DOI Artikel:
Gadomski, Jerzy: Malowidła ścienne z XVI wieku w Czchowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0026
13. Czchów, Zmartwychwstanie, stan po konserwacji (fot. W. Gumuła)
ręce trzyma Chrystus drzewce chorągwi, zakończone
niewielkim krzyżem — symbol pokonania śmierci.
Przy lewej krawędzi grobowca płyta kamienna w pio-
nowej pozycji, odwalona przez niewielkiego anioła,
który jedno skrzydło rozpostarł ponad Chrystusem,
drugie ukośnie nad wnęką ścienną. Obok z lewej
zbliża się drugi anioł trzymając oburącz świecę,
trzeci z prawej strony podtrzymuje drzewce cho-
rągwi.
Rzadko spotykane jest ujęcie Chrystusa dopiero
zmartwychwstającego, a nie już zmartwychwstałego:
nie stoi on, przekraczając jedną nogą krawędź tumby,
jak w większości przedstawień Zmartwychwstania
z XIII i XIV wieku72, lecz podnosi się dopiero z po-
zycji leżącej, pozostając jeszcze całkowicie w grobie.
Wyjątkowy jest też brak powalonych strażników.
uosabiających zwyciężonego szatana, a stanowiących
w w. XIII i XIV nieodłączny motyw Zmartwych-
wstania73. Brak strażników, więc odrzucenie pod-
rzędnego wątku, stanowi jeszcze jeden przykład lapi-
darności ujęcia scen czchowskich i uwypukla ahisto-
ryczny charakter przedstawienia.
Charakterystyczne jest umieszczenie sceny w po-
bliżu prostokątnego otworu w ścianie wschodniej,
a także w bezpośrednim sąsiedztwie wielkiego oł-
tarza, analogiczne np. do usytuowania Zmartwych-
wstania w polichromii kościoła św. Jana w Gnieź-
nie74 lub w Strzelcach Świdnickich. Sąsiedztwo oł-
tarza i niszy nie jest przypadkowe; ołtarz średnio-
wieczny symbolizuje często pomieszczenie grzebalne,
podobnie jak symbolem grobu Chrystusa bywa nisza
umieszczona w ołtarzu75. Natomiast nisza we wscho-
72 H. Schrade, Ikonographie der christlichen Kunst I. Die
Auferstehung Christi, Berlin-Leipzig 1932, tabl. 6—20.
73 Schrade, o.c. tabl. 7—20.
74 Pajzderski, o.c., s. 92.
75 K. Young, The Drama of the Medieval Church, Oxford
(1951), I, s. 116, II, s. 510.
23
ręce trzyma Chrystus drzewce chorągwi, zakończone
niewielkim krzyżem — symbol pokonania śmierci.
Przy lewej krawędzi grobowca płyta kamienna w pio-
nowej pozycji, odwalona przez niewielkiego anioła,
który jedno skrzydło rozpostarł ponad Chrystusem,
drugie ukośnie nad wnęką ścienną. Obok z lewej
zbliża się drugi anioł trzymając oburącz świecę,
trzeci z prawej strony podtrzymuje drzewce cho-
rągwi.
Rzadko spotykane jest ujęcie Chrystusa dopiero
zmartwychwstającego, a nie już zmartwychwstałego:
nie stoi on, przekraczając jedną nogą krawędź tumby,
jak w większości przedstawień Zmartwychwstania
z XIII i XIV wieku72, lecz podnosi się dopiero z po-
zycji leżącej, pozostając jeszcze całkowicie w grobie.
Wyjątkowy jest też brak powalonych strażników.
uosabiających zwyciężonego szatana, a stanowiących
w w. XIII i XIV nieodłączny motyw Zmartwych-
wstania73. Brak strażników, więc odrzucenie pod-
rzędnego wątku, stanowi jeszcze jeden przykład lapi-
darności ujęcia scen czchowskich i uwypukla ahisto-
ryczny charakter przedstawienia.
Charakterystyczne jest umieszczenie sceny w po-
bliżu prostokątnego otworu w ścianie wschodniej,
a także w bezpośrednim sąsiedztwie wielkiego oł-
tarza, analogiczne np. do usytuowania Zmartwych-
wstania w polichromii kościoła św. Jana w Gnieź-
nie74 lub w Strzelcach Świdnickich. Sąsiedztwo oł-
tarza i niszy nie jest przypadkowe; ołtarz średnio-
wieczny symbolizuje często pomieszczenie grzebalne,
podobnie jak symbolem grobu Chrystusa bywa nisza
umieszczona w ołtarzu75. Natomiast nisza we wscho-
72 H. Schrade, Ikonographie der christlichen Kunst I. Die
Auferstehung Christi, Berlin-Leipzig 1932, tabl. 6—20.
73 Schrade, o.c. tabl. 7—20.
74 Pajzderski, o.c., s. 92.
75 K. Young, The Drama of the Medieval Church, Oxford
(1951), I, s. 116, II, s. 510.
23