DOI Artikel:
Różycka-Bryzek, Anna: Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0065
16. Wjazd do Jerozolimy, kolegiata w Wiślicy (rys. W. Zalewski)
17. Wjazd do Jerozolimy, mozaika z 2. połowy XI wieku
w katolikonie w Dafni (według Łazariewa)
in cornu dextro stołu w kształcie leżącej sigmy (C)
oraz ze wszystkimi apostołami siedzącymi za jednym,
dalszym brzegiem stołu z Judaszem pośrodku, wy-
różnionym gestem sięgania do misy (Mateusz XXVI,
23) (ryc. 19). Obrazowano więc sam moment zdrady,
dla chwili ustanowienia eucharystii tworząc odrębny
temat — Komunię Apostołów. Z czasem jednak
Chrystusa przedstawiano niekiedy pośrodku, za
owalnym stołem, z gestem błogosławieństwa odno-
szącym się do dogmatu eucharystii, apostołów zaś
wokół stołu, a więc częściowo plecami do widza, za-
chowując przy tym dla Judasza jego tradycyjny
ruch. Ta nowa wersja ikonograficzna — z różnym
zresztą układem apostołów — znana na Wscho-
dzie od w. XI i występująca zwłaszcza w Serbii
i na górze Atos w w. XIV, stała się rychło po-
wszechna w sztuce zachodniej31. Scenę w Wiślicy
31 Na górze Atos ujęcie Ostatniej wieczerzy z Chrystusem
po środku pojawiło się z końcem w. XIII we freskach klasz-
toru Hilandar, na początku w. XIV — klasztoru Vatopedi
i Protaton, w Serbii zaś w tym samym czasie w cerkwi św.
Klemensa w Ochrydzie, następnie zaś w cerkwiach w Sta-
rym Nagorićinie i Graćanicy (K. Wessel, Abendmahl und
Apostelkommunion. Recklinghausen 1964, s. 63—64). Do no-
wego typu należy też scena w malowidłach kaplicy św. Krzy-
ża na Wawelu.
60
17. Wjazd do Jerozolimy, mozaika z 2. połowy XI wieku
w katolikonie w Dafni (według Łazariewa)
in cornu dextro stołu w kształcie leżącej sigmy (C)
oraz ze wszystkimi apostołami siedzącymi za jednym,
dalszym brzegiem stołu z Judaszem pośrodku, wy-
różnionym gestem sięgania do misy (Mateusz XXVI,
23) (ryc. 19). Obrazowano więc sam moment zdrady,
dla chwili ustanowienia eucharystii tworząc odrębny
temat — Komunię Apostołów. Z czasem jednak
Chrystusa przedstawiano niekiedy pośrodku, za
owalnym stołem, z gestem błogosławieństwa odno-
szącym się do dogmatu eucharystii, apostołów zaś
wokół stołu, a więc częściowo plecami do widza, za-
chowując przy tym dla Judasza jego tradycyjny
ruch. Ta nowa wersja ikonograficzna — z różnym
zresztą układem apostołów — znana na Wscho-
dzie od w. XI i występująca zwłaszcza w Serbii
i na górze Atos w w. XIV, stała się rychło po-
wszechna w sztuce zachodniej31. Scenę w Wiślicy
31 Na górze Atos ujęcie Ostatniej wieczerzy z Chrystusem
po środku pojawiło się z końcem w. XIII we freskach klasz-
toru Hilandar, na początku w. XIV — klasztoru Vatopedi
i Protaton, w Serbii zaś w tym samym czasie w cerkwi św.
Klemensa w Ochrydzie, następnie zaś w cerkwiach w Sta-
rym Nagorićinie i Graćanicy (K. Wessel, Abendmahl und
Apostelkommunion. Recklinghausen 1964, s. 63—64). Do no-
wego typu należy też scena w malowidłach kaplicy św. Krzy-
ża na Wawelu.
60