DOI article:
Różycka-Bryzek, Anna: Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0062
13. Ofiarowanie w świątyni — fragment, kolegiata w Wiślicy (fot. T. Chrzanowski)
przyjęła się swobodniejsza interpretacja tematu.
Dzieciątko bowiem trzyma na kolonach niewiasta
zwana Salome, a cała kompozycja traci symetrię,
gdyż często obie kobiety umieszczano obok siebie
(ryc. 12). Jaką z tych wersji zawiera scena wiślicka,
okaże się prawdopodobnie już po pierwszych pró-
bach odczyszczenia, które jeszcze ściany północnej
nie objęły.
Idąc za chronologią ewangeliczną, następnym
zachowanym w Wiślicy przedstawieniem jest Ofia-
rowanie w świątyni (ryc. 13). Pośrodku, na sto-
pniu ołtarza, wyobrażono długobrodego starca Sy-
meona: z czcią pochylony, w zakrytych brzegiem
płaszcza ramionach trzyma Dzieciątko, przed chwilą
przejęte od Matki Boskiej przybyłej tu wraz z Józe-
fem. Nieco w głębi za kapłanem stoi prorokini Anna.
W tle nad ołtarzem wznosi się cyborium na kolum-
nach, a obok półkolista apsyda z ławami (?) i mniej-
26 D. C. Shorr, The Iconographic Development oj the
Presentation in the Tempie (The Art Bulletin XXVIII, New
York, s. 17—27).
sza budowla. U góry zachował się fragment napisu
gotyckiego, zapewne słowa „Praesentatio“.
Ofiarowaniem w świątyni przyjęło się nazywać
scenę, która — wyłączając znany tylko na Zachodzie
temat Oczyszczenia Marii — w sztuce wschodniej
odnosić się może do dwóch różnych momentów ob-
rządku: spotkania św. Rodziny z Symeonem przed
bramą świątyni (Occursus Domini, HYIIAnAHrH)
oraz właściwego ofiarowania syna pierworodnego przy
sanktuarium (Praesentatio)26. Pierwsze ujęcie sto-
sowane było rzadziej i raczej we wcześniejszej epoce,
gdy drugie rozpowszechniło się od w. XI. Raz usta-
lony, symetryczny schemat kompozycji cechujący
również scenę wiślicką nie przekształcał się już w za-
sadniczych rysach — zmianom ulegała jedynie po-
zycja Dzieciątka: mogło być przedstawione jeszcze
w ramionach Matki lub już oddane Symeonowi,
albo też w chwili przenoszenia nad ołtarzem27 *. Ten
27 A. Xyngopoulos w pracy Uiconografie de la Presenta-
tion au Tempie (według recenzji C. Osieczkowskiej, zamieszczo-
nej w Byzantion VIII, Bruxelles 1933, s. 347—350) wyróżnił
57
przyjęła się swobodniejsza interpretacja tematu.
Dzieciątko bowiem trzyma na kolonach niewiasta
zwana Salome, a cała kompozycja traci symetrię,
gdyż często obie kobiety umieszczano obok siebie
(ryc. 12). Jaką z tych wersji zawiera scena wiślicka,
okaże się prawdopodobnie już po pierwszych pró-
bach odczyszczenia, które jeszcze ściany północnej
nie objęły.
Idąc za chronologią ewangeliczną, następnym
zachowanym w Wiślicy przedstawieniem jest Ofia-
rowanie w świątyni (ryc. 13). Pośrodku, na sto-
pniu ołtarza, wyobrażono długobrodego starca Sy-
meona: z czcią pochylony, w zakrytych brzegiem
płaszcza ramionach trzyma Dzieciątko, przed chwilą
przejęte od Matki Boskiej przybyłej tu wraz z Józe-
fem. Nieco w głębi za kapłanem stoi prorokini Anna.
W tle nad ołtarzem wznosi się cyborium na kolum-
nach, a obok półkolista apsyda z ławami (?) i mniej-
26 D. C. Shorr, The Iconographic Development oj the
Presentation in the Tempie (The Art Bulletin XXVIII, New
York, s. 17—27).
sza budowla. U góry zachował się fragment napisu
gotyckiego, zapewne słowa „Praesentatio“.
Ofiarowaniem w świątyni przyjęło się nazywać
scenę, która — wyłączając znany tylko na Zachodzie
temat Oczyszczenia Marii — w sztuce wschodniej
odnosić się może do dwóch różnych momentów ob-
rządku: spotkania św. Rodziny z Symeonem przed
bramą świątyni (Occursus Domini, HYIIAnAHrH)
oraz właściwego ofiarowania syna pierworodnego przy
sanktuarium (Praesentatio)26. Pierwsze ujęcie sto-
sowane było rzadziej i raczej we wcześniejszej epoce,
gdy drugie rozpowszechniło się od w. XI. Raz usta-
lony, symetryczny schemat kompozycji cechujący
również scenę wiślicką nie przekształcał się już w za-
sadniczych rysach — zmianom ulegała jedynie po-
zycja Dzieciątka: mogło być przedstawione jeszcze
w ramionach Matki lub już oddane Symeonowi,
albo też w chwili przenoszenia nad ołtarzem27 *. Ten
27 A. Xyngopoulos w pracy Uiconografie de la Presenta-
tion au Tempie (według recenzji C. Osieczkowskiej, zamieszczo-
nej w Byzantion VIII, Bruxelles 1933, s. 347—350) wyróżnił
57