DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51541#0470
468 Specul.lib.IIII.Partic.IlIL
2 ^uaflione depericulo anima orta, non refert, ex qua
caufaprobata periculum euitetur.
$ cJMatrimonium femper improprie ac cufatu r.
4 Actione de imp e dimeto matrimonij orta femper de-
bet matrimonium peti nullum pronuntiari.
$ Accufationefuperfoedere matrimonj orta,proceden-
dum eft lite non conteflata.
6 Accufatio non debet in contractu matrimonij locum
habere,fed bene denuntiatio.
7 Repellendus ab accufatione matrimonij,an fit etiam
repellendus d denuntiatione.
5 Viro petitorium contra uxorem intentante, lis efl con
teftanda.
p CMatrimonio contracto an, &fub qua uerborum for
mapofit fieri denuntiatio.
3
K f* f* igitur in hac accusatione libellus offer-
^CDCtri sub hac forma:
I LlB. t Coram, &c.propono ego H.contra P.&Berta,
quise defaftogerunt&trachnt,taquam uir& uxor, quod
ipsi sibi adinuicem in tali consanguinitatis.uel asfinitatis
gradu attinent,&sunt consanguinei.udaffineb,uel compa
tres,&huiusmodi:undenon potest uinculum matrimonij
consistere inter eos,nec absq; mortali peccato &graui scan
dalo poliunt taliter remanere coniumfti:quod me iegitimd
offero probaturum:quare matrimonium accuso,& ad di-
uortiumprouoco,&petoperuoseos,tanquam nefarii co
iundos,abinuicem separari,& separandos esse decerni, &
inter eos nullum esse matrimonium,uel esse posse, sentcn-
tiabterdeclarari,&utriq; dari licentiam contrahendi cum
ali >.Sed hanc ultimam clausulam necesse non habet appo-
nere,nisi uelit.Hoc probatur extr£ de consan.Sc affi.c.j.& c.
nondebet.ex.eo.c.j.&c.insuper.ex.detest.series de prob.
iurauit.de rest.spol.literas.^.prasterea.&plurescausae in li-
«. SecimdUdommime, bello possunt adduci indistinad.se-
►
2 $.j.adfi.uer.pe.tquiaubidepericulo
anim£ quseritur,no refert,ex qua cau
sa probata periculum euitetur. Si ue
ro alter comugum agat, concipitur
libellus,ut s.’de consan.& affin. tEt
not. quod matrimonium improprid
dicitur acculari : quia haec accusatio
licet fit de crimine,non tamen sit eris
minaliter,ex.de procur. tuae, nec in-
seriptiofitin ea,&magis proprii di-
citur denunciari.ad hoc enim debet
— a cundum do.meum Ss.ile aft. & peti.
ttm.] Dixit hoc ip/e
Hoft.in summa huius
tit. in si. remittit autem
adtit.de lib.ob.§.iip u*
biTanc.dixit,hoc eft
certu,qwod plures cau*
sieposiunt concurrere*,
quod cuify patet: co
currentia aggratut cui
pam: ergo eb magis 0/
mittenda.
intentio dirigi accusantis, ut a peccato cessetur:nec aliter
interest:unde sub forma denuntiationis concipe, ut J. uer.
4 porro, t Hoc etiam no.quod ubicunq; de perpetuo impe
dimento agitur,siueab altero coniugum,siue ab extraneo,
debet semper peti pronunciari matrimonium nullum esse,
5 & quod habeant,tanquaconiuncsinefarid,separari. tC«-
terum libello oblato,coniuges citabuntur:dabuntur indu-
cias legitimae,ut S.de dilat.fiet litis contestatio: iurabitur de
b Pxliteris. ] Causata meritate dicenda,ex.de resti. spol. ex
suit h*c &lf:i allectio b “'teris Mea«us. illa, alias sententia
i wn» Hostkn.hoc nonb!'j sint leg-Per
Ut.f.ii.utr. oblatolM uenerabdem.^.n.C forte contuma,
, > p n 1 citer abeiletsex.eo.c. 1.de quo dic.ut
lc.p^cfare,U re. c ibicp dixitJ.^dsXt accl£
msrderarerw.exlr- d ll0 super soedere matrimonij , puti
quia dicit inter coniuges consangui-
C Dic,utibi.]Dic hodie, nitas, uel aliud impedimentum esse,
Utmcle.deiiidi.dtfyen tunc procedetur lite non contestata:
diosim .cr deuer.sig. secus,si propter adulterium ad thori
fepe* separationem agatur, ex. ut lit.non
d Papa dixit.'] Quod seri con te.c.j. & c.quoniam.§. porro. Sed
pfi eo.tit.super rub. ru dic,ut praedixi,secundum ea, quae
f
6
g
h
7
8
k
9
rio.s.deteste,§.nunctraclemus.infi. Siuero hi,quos m
- -,-- — vili,
qUdd accusatio est in ecclesia publicanda, ut si quis
e Dominus meus.si S&
ma huius tit. $. cstcn*
dendum. ante finem^n
de sumptum, quod ses
quitur,ufy ad uersic.
sed v iudex. quisupe* •
riits faitde§.dissu est,
uer iudex autem.
principaliter tangit,uoluc uenire,uel defendere,dicit dom,
meuse
cognatus, uel amicus,uel eis defici-
entibus quilibet extraneus uelit de-
fendere matrimonium, admittatur:
arg.ffex quib.cau.in pos. ea. hoc aut.
& de dam.inf.l.iiij.§.praetor, etiam co
iugibusinuitis,arg.ff. de lib. causa, 1.
j.ij.&r iij.ff.de ap.non tantum.xxiij.q.
j.paratus.propefi.&q.iiij.ipsa pietas,
uersus prin.ex. qui fi. sint leg. perla-
tum. ex.eo.c.j Et defensor iste poterit repellere accusatore,
ante litem contestatam,ut in prae. c. ad dissoluendain. po-
steauerd non,cum haec exceptio sit dilatoria,ex.de re iud.
inter monasterium.qudd si nullus defensor appareat,iudex
ratione praeuia de plano ex officio suo inquirat: & probato
coram eo legitimo impedimento debita grauitate adhibita
sententiam diuortij proferat inter coniuges : idipsum e-
tiam potest facere nullo accusatore‘apparente, infamia su-
per hocorta,ut dixi,citatis tamen,quos tangit, & publica-
ta accusatione,ut supra dixi,extr^ de diuor.porrd.infin.de
offic.ord.c.j.deaccus.quaiiter.ij.$.debet. Sed&iudexco-
siderare debet personam accusatoris & testis,ut eos repel-
lat, siuiderit repellendos,ut s.de osfi.iud.uer.impedit.Item
an coniuges le diligantuerd,ut nunc eorum confessiocum
aliis adminiculis praejudicet in primo & secundogradu.an
fidld,ut tunc nullam praesumptionem inducat, ut extra de
co,qui cog.consan.ux.suse,super eo.& c.de illa. Item an sit
fama de hoc(quje adminiculum praebet,ex.de spon.cumin
tua.xxxv.q, vj.si duo.&in prx.c.porro.&. semper in dubio
pro matrimonio iudicet,ex.de testa.licet.ij.infin.ff.depcs-
nis,absentemf. Sed quse dista sunt,
locumhabentinmatrimonio iamco s Absentem.] Sumptu
trado, t In contrahendo autem Jo/ de Summa Hoft.q.sim
cum nonjiabetaccusatio,sed dunta- uer.insumma.
xatdenunciatio,utin pne.c.ad dissol c ^eCcribtis IMelius
uenda^ & hoc quJdoque fit sine & ^^2““
seriptis melius tamen fit, & tutius rcripttf
in scriptis.arg.in prse. c. J i teras. & in h
r O R M A b. EgoH.uobis domi
no tali epifeopo,uel osficiali signifi-.
co.&denuncio,quddtra&acur dc matrimonio contrahe-
do mterH.&T.quodq; matrinionium non debet,nec po-
test esse,uel contrahi i^ter eos.nam sunt consanguir ei, ue!
asfines m tertio,uel quarto gradu,hoc modo: Nam B. &T.
fuerunt frater &R>ror:&computet dar£ gradus, ut extra
de testib.c.series.deconsang.& affi.tua.Sed tamen hocnon
estnecessarium in libello,sed in probationesic:&posiea
nominet testes, dicens,&hoc sciunt talis &talis.Nec etiam
hoc necessarium reputo,nec etiam hic necessarid monitio
trina exigitur,cum alia crimina denunciantur,ut supr& de
denun.uerlic.sed qualiter.quia & si uelit, non potest unus
alterum dimittere sine iudicio eccle-
sis1, ut in prie. c. porro. 8c eo.tit.si- i Patesis.] secundum
gn.ificasti.xxxv.qujest.vj. multorum. Hofl.ubti.
xjcxij.quaest.ij.cap. ij. in hoc.c.j.
"t Sed nunquid is, qui repellitur ab accusatione, repelle-
tur & adenunciatioiiefRespon.sic,secundum dom.mcum,
ut not. in Summa eo. titul.^. di&um est.uer.sednunquid.
t Etnot.quod si uiro intentante petitorium,lis contestan-
daest:sitamenpostea mulier petit restitutionem,sola pe*
titio uxoris procedet,ut extra de restit.spol.ex conquestio>
ne. & de causa posses. & propri.pastoralis.Sed si uir impe-
trat literas super petitoriosuxor coram eodem iudice pote
rit agerepossessoriorde quo dic, secundum Papam, prout
no.in pne.decret.exconquestionek.
t Porro ubi matrimonium etiam k Exconque/hone.]loi
iamesteontradum,potestfieri denu [cripfisuperuerbosiu^
ciatio in seriptis,&generahter;&ficx dicibM?
hoc modo;
for-
2 ^uaflione depericulo anima orta, non refert, ex qua
caufaprobata periculum euitetur.
$ cJMatrimonium femper improprie ac cufatu r.
4 Actione de imp e dimeto matrimonij orta femper de-
bet matrimonium peti nullum pronuntiari.
$ Accufationefuperfoedere matrimonj orta,proceden-
dum eft lite non conteflata.
6 Accufatio non debet in contractu matrimonij locum
habere,fed bene denuntiatio.
7 Repellendus ab accufatione matrimonij,an fit etiam
repellendus d denuntiatione.
5 Viro petitorium contra uxorem intentante, lis efl con
teftanda.
p CMatrimonio contracto an, &fub qua uerborum for
mapofit fieri denuntiatio.
3
K f* f* igitur in hac accusatione libellus offer-
^CDCtri sub hac forma:
I LlB. t Coram, &c.propono ego H.contra P.&Berta,
quise defaftogerunt&trachnt,taquam uir& uxor, quod
ipsi sibi adinuicem in tali consanguinitatis.uel asfinitatis
gradu attinent,&sunt consanguinei.udaffineb,uel compa
tres,&huiusmodi:undenon potest uinculum matrimonij
consistere inter eos,nec absq; mortali peccato &graui scan
dalo poliunt taliter remanere coniumfti:quod me iegitimd
offero probaturum:quare matrimonium accuso,& ad di-
uortiumprouoco,&petoperuoseos,tanquam nefarii co
iundos,abinuicem separari,& separandos esse decerni, &
inter eos nullum esse matrimonium,uel esse posse, sentcn-
tiabterdeclarari,&utriq; dari licentiam contrahendi cum
ali >.Sed hanc ultimam clausulam necesse non habet appo-
nere,nisi uelit.Hoc probatur extr£ de consan.Sc affi.c.j.& c.
nondebet.ex.eo.c.j.&c.insuper.ex.detest.series de prob.
iurauit.de rest.spol.literas.^.prasterea.&plurescausae in li-
«. SecimdUdommime, bello possunt adduci indistinad.se-
►
2 $.j.adfi.uer.pe.tquiaubidepericulo
anim£ quseritur,no refert,ex qua cau
sa probata periculum euitetur. Si ue
ro alter comugum agat, concipitur
libellus,ut s.’de consan.& affin. tEt
not. quod matrimonium improprid
dicitur acculari : quia haec accusatio
licet fit de crimine,non tamen sit eris
minaliter,ex.de procur. tuae, nec in-
seriptiofitin ea,&magis proprii di-
citur denunciari.ad hoc enim debet
— a cundum do.meum Ss.ile aft. & peti.
ttm.] Dixit hoc ip/e
Hoft.in summa huius
tit. in si. remittit autem
adtit.de lib.ob.§.iip u*
biTanc.dixit,hoc eft
certu,qwod plures cau*
sieposiunt concurrere*,
quod cuify patet: co
currentia aggratut cui
pam: ergo eb magis 0/
mittenda.
intentio dirigi accusantis, ut a peccato cessetur:nec aliter
interest:unde sub forma denuntiationis concipe, ut J. uer.
4 porro, t Hoc etiam no.quod ubicunq; de perpetuo impe
dimento agitur,siueab altero coniugum,siue ab extraneo,
debet semper peti pronunciari matrimonium nullum esse,
5 & quod habeant,tanquaconiuncsinefarid,separari. tC«-
terum libello oblato,coniuges citabuntur:dabuntur indu-
cias legitimae,ut S.de dilat.fiet litis contestatio: iurabitur de
b Pxliteris. ] Causata meritate dicenda,ex.de resti. spol. ex
suit h*c &lf:i allectio b “'teris Mea«us. illa, alias sententia
i wn» Hostkn.hoc nonb!'j sint leg-Per
Ut.f.ii.utr. oblatolM uenerabdem.^.n.C forte contuma,
, > p n 1 citer abeiletsex.eo.c. 1.de quo dic.ut
lc.p^cfare,U re. c ibicp dixitJ.^dsXt accl£
msrderarerw.exlr- d ll0 super soedere matrimonij , puti
quia dicit inter coniuges consangui-
C Dic,utibi.]Dic hodie, nitas, uel aliud impedimentum esse,
Utmcle.deiiidi.dtfyen tunc procedetur lite non contestata:
diosim .cr deuer.sig. secus,si propter adulterium ad thori
fepe* separationem agatur, ex. ut lit.non
d Papa dixit.'] Quod seri con te.c.j. & c.quoniam.§. porro. Sed
pfi eo.tit.super rub. ru dic,ut praedixi,secundum ea, quae
f
6
g
h
7
8
k
9
rio.s.deteste,§.nunctraclemus.infi. Siuero hi,quos m
- -,-- — vili,
qUdd accusatio est in ecclesia publicanda, ut si quis
e Dominus meus.si S&
ma huius tit. $. cstcn*
dendum. ante finem^n
de sumptum, quod ses
quitur,ufy ad uersic.
sed v iudex. quisupe* •
riits faitde§.dissu est,
uer iudex autem.
principaliter tangit,uoluc uenire,uel defendere,dicit dom,
meuse
cognatus, uel amicus,uel eis defici-
entibus quilibet extraneus uelit de-
fendere matrimonium, admittatur:
arg.ffex quib.cau.in pos. ea. hoc aut.
& de dam.inf.l.iiij.§.praetor, etiam co
iugibusinuitis,arg.ff. de lib. causa, 1.
j.ij.&r iij.ff.de ap.non tantum.xxiij.q.
j.paratus.propefi.&q.iiij.ipsa pietas,
uersus prin.ex. qui fi. sint leg. perla-
tum. ex.eo.c.j Et defensor iste poterit repellere accusatore,
ante litem contestatam,ut in prae. c. ad dissoluendain. po-
steauerd non,cum haec exceptio sit dilatoria,ex.de re iud.
inter monasterium.qudd si nullus defensor appareat,iudex
ratione praeuia de plano ex officio suo inquirat: & probato
coram eo legitimo impedimento debita grauitate adhibita
sententiam diuortij proferat inter coniuges : idipsum e-
tiam potest facere nullo accusatore‘apparente, infamia su-
per hocorta,ut dixi,citatis tamen,quos tangit, & publica-
ta accusatione,ut supra dixi,extr^ de diuor.porrd.infin.de
offic.ord.c.j.deaccus.quaiiter.ij.$.debet. Sed&iudexco-
siderare debet personam accusatoris & testis,ut eos repel-
lat, siuiderit repellendos,ut s.de osfi.iud.uer.impedit.Item
an coniuges le diligantuerd,ut nunc eorum confessiocum
aliis adminiculis praejudicet in primo & secundogradu.an
fidld,ut tunc nullam praesumptionem inducat, ut extra de
co,qui cog.consan.ux.suse,super eo.& c.de illa. Item an sit
fama de hoc(quje adminiculum praebet,ex.de spon.cumin
tua.xxxv.q, vj.si duo.&in prx.c.porro.&. semper in dubio
pro matrimonio iudicet,ex.de testa.licet.ij.infin.ff.depcs-
nis,absentemf. Sed quse dista sunt,
locumhabentinmatrimonio iamco s Absentem.] Sumptu
trado, t In contrahendo autem Jo/ de Summa Hoft.q.sim
cum nonjiabetaccusatio,sed dunta- uer.insumma.
xatdenunciatio,utin pne.c.ad dissol c ^eCcribtis IMelius
uenda^ & hoc quJdoque fit sine & ^^2““
seriptis melius tamen fit, & tutius rcripttf
in scriptis.arg.in prse. c. J i teras. & in h
r O R M A b. EgoH.uobis domi
no tali epifeopo,uel osficiali signifi-.
co.&denuncio,quddtra&acur dc matrimonio contrahe-
do mterH.&T.quodq; matrinionium non debet,nec po-
test esse,uel contrahi i^ter eos.nam sunt consanguir ei, ue!
asfines m tertio,uel quarto gradu,hoc modo: Nam B. &T.
fuerunt frater &R>ror:&computet dar£ gradus, ut extra
de testib.c.series.deconsang.& affi.tua.Sed tamen hocnon
estnecessarium in libello,sed in probationesic:&posiea
nominet testes, dicens,&hoc sciunt talis &talis.Nec etiam
hoc necessarium reputo,nec etiam hic necessarid monitio
trina exigitur,cum alia crimina denunciantur,ut supr& de
denun.uerlic.sed qualiter.quia & si uelit, non potest unus
alterum dimittere sine iudicio eccle-
sis1, ut in prie. c. porro. 8c eo.tit.si- i Patesis.] secundum
gn.ificasti.xxxv.qujest.vj. multorum. Hofl.ubti.
xjcxij.quaest.ij.cap. ij. in hoc.c.j.
"t Sed nunquid is, qui repellitur ab accusatione, repelle-
tur & adenunciatioiiefRespon.sic,secundum dom.mcum,
ut not. in Summa eo. titul.^. di&um est.uer.sednunquid.
t Etnot.quod si uiro intentante petitorium,lis contestan-
daest:sitamenpostea mulier petit restitutionem,sola pe*
titio uxoris procedet,ut extra de restit.spol.ex conquestio>
ne. & de causa posses. & propri.pastoralis.Sed si uir impe-
trat literas super petitoriosuxor coram eodem iudice pote
rit agerepossessoriorde quo dic, secundum Papam, prout
no.in pne.decret.exconquestionek.
t Porro ubi matrimonium etiam k Exconque/hone.]loi
iamesteontradum,potestfieri denu [cripfisuperuerbosiu^
ciatio in seriptis,&generahter;&ficx dicibM?
hoc modo;
for-