suis remis.Nec pote si cupiditas adferibi recipienti promissum, qui nil
percipit.Sol.retitatBdr.inueniri,q.xxxv'j.Tdncre.tenuissebanc co*
ditionem esfe iUicitam,do tibi ecclesia,fi debita eius soluas.Et hoc pu*
to uerum prcetise,si prius obligatio reciperetur ab ipso desoluenda.
Idem, quando hoc 'm concesiicne ageretur,quod defenere t esfe reftor
non soluedojdemsi cum sorte de reditibus thesaunzatis non possent
solui intra triennium, paciscltur,q, soluat intra tres menfes. Ejt erant
bxc quxda mercatio 'm soirituaUbus non lititd,cr paciscenti onero*,
sa,contra dec.ultimd de pac.cum concor.prime gl. Sic dixi in permu
tando,ut dixi m con serendo.Eateor tamen, q, bene fieri pote si permu
tatio expreffe,fy quisq^ permutantia habeat comodd,honores C7 iu*
ra ecclesi£,qua recipit, cz onera fusilneat:^ sifueruinotisicatd de,
neutriusq; culpa non tenet permutatio. Item quid si ex culpa alterius bita,behe quidem:^ si non,imputetfibi, qui non inquisiuit:necsicf4
t4MfU X- i; 1 • ciie reuocatur benesiciorum permutatio, cuius sundatur uirtus ex au
toritate fuperioris,sicut permutatio aliarum reru tota pendens d con
scnsu ej- uerbis contrahentium. Fuerunt etiam hic quxfiiones difou
t it<e de hac materia: cr jit primdsse qua scripsi de consue.c.si.hb.vj.
in prine.scilicet disoutata perdomwum Guidonem,^ demu per do«
minum Azonem, quxfuit, an confuetudo de optandis prxbendis ua^
cantibus locum habeat in permutatis? Et tenuerunt, qubdfic, de rigo
re:q aa uerum tsi illas tidcauisfe, habebit permutans pratbendam,
qu£ remanebit non optata,sicut prouistts.Fatetur xquttatem esse coit
trariam. Aliqui contra per clem. unicam eod.tit. ad quem quo modo
resoonderi pofiit,scripsi, ubi supra.Sed prxdifti tenentes contraria*
dicunt,quod hoc mandat Papa cum clausula, conferri certam,non an
tem alteri non debitam,ut in prx.decre.ult,Sed ista resoonsio non ua,
let in Papa: quia propter renutiationem fa&dm in curia cessat optio
Papa consercte,ut ibi §.j. Procedit ergo dubium im permutatione sit
da per ordinarium, qui tamen conjsoetudini,dato quod utUet,pr£in
dicare no possset: ergo,ut supra.Vcem tii illis obstat dec.quamuis.de re
scrip.lib.v}4F ho ctriplititenquia ibi non est clau fala,ait eri nonde*
bitamutem restitutio siebat dd certam gratiadtem sicut ibi restitutio,
et hic permutatio sine pwudido iuris alicuius procedere debetdtr.a
C 4 sortius
K"*‘4
'Etsitu^a-:,r,is
'*»*d
e,Sc*w
M
ilaiti
■^ld. Sitissciiu^
^^UslnoD^
^yttutmon^
^SMMrs,
pfc>batio:qu^sf
ubutmo dis. Siirfa
iw JlnetraduioK
•&
' inempbytafitk
o.ssiqwwisi
liabem^orqni
Si quis accepitMs
eaturssawfrtriii
cioso.perDjM
apositqertm
iult,Bnld,
'^■.deBUtr^
o.frtfcrip.uerfo
Mpmscbdrtpeis,
Mtwn^-inoi
ationeGregnoiie
i. depermif^io/n
nentinarwnlbliM
^ruinirtM^
uni/ibdluniponit,
^tertivwpsi'
^ransferreuoluu
, potesttrafaM
nenid^M
rr^s
riubdckn ipfe epifapw alias requisierit A,redorem,uel canonicum
sniii lodnnisgtT B.rcdorem,uel canonicum sandi Bartholomxi, ut
translationi W permutationi, quam de ipfis inuicem propter talem
auldin intendebat sacere, consentire deberent,declarando scilicet, q,
adecclefwn sandi Bartbolomxi, & Bad ecclesiam sanfti loannis
transserri deberent:®1 prxdidi A. cz B .huic translationi siendx con
senherunt,® de nouo confentiant:® ob hanc caufam coram ipso do*
Viino episeopo couenerunt tales,scdicet collatores ,eledoressiu prx
bntatores: qui requtsiti resoonderuntfibi translationem ® permu*
titionem talem placere: ipseq; A. in manibus ipsius domini eptfeopi
reliacidiierit permutationi prxdistx causa redorix, uel canonix san
siilodnnis: cz dissus B eadem causa renuciauit redorix,uel canonix
senili Bartbolomxidpfe dominus episeopus renuntiationes ipsas ac*
cepuns, Chrifti nomine muocato, de confensu talis ibidem p ex sontis
(ontulitprxdidam ecclesiam sandi Bartholomxi dido A. er ipfam
de didar edor ia, uel canonicata per annulum muejtiuit,statimcfr de
(0nfyfu talis canoJiicatwn sandi loannis contulit, ®c.ut s.i/lo mo*
do transit permutatio cum unico Mrumento: & eo sortius,quando
ddepiscopitm foedaret collatio utriufy. Sed communiter siunt plu
riin/lrumenta,scilicet quia quis?• habet siwm 'msirumentum de con*
snsufuoruin prxfen:antiirtn,uei eligentium :c7 quando# sunt plura,
utbnalta insinmenta de boc, quando# piares sunt tales, ut singuli et
finiti haberi noti pofsint: uel fant,ut collegium,® maior pars colle*
giditer confentit,alij ratificatrt. Item fi unus epilcopus committit alte
siiieUmbo alicui tertio,de his oportet haberi inflrumenta. liem ser*
tuntinulti episeopi morem curiae, sacientes duo mstrwneirta eiufdem
tenoris usq, ad adivm colhtioms, m quorum uno ponitur iolum colla
tiosiila uni, m reliquo collatio sada aheri: sle enim sacit curia, qux
datetiam diuersos extortores,si diuersi petunt permutari:® licet da
rettosdem, nihilo minus duplicat liter as,i»t prxdixi. Posfet etiam,ut
$,dixi,vncboari inslrumetum a partibus petentibus ab episeopo per»
mutari, txprefiis causis refoicientibus utilitate ecclesiarumgiel perso
Min,uel utra#. Bt per prxdida sit de inflrumentis permutationu be/
Beficidium, qu£ autor omiserat,expeditum. Patet etiam expediiu,
polfestmulpermutari beneficia diuersorum eptfcopatuu/m. item per
t^iseopos permutari pofse personas etiam m benesicus, qu£ conferre
non babent:de bis m pr<e.gl.quid fi.ubi no.quod mteruenire debet co
siisus illorwn, ad quos foedabat prouifio. ibi etiam super gl.dixi,an
r^uiratur consensus omnium3an sussiciat consentire partem maiore.
Super eadem etiam gl.fer ipsi ¬.w clemen.eod tit.c.unojnglof.
penultima, inferiores ab episeopis permutationibus autorizirenon
po/se: item an numero canonicorii ressrido ex iuda causa Z7 iurato,
pmutatio posiit sieri de excefoutitem de dignitate,u l personatu ex^
imdispofi primam uacationem. Et teneo,quod non, cr per id, quod
intendo 'includere eccleslas unitas adhuc uiueubus redonbus: de quo
dixi ssuper rubrica de prxben. ad sine qujedionis,qu£ incipit, pro*
poniturqiue/lio.ltein ansftus permutationis recipiat mteruaUum,
m habeat sieri in inftantitibi consulo,qubd 'm inslanti, item quid si fi*
j J' * ■ — - c . .. - - i j <
tMtum.ltem ibi super gl.pone.tradatur,an sotus excessus benesicio*
twn.qtidalterwm pingue, alterum tenue,probet sraudem expedan*
t^Dico,quod excircunstantiis tudicatur. Item ibiin tex!utradaui,
^odnonefi permutatio, citm benesiciwm mewm renuntio tibi,uttuu
ibi nepoti meo, uel amico, ^onobjlatdecret.cum uniuersirwm.eode
tii^uia tradatuspermutationis era' de propriis, ut ibi dicit tex.ltem
^odnon habens ius in benesicio, quod dimittit, nec habebit in per,
mutato.ltem quod duo expedantes, uel alter tantum non permut int.
Vei»quodpossuiit duo beneficia permutari pro uno. Item ibi scripsi
kprdkinoniis,an cum beneficio permutentur, item de bofoitalibws
clemen.eodem tit.c.unojn iiij.gl. item an t apirulum cathedra*
^ecclesi.e uacantrt posiit permutare,ibi not.m gl. pcn. Occurrit qt
n^qaedio de illo,qui habens parocbialem ecclesiam,xj.mense an*
nforte non promotus etiam in sobdiaconum, permutauit alias licite
twndti parochiali: de qua secunda idem secit etiam ante sinem anni
Fundiscdicet permutando illam pro tertia: cr ut sortisicetur qu£*
libane tertiam permutauit intra tertium annum pro quarta: qu£e
permutationes ULe ualuerint,cum m bis sit patens sraus,per
iiitn i°to uittsii£ tempore posset ifie tenere una parocbialem eccle
l^fyesacerdotio, tiw difoensationes Et certu efi, quod im soro
De Rerum p ermutatione. 3 07
conficientia tenetur, fihoc secit sraudulenter, desimon Matthaeus.&
cxxtuat.&deeleft.comilfa^
certu erit ipsum tempore permutationis prini£ necejsmb, uel quasi
futurum tsse priuatum, ut quod eo tempore no supereranttempord9
quibus pojset intra annum ordmaridicet fatear,quodper hanc certi'
tudinem priuatus non efi ante sinem anni, ut ibi notatur,ut 'm prxal*
leg.decret.commissa.m v. glos. circa quod tamen omnino uide, quod
scripsi trn decretali, ciim ex eo. super gl fot, si iam. fcilicet non pos«
seepiseopum disoensare cutfsub dia cono ,si intra annum a commi so
so regimine non occurrit dies ordinationis.Bt hac ratione,quia non*
dum uacat, potuit in permutationem uenire:ficut & is,quem < onsiat
per sententiam hominis priuandum, pote fi cedere: cr per cesiionem
tunc uacakit, desimon per tuas.j.in sin. sacit de eletiiont,dudum isi
m hne. probatur idem sf. de rei uend. I. non ideo, cr de noxalfi quis
seruum. sam.ercis.l.&post.$./. Item sateri oportet,quod taUs uaca*'
tionum pluralitas non concludit neceffario uitium, uel fraudem,quid
omni uitio cessante, potuit quid nouum in fingulis apparere:quiase*>
cit fecundam & ulteriores gratiasob abundanti .m redituum ,uicti
niam patrimonijaiel confangumeorum,amoenitatem locisilubntate
deris, similta:facit xxij.difi.c.comunis.lxxdij difi.c.quorundjm^
xvj.q.j.vrtemporis, boceo.tit.adqtisfiiones sf.de leg j.^ftxquo
pretio.cr de legdjfii cui fundus, cz ibi concor.Hts tamen cessantibus
confiat, quod uoluntates hominum sunt diuerfade conces.pree.quia,
diuersitatem. ubi concor.in gl.j facile nos pamitet eius, quod se*
cimus, de iure patro.ciim Idici.ubi concor.in prima gl. zj hoc etiant
inarduis.deprocur.c.sin.insin. lib.v/. Et non debet fraus pr<e-
sumi in eo ,"quod iure permittente fiebat: nec debet dolus attribui ei,
quod m boc sit luris autoritate, decimatcrtia qucestione quinta, di*
cit. uicesimatertia quceftione quarta, qui peccat ss.de regulis iuris,
nemo damnum. Adhuc qticeritur,an fit licita permutatio duarum ec
clesiarum, cum prxlatus unius dedu' it 111 panium, quod alter debita
ecclesix,qud recipit, soluere teneatur ssi dicas,quid intere fi t filus foor*
te creditores sunt e:as consanguinci,uel amici,ej non uult eis refifiit
<7 uidetur, quod sic, ex quo ponitur esse debita ecclefi£,cum jlne pa'
tio ad id teneretur: v sse nd dederit, ubi ecclesia fit soliiedo:& sub*
inteUetia possunt deduci in pactum, iuxta no.de clest.ssgnisicasti.cti
suis remis.Nec pote si cupiditas adferibi recipienti promissum, qui nil
percipit.Sol.retitatBdr.inueniri,q.xxxv'j.Tdncre.tenuissebanc co*
ditionem esfe iUicitam,do tibi ecclesia,fi debita eius soluas.Et hoc pu*
to uerum prcetise,si prius obligatio reciperetur ab ipso desoluenda.
Idem, quando hoc 'm concesiicne ageretur,quod defenere t esfe reftor
non soluedojdemsi cum sorte de reditibus thesaunzatis non possent
solui intra triennium, paciscltur,q, soluat intra tres menfes. Ejt erant
bxc quxda mercatio 'm soirituaUbus non lititd,cr paciscenti onero*,
sa,contra dec.ultimd de pac.cum concor.prime gl. Sic dixi in permu
tando,ut dixi m con serendo.Eateor tamen, q, bene fieri pote si permu
tatio expreffe,fy quisq^ permutantia habeat comodd,honores C7 iu*
ra ecclesi£,qua recipit, cz onera fusilneat:^ sifueruinotisicatd de,
neutriusq; culpa non tenet permutatio. Item quid si ex culpa alterius bita,behe quidem:^ si non,imputetfibi, qui non inquisiuit:necsicf4
t4MfU X- i; 1 • ciie reuocatur benesiciorum permutatio, cuius sundatur uirtus ex au
toritate fuperioris,sicut permutatio aliarum reru tota pendens d con
scnsu ej- uerbis contrahentium. Fuerunt etiam hic quxfiiones difou
t it<e de hac materia: cr jit primdsse qua scripsi de consue.c.si.hb.vj.
in prine.scilicet disoutata perdomwum Guidonem,^ demu per do«
minum Azonem, quxfuit, an confuetudo de optandis prxbendis ua^
cantibus locum habeat in permutatis? Et tenuerunt, qubdfic, de rigo
re:q aa uerum tsi illas tidcauisfe, habebit permutans pratbendam,
qu£ remanebit non optata,sicut prouistts.Fatetur xquttatem esse coit
trariam. Aliqui contra per clem. unicam eod.tit. ad quem quo modo
resoonderi pofiit,scripsi, ubi supra.Sed prxdifti tenentes contraria*
dicunt,quod hoc mandat Papa cum clausula, conferri certam,non an
tem alteri non debitam,ut in prx.decre.ult,Sed ista resoonsio non ua,
let in Papa: quia propter renutiationem fa&dm in curia cessat optio
Papa consercte,ut ibi §.j. Procedit ergo dubium im permutatione sit
da per ordinarium, qui tamen conjsoetudini,dato quod utUet,pr£in
dicare no possset: ergo,ut supra.Vcem tii illis obstat dec.quamuis.de re
scrip.lib.v}4F ho ctriplititenquia ibi non est clau fala,ait eri nonde*
bitamutem restitutio siebat dd certam gratiadtem sicut ibi restitutio,
et hic permutatio sine pwudido iuris alicuius procedere debetdtr.a
C 4 sortius