DOI Artikel:
Różycka-Bryzek, Anna: Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0057
Poniżej rozwija się temat męki Chrystusa w wyobra-
żeniach Wjazdu do Jerozolimy, Ostatniej Wie-
czerzy i Ukrzyżowania, podobnie jak w apsydzie,
gdzie zobrazowano Biczowanie, Naigrawanie się
oraz dwa Sądy nad Chrystusem. Na ścianie południo-
wej widnieją, idąc od wschodu, u góry Ofiarowanie
Dzieciątka, u dołu zaś Zdjęcie z krzyża, a dalej
w stronę łuku tęczowego Zaśnięcie Marii i Narodziny
Marii. Poniżej nich, na miejscu dwóch przedsta-
wień, rozciąga się obecnie surowa powierzchnia
muru. Dolne partie ścian zdobi namalowana wzo-
rzysta draperia, obramienia zaś i rozglifienia okien
oraz ich zamurowane części — bogaty ruchliwy
ornament roślinny i geometryczny (ryc. 4). Podniebie
luku tęczowego zajął piękny motyw medalionów
z popiersiami świętych (ryc. 3). Malowidła utrzy-
mane są w ciepłej tonacji kolorystycznej różnych
odcieni brązów, od jasnej ochry krajobrazu skalnego
i architektury w tłach do nasyconych ciemnych
brązów szat, wśród których wybija się kilka silniej-
szych plam barwy pomarańczowej, purpurowej,
szafirowej i zielonej.
Odpadnięcie tynku wraz z malowidłami zniszczy-
ło całkowicie wiele postaci świętych w najwyższym
rzędzie oraz dwie sceny na ścianie południowej,
we fragmentach zaś prawie wszystkie pozostałe
przedstawienia, których ocalałe partie mają po-
wierzchnię pokrytą drobnymi odpryśnięciami za-
cierającymi czytelność form. Taki stan zachowania
zabytku stawia na pierwszym planie — przed
analizą stylu — problem właściwego rozpoznania
i zrekonstruowania poszczególnych scen i odczytania
wątku ideowego malarskiej dekoracji prezbiterium.
Ramy czasowe badań szeroko na razie zakreśla
niespełna półwiecze panowania Władysława Jagiełły
(1386—1434), zasięg zaś terytorialny — również
szeroka skala możliwości, jaką należy założyć przy
przeprowadzaniu analizy porównawczej, mającej
wyjaśnić artystyczny rodowód zabytku. Czy do-
sięgły tutaj prądy głównie z sąsiedniej Rusi Czerwo-
nej, czy też z Rusi centralnej i północnej lub Bałka-
nów? Czy przenieśli je z tamtych stron wędrowni
malarze, czy też, przemieszane z miejscowymi
elementami, zostały wcielone w polichromię wiślicką
rękami rodzimych twórców ? Na te pytania dostarczy
może odpowiedzi analiza treści i stylu.
52
żeniach Wjazdu do Jerozolimy, Ostatniej Wie-
czerzy i Ukrzyżowania, podobnie jak w apsydzie,
gdzie zobrazowano Biczowanie, Naigrawanie się
oraz dwa Sądy nad Chrystusem. Na ścianie południo-
wej widnieją, idąc od wschodu, u góry Ofiarowanie
Dzieciątka, u dołu zaś Zdjęcie z krzyża, a dalej
w stronę łuku tęczowego Zaśnięcie Marii i Narodziny
Marii. Poniżej nich, na miejscu dwóch przedsta-
wień, rozciąga się obecnie surowa powierzchnia
muru. Dolne partie ścian zdobi namalowana wzo-
rzysta draperia, obramienia zaś i rozglifienia okien
oraz ich zamurowane części — bogaty ruchliwy
ornament roślinny i geometryczny (ryc. 4). Podniebie
luku tęczowego zajął piękny motyw medalionów
z popiersiami świętych (ryc. 3). Malowidła utrzy-
mane są w ciepłej tonacji kolorystycznej różnych
odcieni brązów, od jasnej ochry krajobrazu skalnego
i architektury w tłach do nasyconych ciemnych
brązów szat, wśród których wybija się kilka silniej-
szych plam barwy pomarańczowej, purpurowej,
szafirowej i zielonej.
Odpadnięcie tynku wraz z malowidłami zniszczy-
ło całkowicie wiele postaci świętych w najwyższym
rzędzie oraz dwie sceny na ścianie południowej,
we fragmentach zaś prawie wszystkie pozostałe
przedstawienia, których ocalałe partie mają po-
wierzchnię pokrytą drobnymi odpryśnięciami za-
cierającymi czytelność form. Taki stan zachowania
zabytku stawia na pierwszym planie — przed
analizą stylu — problem właściwego rozpoznania
i zrekonstruowania poszczególnych scen i odczytania
wątku ideowego malarskiej dekoracji prezbiterium.
Ramy czasowe badań szeroko na razie zakreśla
niespełna półwiecze panowania Władysława Jagiełły
(1386—1434), zasięg zaś terytorialny — również
szeroka skala możliwości, jaką należy założyć przy
przeprowadzaniu analizy porównawczej, mającej
wyjaśnić artystyczny rodowód zabytku. Czy do-
sięgły tutaj prądy głównie z sąsiedniej Rusi Czerwo-
nej, czy też z Rusi centralnej i północnej lub Bałka-
nów? Czy przenieśli je z tamtych stron wędrowni
malarze, czy też, przemieszane z miejscowymi
elementami, zostały wcielone w polichromię wiślicką
rękami rodzimych twórców ? Na te pytania dostarczy
może odpowiedzi analiza treści i stylu.
52