DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.51541#0502
500
Specui.lib.IIU. Parti c.IIIL
ufura diffiniatur lucrum exwutuo patio debittvm,uel exatiwm, dica*
tur lucriym accedens sorti ex patio, uel intentione corrupta: de quo sa
tis scripsi m quassione super regula,patiivm. §./. hic non cadit nc men
lucri,quod eti proprie sorte et damno dedutiis,ssipro socio,l Mutius.
Item nec nomen sortis,qu£ prtescruari debet,sod hic ssitim cLsumuur.
Item nec eti mutuum,
in quo agitur ^red-
datur idem,non soecie,
sed genere,ssisi cer.pe.
tij. Concluditur ex his
tribus, non congruere
nomen usura:: contra*
tius autem emptionis
approbatus eti: & ia*
lis eti isk, qui etiam de
foturis srutiibus sieri
poteft, ssi de peric. &
commod.rei uen. l.ne*
cessiarios.alleg. l.seq.$.
si. CF de contrah. emp.
I. nec emptio, sicut &
de hereditate fatura,
ssidehare. uel ac.uen.
I. cum hereditatem. Et
poteti ibi alter cotra*
hentium essie deceptus
ttfq; ad dimidiam tufti
pretij, & non ultra,
extra de emp.^uend.
e.pe.C.derescin.uen.l.
ij. Procedunt maxime
proditia,ubi emens u*
sorariusnoneti:ubie*
nim talis essit, prafr-
meretur facile contra
contratium, extra de
pig.illo uos.insi.
Adde uidendum
Oldra. cons.ccvij. uide
proxima q.ij.uideRo.
confeci).
Lib. conci. ] secundu
^on.e^Aegid.utdixi:
^b eis tamen discordat
fartor, qui ponebat ma
ioremfammam in resti
tutione:primus de xx.
S FMMARim.
1 JjT Libellus qualiter Jit contra u~
Jurarium concipiendus.
2 Libellus contra nitentem ufuras
extorquere , qualiter Jit for-
mandus.
3 Contractus in Jraudem ufura fa
cius, (ffifimulatus, cum injlru-
mentopetipojjunt c affari.
4 Vfura in bona fidei ludiciu, et na
turam ipjorum imitantibus,
exfolamoraprouenire cenjen-
tur.
3 Pretium ex re furtiua redactum
non e iifurtiuum.
6 Vjura e fi, qui c quid forti accedit.
7 S eruar efuum, non perdere, non
ePtufura.
8 Damnum inferre, et lucrum non
capere, differunt.
N hoc titulo
bellum concipere:
1 Ow Ll B. t Cora,&c. pro-
pono contra P. quod ipse
a me centum extorsit per usurariam
prauitatem ultra sortis quantitatem,
qua* fuit centum:quare peto illa cen-
tum mihi reddi, &restitui, &adhoc
2 eum sententialiter condemnari, s Si
uero nondum extorsit,sed nititur ex-
torquere,sic concipietur libellus:
Lib.Coram,&c. propono contra
P. quod ipse conatur mihi uiolentia
inferre uolendo a me centum extor-
quere per usurariam prauitatem co-
ram tali iudice indebiti molestando:
quare peto eum per uos ecclesiastica
censuracogi desistcre&cessareab hu
sic potes li-
tsprestitueret xxfi.fr eundus de x.&ressitueret xx. Puto autorem la*
tentiorem fraudem inuenifje:qu£ tamen non procedit,msi quando ma
ior quantitas expressa fait m emptione:ut quia mutuauit Ixxx. et uen*
ditor dixit de centum,& quod propter pensiones reddi fassiceret xc.
Quicquid tamen sit,ipse autor poderat fraudem, cum uenditur, quod
uere pignoratur.De usurarioru fraudibus plene scripfi de emp.et uen
dit.ad nofiram.m magna gl. Et si consUtutio,quam ibi fieri optabam,
in uer.aliud nouum. uer. sieq. ab apossolica/ede manassiet, quteflio
exorta de fatio qu#rens deusurario, cui obligatus eram de sorte &
usura,exegit a me utrunq$,&po/ka a me remisiionem obtinuit prius
extmtia 'm totum obligatione:^ sic non eti locus iUi glosisi creditor
poti remisiionem usuras exercuit,&po/ka decedens confessiusse usu*
rarium restitui iubeat usuras per se extortas,uenit in dubium, an remis
sione non objhnte iUas usuras solutas repetere poffiet. Consuluimus,
adoptiuus meus & ego,In his recurrendum ad conietiuras : facit
derenunc.c.ij. libro fi. 'mter quas satis eti fartis iUa, quod poti re*
tnisiionem exercuit ufuras,ut scripsi, ubi faprd:& fartior efsiet ,si re*
misiio fatia faifsiet obligatione non extmtia, ut ibi. Eti etiam conie*
tiurasiumenda ex quantitate usur.t,an sit temperata, ut quae fit ad
duos denarios pro libra in menfie,uel ad minus: er tunc sacilius pr<e*
sumemus remifiionem uoluitariam: quia de satio uidemus usurariis
surialibus etiam non repetentibus tales leues usuras remitti: sussiciat
4
3
b
/em
non faluerentur lega*
ta pia : quod wftituti
sacere non poterant,
msisaneratorhocmu
tuas/etysdcile hoc con*
ietiurari non posset
remifiionem oblatam,
uel saltem fai/Je uo*
luntariam. Item uidi
de fatio damnandum
de crimine capitali
per potentem amicum
desinsum d poena ca*
pitis , qrne conuerfc
fait in poenam pecu»
niariam, cum ad illam
sotuendam, saltem in*
tra terminum fh.tu*
twn , lUe non sufsice*
ret,ille potens & fe-
nerator sibi illam mu*
tuduit , qui debitor
po/kd sortem
fards soluit, er ufu*
rus remisit, quis i*
psiusnon crederet re*
mifiionem hic faiffe
oblatam , uel sallent
uoluntariam s his cr
similibus concurrens
tibus non cogetur
res usurarij, de quo
queritur, ufuras re*
misfds soluere , sicut
nec cogeretur falue*
re semel solutds.
quipollent enim i/k,
<mij. qu<efaone iij. td*
lid.de te fabus,ueniens.
el j. ubi concordari,
in glossi. patet ss.
desolfolutionisuer*
ad hoc diti wm ffide probat. I. iij. er reguld, Assicimus, libro t/.
quod ibtnot.v in regula, vn cbjcuris. Ecsiet etiam idem cenietiura*
ripro creditore, quando usura essiet grauis: firtiiis ,si kuis, maxi*
mam utilitatem attulissiet debitori :putd hereditas notabilis erat de*
lata,uelapprehendenda,uel apprehensaperdenda, si imra mense:::
iusmodi uiolentia & iniuria, & sibi su
per his perpetuum silentium senten-
tialiterimponi:peto etiam eidem per
uos inhiberi,ne de ipsa causa ulterius
seintromittat. Hseformae probantur
extraeod.quiainomnibus. & c.prae-
terea. & c. quia frustra. de iureiur. de-
bitores. & c.seq.& c.ad nossram.ij.
xiiij.q.iij.plerique.&c.seq. t Si au-
tem contrarius in fraudem usurse sit
simulatus,sic libellus concipitur l>:
Ll B .Coram,&c. conqueror de P.
cui talem domum uendidi pro ccntu
libris hoc paclo,siuetenore, quod si
intra duos mensespostea sibi redde-
rem xc.libras,domum ipsam recupe-
rarem, pensionibus eius in sorte com
putatis,qui cotradus simulatus fuit,
&instrumentum fuit in forma uendi
tionis confedum in fraudem usurae
& canonis contra usurarios promul-
gati: quare peto tam uenditionem i-
psam.quam instrumentum ipsum cas
sari & annullari, dccassa & nullapro-
nunciari, & eis non obstantibus do-
mum ipsam mihi restitui,&adhoci-
psum P. sententialiter condemnari,
maximi cum usuras colueuerit exer
cere, extra de eirp. & uend.ad no-
stram.de pignor. illo, extra eod. quia
frustra. C. plus ualere, quod agitur,
pertotum. t Porro in bonae fidei
iudiciis,& in his. quae imitanturnatu
ram ipsorum,ut in legatis,ut C. de in
integ.rest. minorum.in minoru perso
na.C.deulur.& fruc.leg. seu fideico-
mis.l.j.ij.&iij. Ex sola moraueniunt
usuras,ut in pr2e.l.& ss. de neg. gest. si
pupilli. §. fi. &1. qui a. non rame ut usu
rae,sed tanquam intere fle, fF.jp socio,
socium,qui.& petuntur iudicis offi-
cio loco principalis adionis.Sic ergo
, .’
bwm. ssi. de uerLorum obligat, significatioms. L solutionis uer*
bo. sacit de simon. per tuds. iij. Sussiciat ergo , quomodocunque
fit fatisfatium, de appellatio, proeterea.ij. cum cotKorddii. inglofi
CT his, qu£ superea scripfi. facit,quod not. Hctiknf. 'm Summa
huius titul. qu£ poend. uer. quid si fenerator. Non oljhnt
his, qua: scripsi poti Dyn. faper regula, peccatum, in sin. libret
sexto, sodicet quod remisiio non liberat, nisi pecunia sit parata,
ad reflitutionem : quia tUud uerwm,quo ad patium : nec mirum:
quia etiam solutio fatia hoc casu non liberat d peccdto, ut notd*
tur in Clem. de ufur. ex grandi, vn gloffi antepenult. uel proce*
dat iUud,ciim aduersantur probabiles conietiurce,ut hfra dicam:
quo cafu etiam promptitudo, uel priefentia pecuni£ non iuuaret.
Tamen,ut ibi scripsi, non puto tutum ihum , qui gerit in dmmo
nonrefiituere restitutione non satia. Vbi uero usura effiet grauis,
uel grauifiima , concurrente conietiura perfeueranticc in crimine,
CT potisiime si tales remifiiones procurare confaeuit, cum tali per*
seuerantia: & eb fartius, si talis tam potens effiet, quod non re*
mittentem multum grauare posset, puta in colletiis, uel oneribus ci*
uitatis,uel his similibus, uel ex alio contratiu habet iUwn obligatum
in solidum cum aliis, cr poterat eum solum conuenire,cr ab illo to*
tum exi gere.His er similibus casibus adiuntiis prcefamptio eti,q non
soote proesumit quis iatiare pecunias suas,ssi.de prob.cum de indebite
ii Denus
Specui.lib.IIU. Parti c.IIIL
ufura diffiniatur lucrum exwutuo patio debittvm,uel exatiwm, dica*
tur lucriym accedens sorti ex patio, uel intentione corrupta: de quo sa
tis scripsi m quassione super regula,patiivm. §./. hic non cadit nc men
lucri,quod eti proprie sorte et damno dedutiis,ssipro socio,l Mutius.
Item nec nomen sortis,qu£ prtescruari debet,sod hic ssitim cLsumuur.
Item nec eti mutuum,
in quo agitur ^red-
datur idem,non soecie,
sed genere,ssisi cer.pe.
tij. Concluditur ex his
tribus, non congruere
nomen usura:: contra*
tius autem emptionis
approbatus eti: & ia*
lis eti isk, qui etiam de
foturis srutiibus sieri
poteft, ssi de peric. &
commod.rei uen. l.ne*
cessiarios.alleg. l.seq.$.
si. CF de contrah. emp.
I. nec emptio, sicut &
de hereditate fatura,
ssidehare. uel ac.uen.
I. cum hereditatem. Et
poteti ibi alter cotra*
hentium essie deceptus
ttfq; ad dimidiam tufti
pretij, & non ultra,
extra de emp.^uend.
e.pe.C.derescin.uen.l.
ij. Procedunt maxime
proditia,ubi emens u*
sorariusnoneti:ubie*
nim talis essit, prafr-
meretur facile contra
contratium, extra de
pig.illo uos.insi.
Adde uidendum
Oldra. cons.ccvij. uide
proxima q.ij.uideRo.
confeci).
Lib. conci. ] secundu
^on.e^Aegid.utdixi:
^b eis tamen discordat
fartor, qui ponebat ma
ioremfammam in resti
tutione:primus de xx.
S FMMARim.
1 JjT Libellus qualiter Jit contra u~
Jurarium concipiendus.
2 Libellus contra nitentem ufuras
extorquere , qualiter Jit for-
mandus.
3 Contractus in Jraudem ufura fa
cius, (ffifimulatus, cum injlru-
mentopetipojjunt c affari.
4 Vfura in bona fidei ludiciu, et na
turam ipjorum imitantibus,
exfolamoraprouenire cenjen-
tur.
3 Pretium ex re furtiua redactum
non e iifurtiuum.
6 Vjura e fi, qui c quid forti accedit.
7 S eruar efuum, non perdere, non
ePtufura.
8 Damnum inferre, et lucrum non
capere, differunt.
N hoc titulo
bellum concipere:
1 Ow Ll B. t Cora,&c. pro-
pono contra P. quod ipse
a me centum extorsit per usurariam
prauitatem ultra sortis quantitatem,
qua* fuit centum:quare peto illa cen-
tum mihi reddi, &restitui, &adhoc
2 eum sententialiter condemnari, s Si
uero nondum extorsit,sed nititur ex-
torquere,sic concipietur libellus:
Lib.Coram,&c. propono contra
P. quod ipse conatur mihi uiolentia
inferre uolendo a me centum extor-
quere per usurariam prauitatem co-
ram tali iudice indebiti molestando:
quare peto eum per uos ecclesiastica
censuracogi desistcre&cessareab hu
sic potes li-
tsprestitueret xxfi.fr eundus de x.&ressitueret xx. Puto autorem la*
tentiorem fraudem inuenifje:qu£ tamen non procedit,msi quando ma
ior quantitas expressa fait m emptione:ut quia mutuauit Ixxx. et uen*
ditor dixit de centum,& quod propter pensiones reddi fassiceret xc.
Quicquid tamen sit,ipse autor poderat fraudem, cum uenditur, quod
uere pignoratur.De usurarioru fraudibus plene scripfi de emp.et uen
dit.ad nofiram.m magna gl. Et si consUtutio,quam ibi fieri optabam,
in uer.aliud nouum. uer. sieq. ab apossolica/ede manassiet, quteflio
exorta de fatio qu#rens deusurario, cui obligatus eram de sorte &
usura,exegit a me utrunq$,&po/ka a me remisiionem obtinuit prius
extmtia 'm totum obligatione:^ sic non eti locus iUi glosisi creditor
poti remisiionem usuras exercuit,&po/ka decedens confessiusse usu*
rarium restitui iubeat usuras per se extortas,uenit in dubium, an remis
sione non objhnte iUas usuras solutas repetere poffiet. Consuluimus,
adoptiuus meus & ego,In his recurrendum ad conietiuras : facit
derenunc.c.ij. libro fi. 'mter quas satis eti fartis iUa, quod poti re*
tnisiionem exercuit ufuras,ut scripsi, ubi faprd:& fartior efsiet ,si re*
misiio fatia faifsiet obligatione non extmtia, ut ibi. Eti etiam conie*
tiurasiumenda ex quantitate usur.t,an sit temperata, ut quae fit ad
duos denarios pro libra in menfie,uel ad minus: er tunc sacilius pr<e*
sumemus remifiionem uoluitariam: quia de satio uidemus usurariis
surialibus etiam non repetentibus tales leues usuras remitti: sussiciat
4
3
b
/em
non faluerentur lega*
ta pia : quod wftituti
sacere non poterant,
msisaneratorhocmu
tuas/etysdcile hoc con*
ietiurari non posset
remifiionem oblatam,
uel saltem fai/Je uo*
luntariam. Item uidi
de fatio damnandum
de crimine capitali
per potentem amicum
desinsum d poena ca*
pitis , qrne conuerfc
fait in poenam pecu»
niariam, cum ad illam
sotuendam, saltem in*
tra terminum fh.tu*
twn , lUe non sufsice*
ret,ille potens & fe-
nerator sibi illam mu*
tuduit , qui debitor
po/kd sortem
fards soluit, er ufu*
rus remisit, quis i*
psiusnon crederet re*
mifiionem hic faiffe
oblatam , uel sallent
uoluntariam s his cr
similibus concurrens
tibus non cogetur
res usurarij, de quo
queritur, ufuras re*
misfds soluere , sicut
nec cogeretur falue*
re semel solutds.
quipollent enim i/k,
<mij. qu<efaone iij. td*
lid.de te fabus,ueniens.
el j. ubi concordari,
in glossi. patet ss.
desolfolutionisuer*
ad hoc diti wm ffide probat. I. iij. er reguld, Assicimus, libro t/.
quod ibtnot.v in regula, vn cbjcuris. Ecsiet etiam idem cenietiura*
ripro creditore, quando usura essiet grauis: firtiiis ,si kuis, maxi*
mam utilitatem attulissiet debitori :putd hereditas notabilis erat de*
lata,uelapprehendenda,uel apprehensaperdenda, si imra mense:::
iusmodi uiolentia & iniuria, & sibi su
per his perpetuum silentium senten-
tialiterimponi:peto etiam eidem per
uos inhiberi,ne de ipsa causa ulterius
seintromittat. Hseformae probantur
extraeod.quiainomnibus. & c.prae-
terea. & c. quia frustra. de iureiur. de-
bitores. & c.seq.& c.ad nossram.ij.
xiiij.q.iij.plerique.&c.seq. t Si au-
tem contrarius in fraudem usurse sit
simulatus,sic libellus concipitur l>:
Ll B .Coram,&c. conqueror de P.
cui talem domum uendidi pro ccntu
libris hoc paclo,siuetenore, quod si
intra duos mensespostea sibi redde-
rem xc.libras,domum ipsam recupe-
rarem, pensionibus eius in sorte com
putatis,qui cotradus simulatus fuit,
&instrumentum fuit in forma uendi
tionis confedum in fraudem usurae
& canonis contra usurarios promul-
gati: quare peto tam uenditionem i-
psam.quam instrumentum ipsum cas
sari & annullari, dccassa & nullapro-
nunciari, & eis non obstantibus do-
mum ipsam mihi restitui,&adhoci-
psum P. sententialiter condemnari,
maximi cum usuras colueuerit exer
cere, extra de eirp. & uend.ad no-
stram.de pignor. illo, extra eod. quia
frustra. C. plus ualere, quod agitur,
pertotum. t Porro in bonae fidei
iudiciis,& in his. quae imitanturnatu
ram ipsorum,ut in legatis,ut C. de in
integ.rest. minorum.in minoru perso
na.C.deulur.& fruc.leg. seu fideico-
mis.l.j.ij.&iij. Ex sola moraueniunt
usuras,ut in pr2e.l.& ss. de neg. gest. si
pupilli. §. fi. &1. qui a. non rame ut usu
rae,sed tanquam intere fle, fF.jp socio,
socium,qui.& petuntur iudicis offi-
cio loco principalis adionis.Sic ergo
, .’
bwm. ssi. de uerLorum obligat, significatioms. L solutionis uer*
bo. sacit de simon. per tuds. iij. Sussiciat ergo , quomodocunque
fit fatisfatium, de appellatio, proeterea.ij. cum cotKorddii. inglofi
CT his, qu£ superea scripfi. facit,quod not. Hctiknf. 'm Summa
huius titul. qu£ poend. uer. quid si fenerator. Non oljhnt
his, qua: scripsi poti Dyn. faper regula, peccatum, in sin. libret
sexto, sodicet quod remisiio non liberat, nisi pecunia sit parata,
ad reflitutionem : quia tUud uerwm,quo ad patium : nec mirum:
quia etiam solutio fatia hoc casu non liberat d peccdto, ut notd*
tur in Clem. de ufur. ex grandi, vn gloffi antepenult. uel proce*
dat iUud,ciim aduersantur probabiles conietiurce,ut hfra dicam:
quo cafu etiam promptitudo, uel priefentia pecuni£ non iuuaret.
Tamen,ut ibi scripsi, non puto tutum ihum , qui gerit in dmmo
nonrefiituere restitutione non satia. Vbi uero usura effiet grauis,
uel grauifiima , concurrente conietiura perfeueranticc in crimine,
CT potisiime si tales remifiiones procurare confaeuit, cum tali per*
seuerantia: & eb fartius, si talis tam potens effiet, quod non re*
mittentem multum grauare posset, puta in colletiis, uel oneribus ci*
uitatis,uel his similibus, uel ex alio contratiu habet iUwn obligatum
in solidum cum aliis, cr poterat eum solum conuenire,cr ab illo to*
tum exi gere.His er similibus casibus adiuntiis prcefamptio eti,q non
soote proesumit quis iatiare pecunias suas,ssi.de prob.cum de indebite
ii Denus