DOI Artikel:
Różycka-Bryzek, Anna: Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kolegiacie wiślickiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0072
28. Zdjęcie z krzyża, malowidło ścienne z r. 1535 w katolikonie klasztoru Ławry na górze Atos (według Milleta)
łach, zachowała się scena Zdjęcia z krzyża
(ryc. 27). Pośrodku, na niewidocznej dziś drabinie,
stoi Józef z Arymatei, podtrzymując w biodrach prze-
gięte ciało Chrystusa, jeszcze stopami przymocowane
do podnóżka krzyża. Obok z lewej Matka Boska,
obejmując Zmarłego, pochyla się nad nim w poca-
łunku, św. Jan zaś (za nim widnieje sylweta nie-
wiasty) podnosi do ust dłoń Chrystusa. Poniżej
Marii wyobrażono trzy Marie, z których pierwsza
całuje rękę Chrystusa, poniżej zaś św. Jana — przy-
klękającego Nikodema. W szczelinie skalnej pod
krzyżem leży czaszka Adama.
Taka kompozycja Zdjęcia z krzyża należy do
późnej fazy rozwojowej tematu40. Jako epizod czysto
narracyjny i emocjonalny, w sztuce pojawiła się do-
piero w w. IX. Gdy w kręgu syro-palestyńskim i na
Zachodzie przedstawiano sam początek akcji zdejmo-
wania z krzyża, w Bizancjum wybrano już moment
późniejszy, z biegiem czasu jeszcze go przesuwając:
ciało Zmarłego, uwolnione zrazu z gwoździ jednej
ręki, potem obu, coraz bardziej się przegina tak, że
nie wystarcza, aby je podtrzymywał sam Józef
z Arymatei, jak na początku. Zaczyna mu więc po-
magać w tej czynności Matka Boska, najpierw tylko
40 Millet, o.c., s. 467 i n.. — L. Reau, Iconographie de l’art
chretien II, Paris 1957, s. 513 i n.
29. Zdjęcie z krzyża, bizantyńska ikona z końca XIII wieku
w kolekcji Stoclet w Brukseli (według Łazariewa)
5*
67
łach, zachowała się scena Zdjęcia z krzyża
(ryc. 27). Pośrodku, na niewidocznej dziś drabinie,
stoi Józef z Arymatei, podtrzymując w biodrach prze-
gięte ciało Chrystusa, jeszcze stopami przymocowane
do podnóżka krzyża. Obok z lewej Matka Boska,
obejmując Zmarłego, pochyla się nad nim w poca-
łunku, św. Jan zaś (za nim widnieje sylweta nie-
wiasty) podnosi do ust dłoń Chrystusa. Poniżej
Marii wyobrażono trzy Marie, z których pierwsza
całuje rękę Chrystusa, poniżej zaś św. Jana — przy-
klękającego Nikodema. W szczelinie skalnej pod
krzyżem leży czaszka Adama.
Taka kompozycja Zdjęcia z krzyża należy do
późnej fazy rozwojowej tematu40. Jako epizod czysto
narracyjny i emocjonalny, w sztuce pojawiła się do-
piero w w. IX. Gdy w kręgu syro-palestyńskim i na
Zachodzie przedstawiano sam początek akcji zdejmo-
wania z krzyża, w Bizancjum wybrano już moment
późniejszy, z biegiem czasu jeszcze go przesuwając:
ciało Zmarłego, uwolnione zrazu z gwoździ jednej
ręki, potem obu, coraz bardziej się przegina tak, że
nie wystarcza, aby je podtrzymywał sam Józef
z Arymatei, jak na początku. Zaczyna mu więc po-
magać w tej czynności Matka Boska, najpierw tylko
40 Millet, o.c., s. 467 i n.. — L. Reau, Iconographie de l’art
chretien II, Paris 1957, s. 513 i n.
29. Zdjęcie z krzyża, bizantyńska ikona z końca XIII wieku
w kolekcji Stoclet w Brukseli (według Łazariewa)
5*
67