4 iew-[& ( o ) —
quieti & sanitati nociva, ex noslra vivendi ratione, velut ex Pan-
dorse pyxide, emergere, negari nequit; adeo ut, si omnia ad vo-
luptatis vel gratarum sensationum normam referas, mala bonaque
utrique slatui propria, cum hominis capacitate & desideriis con-
feras, summamque rationem subducas, illam utrobique fere aequa-
lem esie forsitan deprehendas,
Si alia norma magis arrideat, illa scilicet, quam recentior
Philosophia moralis detexit, vel, ut verius dicamus, e scholis in-
ferioribus & suggeltibus ad cathedras academicas erexit — ut tq
morale in homine lpe&etur ceu unicum , quod necesie absolutique
pretii ell; felicitatis vero gratarumque sensationum nulla omnino
habeatur ratio, immo terra (cum veteribus quibusdam) lacrymarum
vallis appelletur—opinio tamen Roulsaviana erroris nondum penitus
convinci potesl, quia cum sublimioribns slatus civilis vel socialis
virtutibus vitia deteslabilia coniundta & pari quasi pasiu ambulare
videmus; uti in slatu illo solitario agresli absentia quorundam
vitiorum, quibus occasio deesl, nondum pro virtute judicanda esl,
nec innocentia quaedam negativa bonitatis moralis pofitivce nomen
meretur, efferatae vero libidines ferique affedlus abesie nequeunt;
quo fit, ut t6 materiale honesli utrobique propemodum idem vel
aequale censendum sit. Quodsi ro formale in virtute, intentionem
scilicet hominis, ejusque contra conscientiae didlamen observan-
tiam, vel, pro modulo intelledlus, legis moralis agnitae purum
amorem in computum referamus, nulla ratio apparet, cur homo
in societate, vel extra eam, positus pro magis bono vel maligno
habendus sit; sive internam animi honestatem homini innatam aeltu-
mes vel acquisitam, & proclivitatem in malum morbum putes, vel
delicium, naturae effedtum vel libertatis.
Ex his facile colligitur, disputationis serram cum Roufsavio in
infinitum paene duci posse, si ex felicitatis vel virtutis notione, tan-
quarn norma iudiciali, disputetur. Quamobrem nobis via quaedam
media magis arridet, ut nempe posluletur: rationi consentaneum
eiTe, quamcunque in humana natura fundatam facultatem, sive cor-
poris sive mentis, excolere (id quod vitam locialem partim posl
se trahit, partim supponit) esseffium vero Deo ter O. M., naturae
audtori & gubernatori sapientissimo, debita humilitate & spe bona
relinquere.
Caete-
quieti & sanitati nociva, ex noslra vivendi ratione, velut ex Pan-
dorse pyxide, emergere, negari nequit; adeo ut, si omnia ad vo-
luptatis vel gratarum sensationum normam referas, mala bonaque
utrique slatui propria, cum hominis capacitate & desideriis con-
feras, summamque rationem subducas, illam utrobique fere aequa-
lem esie forsitan deprehendas,
Si alia norma magis arrideat, illa scilicet, quam recentior
Philosophia moralis detexit, vel, ut verius dicamus, e scholis in-
ferioribus & suggeltibus ad cathedras academicas erexit — ut tq
morale in homine lpe&etur ceu unicum , quod necesie absolutique
pretii ell; felicitatis vero gratarumque sensationum nulla omnino
habeatur ratio, immo terra (cum veteribus quibusdam) lacrymarum
vallis appelletur—opinio tamen Roulsaviana erroris nondum penitus
convinci potesl, quia cum sublimioribns slatus civilis vel socialis
virtutibus vitia deteslabilia coniundta & pari quasi pasiu ambulare
videmus; uti in slatu illo solitario agresli absentia quorundam
vitiorum, quibus occasio deesl, nondum pro virtute judicanda esl,
nec innocentia quaedam negativa bonitatis moralis pofitivce nomen
meretur, efferatae vero libidines ferique affedlus abesie nequeunt;
quo fit, ut t6 materiale honesli utrobique propemodum idem vel
aequale censendum sit. Quodsi ro formale in virtute, intentionem
scilicet hominis, ejusque contra conscientiae didlamen observan-
tiam, vel, pro modulo intelledlus, legis moralis agnitae purum
amorem in computum referamus, nulla ratio apparet, cur homo
in societate, vel extra eam, positus pro magis bono vel maligno
habendus sit; sive internam animi honestatem homini innatam aeltu-
mes vel acquisitam, & proclivitatem in malum morbum putes, vel
delicium, naturae effedtum vel libertatis.
Ex his facile colligitur, disputationis serram cum Roufsavio in
infinitum paene duci posse, si ex felicitatis vel virtutis notione, tan-
quarn norma iudiciali, disputetur. Quamobrem nobis via quaedam
media magis arridet, ut nempe posluletur: rationi consentaneum
eiTe, quamcunque in humana natura fundatam facultatem, sive cor-
poris sive mentis, excolere (id quod vitam locialem partim posl
se trahit, partim supponit) esseffium vero Deo ter O. M., naturae
audtori & gubernatori sapientissimo, debita humilitate & spe bona
relinquere.
Caete-