DOI Artikel:
Tsuntas, Chrēstos: Ek Mykēnōn
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14598#0014
1
ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
8
φθέντες εν τε Μυκήναίς καί Σπάτα καί αλλαχού
άετοεί3ή στέγην είχον, έκτος όταν αυτή ήτο άμορ-
φος δλως ώσεί φυσίκοΰ σπηλαίου^* ένεκα τουτου
ύπ δψίν έχων καί την κακήν 3ίατήρησίν της ορο-
φής του εν λογω τάφου καί το άτημελές της λα-
ξευσεως εν βράχω μή έπί3εχομένω έπίμελεστέραν
θ άμφέ^αλλον ίσως περί του πράγματος, εάν μή
έ3ημοσίευε σχεοον συγχρόνως δ Ρ. 0Γ8ί μυκηναίας
τίνάς λάρνακας έχ Κρήτης, ών μία^, ή καί ανω-
τέρω ύφ ήμών μνηρ,ονευθεΐσα, κατεσκευασμένη,
ώς είπομεν, κατ άπομίμησίν ίκανώς άκριτή οικίας
ουσα εχεί το πώμα δμοίον στέγη τοίαυτη, οΐα πρέ
πει νά ήτο ή του τάφου τουτου.
Ώς γνωστόν, παρά πλείστοίς λαοΐς άπαντώμεν
το έθος του νά χατασχευάζωσί τους τάφους των
οποίους ταΐς οίχίαίς, εν αΐς ζώντες χατωχουν* οΰ-
το^ς εξηγείται εν Ελλάόί ή ΰπαρξίς των χτιστών
θολωτών τάφων^ χαί ή τών εν τώ βράχω λελαξευ-
μένων τετραγώνων τών έχοντων άετοείοή ή χαί
προς τάς τέσσαρας πλευράς έπίχλίνή στέγην* έν
Κρήτη οέ βλέπομεν, δτί μορφήν οίχίας έ&οον χαί
εις τάς λάρναχας, &οτί, ώς παρατηρεί δρθώς δ
Οΐ'δΐ (σ. 225), έν τη συνείοήσεί του λαού είχεν
Ί "Οροί Άρχαίολ. Έφημ. 1888 σ. 128, περί δέ τών τάφων Σπάτα
χαί Ναυπλίου χατωτέρω.
2 υηΐθ ίπηθί)Γί ΰΓθίθδί άίρϊπίθ ηοΗο δίϋθ άί Μίοοπο έν Μο-
ϊΐυπίθπίί &Πΐίΰ!ΐ! I πίν. 1, 2. Τά μνημεία ταυτα ώραΐα έχδοθέντα
χαί ύπομνηματίσθέντα παρέχουσίν άναμφίδδλως σπουδαίοτάτην συμ-
δολήν εις την γνώσίν τής μυχηναίας έποψής* δίδτί χαί ή οίχοδομίχή
αυτής έξαχρίδουταί μάλλον, ώς παρετήρησε τούτο χαί ό ΡίΐΓί\νίί.Μ-
^!θί' (λνοθ!ΐ6η^ϋ!π'ίί'ί ίυτ Ρίΐίίοί. 1891 σ. 250), χαί τά περ:
τής ταφής γνωρίζονται χάλλων χαί εΰρΰτερον* δστεοδδχοί λάρναχες
τής εποχής ταύτης έν γένεί δέν ήσαν μέχρι τούδε γνωσταί, λάρναχας
-δ' ιδίως πεποίημένας χατ' άπομίμησίν τών οίχίών εΰρίσχομεν, ώς γνω-
στόν, χαί παρά λαοΐς τής Τταλίας, δπερ δεν είναι ίσως δλως τυχαΐον*
τις δ' οίδεν εάν δεν άναχαλυφθώσί ποτέ δμοίαί χαί έν Ααχωνία ή τή
φορεία Έλλάδί. Τδ σχήμα βεδαίως δύο τών έχ Κρήτης λαρνάχων
(ΟΓ81 έ.ά. σ. 209 άρ. 4 χαί 5) δεν ήτο δλως άγνωστον, δίδτί άχρίδώς
Όμοιος την μορφήν είναι ό έν Τίρυνθί άναχαλυφθείς λουτήρ (8ϋΜΐ6-
ΙΏ3.ΠΠ ΤΪΓ^η§ πίν. 24 θ), έν τή άχροπόλεί Μυχηνών δ' εύρον έγώ
άλλον δμοίον λουτήρα εις πλεΐστα τεμάχια μή συγχολληθέντα ετί*
άλλ' έχ του τδπου τής εΰρέσεώς του έθεο^ρησα τούτον ΰστερώτερον
τής μυχηναίας εποχής χαί τον θεωρώ χαί σήμερον ετί τοίούτον* έννοεΐ-
ταί δμο^ς δτί τούτο οΰδέν άλλο άποδείχνύεί ή δτί τδ σχήμα τούτο δέν
άνήχεί εις μίαν μονήν εποχήν.
3 'Ο ΑίίΠθΓ (8ο!ιϋοωαίΠί, ΤίΓγη$ σ. ΧΧΧνίΗ) χατάγεί τδ
χυχλοτερες σχήμα τών θολωτών τάφων έχ Φρυγίας, έν ώ δ Οί'Ηί (έ.
ά. σ. 2!7 εξ.) δίαδλέπεί έν αΰτώ τδ σχήμα, δ αί χαλύδαί τών προϊ-
στορίχών χατοίχων τής ^Ελλάδος είχον. ^Εγώ χαίρω, δίδτί άχρίδώς
ταύτην την γνώμην περί τής έχ τής άρχεγδνου έλληνίχής χαλυδης έξε-
λίξεως τής μορφής τών θολωτών τάφων έξέφρασα ήδη προ τής έχδδ-
σεως ετί του περί Τίρυνθος βίδλίου του 8θ!ΐΗθΠ19,ΠΠ (Άρχαίολ.
Έφημ. !885 σ. 30 ίξ.).
ή οτί κϋτοί οί τχφοί —
σΐΐηλκίοεώεΐς έ^ΚρήτΥ] — έυίί^&Οντο την οίχίκν.
Δυνχρ,εΟκ λο^όν έχ τούτων νά συμ-κεράνωμεν χ<χΐ
*ερί της μορφής, ήν είχον κί οίχίίχί χκτά την επο-
χήν, εις ήν άνήχουσίν οί τάφοι ή χκί την προγενε-
στέρων τωότης* έπε^ή ^έ,ώς πωρετηρήσωρίεν ή$η,
οί πλεΐστοί τών άνχχωλυφΟέντων έν Μυxήνω^ς, ό;
τοΰ Σπάτω', εις τουλάχ^στον χκί όή ό ρ,έγίστος
τώνπωράτοΝωυπλίον άνκσχκτέντων (Άΰηνωίου
το[λ. λ Η πίν. Α χωί οόο τών έχ Κρήτης λωρνά-
χίον άετοείοή στέγην εχουσίν, &νωγχωζόρί.εΟκ νά
πωρωΟεχΟώυ,εν οτί χωτά την υ.νχηνωίων έποχήν
ή άετοείοής στέγη έπεχράτεί. ΉουνάμεΟω δρίως
χωί νω ΰποΟεσωυ,εν, δτ^ ό τρόπος οΰτος τής στεγά-
σεως χωτά την έποχήν, περί ής πρόχείτωί, υίόνον
ώς άνάίχνησίς έν τοΐς τάφοίς έσώζετο, ουχί §έ χωί
έν τή άρχίτεχτονίχή τών οίχίών* οώτί τώ οντί γ^
νώσχου,εν, δτί τά άνάχτορκ τής Τίρυνθος χκί τών
Μυκηνών είγον χκτά πκσκν πίθκνό'
χηνών ε^χον χκτκ πκσκν
_/. - ^ ^ ^ /
οττιτα στεγα
δρίζοντίας, ηλιαστήρια ή οώαατα, ώς ονορίάζορίεν
αύτάς σή^ερου' έυ τοΐς έρείπίοίς αάλίστα του τώ^
Μυκηνών άνεχαλυφθησαν τεμάχια μεγάλα χρί-
σματος παχέος έξ άσέεστου χαί πηλού, έφ' ών
έσώζοντο άχομη τύποι καλάμων πυκνών, οΰς έπε-
θετον επί τών οοχών πριν έπίστρώσωσί τδ χρίσμα.
(Πρακτικά ^886 σ. 73). Αλλά τον λογον, &
ον έν τοΐς άνακτοροίς προετίμων τάς δρίζοντίας;
στέγας, έξήγησεν δ ΟοΓρίθΜ (ΒϋΜίθΓηαηπ, Τί-
τγη8 σ. 311) κατά τροπον πείστίκώτατον* έάν 3η-
λαοή κατεσκευαζον άετοεί3ή στέγην, τότε, έάν μεν
αυτή ήτο μία συνεχής έφ' ολου τοΰ ανάκτορου, τδ
μέσον μάλιστα αυτής θά έγίνετο υπέρ το §έον υ-
ψηλόν* έάν οέ ήσαν πολλαί, μία έφ' έχάστου οω-
μ,ατίου, τότε σχηματίζονται μεταξύ τών &αφορων
στεγών ΰορορροαί, αΐτίνες &3ΰνατον είναι 3ίά κα-
^ "Ορα ^Αθηναίου τδμ. VI πίν. Ζ. Ο ΜϋοΜιοίΟΓ, ΜίΗ!ϊ. ά-
άΐΐίθη. Ιίΐδίίί. 1877 σ. 83 παρατηρεί περί αΰτου τά εξής* νοη
ϋΟί'ΑίΐνεΓ Αυ§8ΰ!ιηιϋο^υη^^θίηο 8ρυτ, πιαπ ωϋ§8ίο ά^ππ
νοτίίοΓίο ΕίΜίθ ά&ίυΓ ηείιηΐΰπ, Οίθ υητ!&υί'οπ(1 (!θη Αη-
8αίζ ΟοΓ ίπ οίποη 8ίυηιρί'οη ^6ΐ)Γθθ!ιοποη Οεοίίο νοη
ί!ΰΠ 8θπ!<1'0θίΐΐ6π\νίίπάθθ ίΓΟΠΠί. 'ΥΙ γραμμή αυτή παρατηρεΐταί
χαί έν πολλοΐς τών τάφων τών Μυχηνών, δέν περίθέεί δμως πάντας
τους τοίχους, άλλά τους δύο, έφ'ών εδράζεται ή άετοείδής στέγη —
μδνος δ δημοσιευόμενος τάφος ώς έχων τετραμερή στέγην φέρει ?χνη
τής γραμμής χαί επί τών τεσσάρων τοίχων — χαί είναί ανάμνησή το3
χενοΰ, δπερ σχηματίζεται έν ταΐς οίχοδομαΐς μεταξύ τής οριζόντιας
επιφάνειας, εις ήν άπολήγουσίν άνω οί τοίχοι, χαί τών έπ' αυτής χαί
τής χορυφαίας δοχού έπίχείμένων πλαγίων δοχών, τών
ΕΚ ΜΥΚΗΝΩΝ
8
φθέντες εν τε Μυκήναίς καί Σπάτα καί αλλαχού
άετοεί3ή στέγην είχον, έκτος όταν αυτή ήτο άμορ-
φος δλως ώσεί φυσίκοΰ σπηλαίου^* ένεκα τουτου
ύπ δψίν έχων καί την κακήν 3ίατήρησίν της ορο-
φής του εν λογω τάφου καί το άτημελές της λα-
ξευσεως εν βράχω μή έπί3εχομένω έπίμελεστέραν
θ άμφέ^αλλον ίσως περί του πράγματος, εάν μή
έ3ημοσίευε σχεοον συγχρόνως δ Ρ. 0Γ8ί μυκηναίας
τίνάς λάρνακας έχ Κρήτης, ών μία^, ή καί ανω-
τέρω ύφ ήμών μνηρ,ονευθεΐσα, κατεσκευασμένη,
ώς είπομεν, κατ άπομίμησίν ίκανώς άκριτή οικίας
ουσα εχεί το πώμα δμοίον στέγη τοίαυτη, οΐα πρέ
πει νά ήτο ή του τάφου τουτου.
Ώς γνωστόν, παρά πλείστοίς λαοΐς άπαντώμεν
το έθος του νά χατασχευάζωσί τους τάφους των
οποίους ταΐς οίχίαίς, εν αΐς ζώντες χατωχουν* οΰ-
το^ς εξηγείται εν Ελλάόί ή ΰπαρξίς των χτιστών
θολωτών τάφων^ χαί ή τών εν τώ βράχω λελαξευ-
μένων τετραγώνων τών έχοντων άετοείοή ή χαί
προς τάς τέσσαρας πλευράς έπίχλίνή στέγην* έν
Κρήτη οέ βλέπομεν, δτί μορφήν οίχίας έ&οον χαί
εις τάς λάρναχας, &οτί, ώς παρατηρεί δρθώς δ
Οΐ'δΐ (σ. 225), έν τη συνείοήσεί του λαού είχεν
Ί "Οροί Άρχαίολ. Έφημ. 1888 σ. 128, περί δέ τών τάφων Σπάτα
χαί Ναυπλίου χατωτέρω.
2 υηΐθ ίπηθί)Γί ΰΓθίθδί άίρϊπίθ ηοΗο δίϋθ άί Μίοοπο έν Μο-
ϊΐυπίθπίί &Πΐίΰ!ΐ! I πίν. 1, 2. Τά μνημεία ταυτα ώραΐα έχδοθέντα
χαί ύπομνηματίσθέντα παρέχουσίν άναμφίδδλως σπουδαίοτάτην συμ-
δολήν εις την γνώσίν τής μυχηναίας έποψής* δίδτί χαί ή οίχοδομίχή
αυτής έξαχρίδουταί μάλλον, ώς παρετήρησε τούτο χαί ό ΡίΐΓί\νίί.Μ-
^!θί' (λνοθ!ΐ6η^ϋ!π'ίί'ί ίυτ Ρίΐίίοί. 1891 σ. 250), χαί τά περ:
τής ταφής γνωρίζονται χάλλων χαί εΰρΰτερον* δστεοδδχοί λάρναχες
τής εποχής ταύτης έν γένεί δέν ήσαν μέχρι τούδε γνωσταί, λάρναχας
-δ' ιδίως πεποίημένας χατ' άπομίμησίν τών οίχίών εΰρίσχομεν, ώς γνω-
στόν, χαί παρά λαοΐς τής Τταλίας, δπερ δεν είναι ίσως δλως τυχαΐον*
τις δ' οίδεν εάν δεν άναχαλυφθώσί ποτέ δμοίαί χαί έν Ααχωνία ή τή
φορεία Έλλάδί. Τδ σχήμα βεδαίως δύο τών έχ Κρήτης λαρνάχων
(ΟΓ81 έ.ά. σ. 209 άρ. 4 χαί 5) δεν ήτο δλως άγνωστον, δίδτί άχρίδώς
Όμοιος την μορφήν είναι ό έν Τίρυνθί άναχαλυφθείς λουτήρ (8ϋΜΐ6-
ΙΏ3.ΠΠ ΤΪΓ^η§ πίν. 24 θ), έν τή άχροπόλεί Μυχηνών δ' εύρον έγώ
άλλον δμοίον λουτήρα εις πλεΐστα τεμάχια μή συγχολληθέντα ετί*
άλλ' έχ του τδπου τής εΰρέσεώς του έθεο^ρησα τούτον ΰστερώτερον
τής μυχηναίας εποχής χαί τον θεωρώ χαί σήμερον ετί τοίούτον* έννοεΐ-
ταί δμο^ς δτί τούτο οΰδέν άλλο άποδείχνύεί ή δτί τδ σχήμα τούτο δέν
άνήχεί εις μίαν μονήν εποχήν.
3 'Ο ΑίίΠθΓ (8ο!ιϋοωαίΠί, ΤίΓγη$ σ. ΧΧΧνίΗ) χατάγεί τδ
χυχλοτερες σχήμα τών θολωτών τάφων έχ Φρυγίας, έν ώ δ Οί'Ηί (έ.
ά. σ. 2!7 εξ.) δίαδλέπεί έν αΰτώ τδ σχήμα, δ αί χαλύδαί τών προϊ-
στορίχών χατοίχων τής ^Ελλάδος είχον. ^Εγώ χαίρω, δίδτί άχρίδώς
ταύτην την γνώμην περί τής έχ τής άρχεγδνου έλληνίχής χαλυδης έξε-
λίξεως τής μορφής τών θολωτών τάφων έξέφρασα ήδη προ τής έχδδ-
σεως ετί του περί Τίρυνθος βίδλίου του 8θ!ΐΗθΠ19,ΠΠ (Άρχαίολ.
Έφημ. !885 σ. 30 ίξ.).
ή οτί κϋτοί οί τχφοί —
σΐΐηλκίοεώεΐς έ^ΚρήτΥ] — έυίί^&Οντο την οίχίκν.
Δυνχρ,εΟκ λο^όν έχ τούτων νά συμ-κεράνωμεν χ<χΐ
*ερί της μορφής, ήν είχον κί οίχίίχί χκτά την επο-
χήν, εις ήν άνήχουσίν οί τάφοι ή χκί την προγενε-
στέρων τωότης* έπε^ή ^έ,ώς πωρετηρήσωρίεν ή$η,
οί πλεΐστοί τών άνχχωλυφΟέντων έν Μυxήνω^ς, ό;
τοΰ Σπάτω', εις τουλάχ^στον χκί όή ό ρ,έγίστος
τώνπωράτοΝωυπλίον άνκσχκτέντων (Άΰηνωίου
το[λ. λ Η πίν. Α χωί οόο τών έχ Κρήτης λωρνά-
χίον άετοείοή στέγην εχουσίν, &νωγχωζόρί.εΟκ νά
πωρωΟεχΟώυ,εν οτί χωτά την υ.νχηνωίων έποχήν
ή άετοείοής στέγη έπεχράτεί. ΉουνάμεΟω δρίως
χωί νω ΰποΟεσωυ,εν, δτ^ ό τρόπος οΰτος τής στεγά-
σεως χωτά την έποχήν, περί ής πρόχείτωί, υίόνον
ώς άνάίχνησίς έν τοΐς τάφοίς έσώζετο, ουχί §έ χωί
έν τή άρχίτεχτονίχή τών οίχίών* οώτί τώ οντί γ^
νώσχου,εν, δτί τά άνάχτορκ τής Τίρυνθος χκί τών
Μυκηνών είγον χκτά πκσκν πίθκνό'
χηνών ε^χον χκτκ πκσκν
_/. - ^ ^ ^ /
οττιτα στεγα
δρίζοντίας, ηλιαστήρια ή οώαατα, ώς ονορίάζορίεν
αύτάς σή^ερου' έυ τοΐς έρείπίοίς αάλίστα του τώ^
Μυκηνών άνεχαλυφθησαν τεμάχια μεγάλα χρί-
σματος παχέος έξ άσέεστου χαί πηλού, έφ' ών
έσώζοντο άχομη τύποι καλάμων πυκνών, οΰς έπε-
θετον επί τών οοχών πριν έπίστρώσωσί τδ χρίσμα.
(Πρακτικά ^886 σ. 73). Αλλά τον λογον, &
ον έν τοΐς άνακτοροίς προετίμων τάς δρίζοντίας;
στέγας, έξήγησεν δ ΟοΓρίθΜ (ΒϋΜίθΓηαηπ, Τί-
τγη8 σ. 311) κατά τροπον πείστίκώτατον* έάν 3η-
λαοή κατεσκευαζον άετοεί3ή στέγην, τότε, έάν μεν
αυτή ήτο μία συνεχής έφ' ολου τοΰ ανάκτορου, τδ
μέσον μάλιστα αυτής θά έγίνετο υπέρ το §έον υ-
ψηλόν* έάν οέ ήσαν πολλαί, μία έφ' έχάστου οω-
μ,ατίου, τότε σχηματίζονται μεταξύ τών &αφορων
στεγών ΰορορροαί, αΐτίνες &3ΰνατον είναι 3ίά κα-
^ "Ορα ^Αθηναίου τδμ. VI πίν. Ζ. Ο ΜϋοΜιοίΟΓ, ΜίΗ!ϊ. ά-
άΐΐίθη. Ιίΐδίίί. 1877 σ. 83 παρατηρεί περί αΰτου τά εξής* νοη
ϋΟί'ΑίΐνεΓ Αυ§8ΰ!ιηιϋο^υη^^θίηο 8ρυτ, πιαπ ωϋ§8ίο ά^ππ
νοτίίοΓίο ΕίΜίθ ά&ίυΓ ηείιηΐΰπ, Οίθ υητ!&υί'οπ(1 (!θη Αη-
8αίζ ΟοΓ ίπ οίποη 8ίυηιρί'οη ^6ΐ)Γθθ!ιοποη Οεοίίο νοη
ί!ΰΠ 8θπ!<1'0θίΐΐ6π\νίίπάθθ ίΓΟΠΠί. 'ΥΙ γραμμή αυτή παρατηρεΐταί
χαί έν πολλοΐς τών τάφων τών Μυχηνών, δέν περίθέεί δμως πάντας
τους τοίχους, άλλά τους δύο, έφ'ών εδράζεται ή άετοείδής στέγη —
μδνος δ δημοσιευόμενος τάφος ώς έχων τετραμερή στέγην φέρει ?χνη
τής γραμμής χαί επί τών τεσσάρων τοίχων — χαί είναί ανάμνησή το3
χενοΰ, δπερ σχηματίζεται έν ταΐς οίχοδομαΐς μεταξύ τής οριζόντιας
επιφάνειας, εις ήν άπολήγουσίν άνω οί τοίχοι, χαί τών έπ' αυτής χαί
τής χορυφαίας δοχού έπίχείμένων πλαγίων δοχών, τών