DOI Artikel:
Różycka-Bryzek, Anna: Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0064
15. Ofiarowanie w świątyni malowidło ścienne z około r. 1371 w klasztorze Marka (według Mirkovića-Tatića)
na znak radości. Scena wiślicka, w zasadzie zgodna
z tym swobodnym ujęciem, które znalazło szczytowe
rozwiązania w epoce Paleologów, odróżnia się jednak
od niego pewnym rysem, który można nazwać
archaizującym: Chrystus nie zwraca się ani do idą-
cych za nim apostołów, ani też do przodu ku wita-
jącym go ludziom, lecz siedzi frontalnie, czyniąc
uroczysty gest błogosławieństwa i podtrzymując
świętą księgę. Takie przedstawienie zapoczątkowała
miniatura kodeksu Rossanensis z w. VI, a potem
kontynuowała sztuka średniobizantyńska (ryc. 17).
W scenie Ostatniej Wieczerzy (ryc. 18),
przedstawiającej apostołów ugrupowanych wokół
owalnego stołu, zniszczenie objęło lewą część kom-
pozycji. Postaci Chrystusa w tym miejscu domyślać
się można tak na podstawie zachowanej ręki błogo-
sławiącej chleb i wino, jak też pochylenia się św.
Jana i gestów innych uczniów skierowanych w tę
stronę. Przy przeciwległym, prawym brzegu stołu
wyobrażono Judasza sięgającego ręką na środek
stołu, przy bliższym zaś kilku apostołów siedzących
tyłem do widza. W tle po prawej stronie widoczna
jest wieżowa budowla, z której rozpościera się tka-
nina, zawieszona na pewno tak samo z lewej, obec-
nie zniszczonej, strony.
Ujęcie Ostatniej Wieczerzy jako biesiady Chry-
stusa z uczniami, znane od w. V, podlegało w sztuce
wschodniej licznym przemianom w ugrupowaniu
postaci, w pozie Judasza oraz w kształcie stołu30.
Wcześniejszy był układ z Chrystusem i św. Janem
30 Po kro ws kij, o.c., s. 267 i a. — Millet, o.c., s. 286
i n.. — W. Podiach a. Malowidła ścienne w cerkwiach Buko-
winy, Lwów 1912, s. 90 i n.. — Tenże, Scena Wieczerzy
59
Pańskiej w malarstwie cerkiewnym XV i XVI wieku (Wrocławskie
Towarzystwo Naukowe. Rozprawy KHS I, Księga ku czci
Władysława Podlachy, Wrocław 1957, s. 29—42).
na znak radości. Scena wiślicka, w zasadzie zgodna
z tym swobodnym ujęciem, które znalazło szczytowe
rozwiązania w epoce Paleologów, odróżnia się jednak
od niego pewnym rysem, który można nazwać
archaizującym: Chrystus nie zwraca się ani do idą-
cych za nim apostołów, ani też do przodu ku wita-
jącym go ludziom, lecz siedzi frontalnie, czyniąc
uroczysty gest błogosławieństwa i podtrzymując
świętą księgę. Takie przedstawienie zapoczątkowała
miniatura kodeksu Rossanensis z w. VI, a potem
kontynuowała sztuka średniobizantyńska (ryc. 17).
W scenie Ostatniej Wieczerzy (ryc. 18),
przedstawiającej apostołów ugrupowanych wokół
owalnego stołu, zniszczenie objęło lewą część kom-
pozycji. Postaci Chrystusa w tym miejscu domyślać
się można tak na podstawie zachowanej ręki błogo-
sławiącej chleb i wino, jak też pochylenia się św.
Jana i gestów innych uczniów skierowanych w tę
stronę. Przy przeciwległym, prawym brzegu stołu
wyobrażono Judasza sięgającego ręką na środek
stołu, przy bliższym zaś kilku apostołów siedzących
tyłem do widza. W tle po prawej stronie widoczna
jest wieżowa budowla, z której rozpościera się tka-
nina, zawieszona na pewno tak samo z lewej, obec-
nie zniszczonej, strony.
Ujęcie Ostatniej Wieczerzy jako biesiady Chry-
stusa z uczniami, znane od w. V, podlegało w sztuce
wschodniej licznym przemianom w ugrupowaniu
postaci, w pozie Judasza oraz w kształcie stołu30.
Wcześniejszy był układ z Chrystusem i św. Janem
30 Po kro ws kij, o.c., s. 267 i a. — Millet, o.c., s. 286
i n.. — W. Podiach a. Malowidła ścienne w cerkwiach Buko-
winy, Lwów 1912, s. 90 i n.. — Tenże, Scena Wieczerzy
59
Pańskiej w malarstwie cerkiewnym XV i XVI wieku (Wrocławskie
Towarzystwo Naukowe. Rozprawy KHS I, Księga ku czci
Władysława Podlachy, Wrocław 1957, s. 29—42).