DOI Artikel:
Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich w Warszawie (1677 - 1699)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0176
comte (1657—61), dziele Louis Le Vau, gdzie po-
dobne arkady łączą dwie sale ryzalitu środkowego320.
Pierwotna, przez Tylmana projektowana deko-
racja wnętrz pałacu nie została, jak wiemy, ukoń-
czona. Jedynie reprezentacyjny westibul otrzymał bo-
gatą dekorację, zachowaną częściowo do dzisiaj,
w której główną rolę odgrywają rzeźbione figury
ustawione w niszach oraz popiersia i wazony umie-
szczone na konsolach. Ten rodzaj rzeźbiarskiego wy-
posażenia westibulu, podobnie jak projektowany
otwór w suficie, nawiązuje do dekoracji antycznych
atriów, przynajmniej w formie, w jakiej wyobrażali
je sobie ludzie wieku XVII321. Tak rekonstruował
atria i sale starożytnych domów rzymskich A. Palla-
dio i między innymi dzięki ilustracjom w jego trak-
tacie (ryc. 38) formy te zostały szerzej rozpowszech-
nione322. Szczególnie często stosowali je architekci
francuscy w. XVII w dekoracji westibuli i salo-
nów323. Na dziele Palladia wzorował się także Tyl-
man, projektując westibul pałacu Krasińskich334.
Z kolei forma skromnych obramień portali wraz
z umieszczonymi powyżej prostokątnymi suprapor-
tami, a także projektowana dekoracja innych sal
pałacu, widoczna na rysunkach architekta, zbliżona
jest bardzo do form stosowanych około połowy
w. XVII we wnętrzach budowli francuskich, np.
w Hotel de Chevreuse w Paryżu (1650—57) Pierre
le Mueta325, Hotel de Lionne w tymże mieście (1662)
Louis Le Vau326, czy Hotel de Monceaux, również
w Paryżu (1672), Jean Marota327. Wszystkie te bu-
dowle znane były choćby z rycin w albumie Marota.
Bogata forma architektoniczna pałacu Krasiń-
skich powstała zatem z połączenia i przetworzenia
wielu różnorodnych wzorów zaczerpniętych z roz-
maitych centrów artystycznych. Na ukształtowanie
320 Jest to motyw charakterystyczny dla twórczości L. Le
Vau, por. Blunt, Art and Architecture in France, s. 135.
321 Por. wypowiedź nieznanego z nazwiska, florenckiego
humanisty w liście z r. 1625 do księcia Barberiniego, gdzie
omawiając atrium, „parte [•••] molto essentiale in una casa et
la prima che si fa innanzi a chi entra“, pisze on między innymi:
„Danno anco non piccolo comodita et maesta all ingresso, et
a tutto il casamento ąuelle parti del medesimo Atrio che
gl’Antichi chiamavano Ale et Tablini, dove si possono collo-
care in nicchie [...] statuę et sopra esse teste o altre imagini [...]
come gPAntichi facevano ...“ Rkp. Bibl. Watykańskiej, Cod.
Barb. lat. 4344, fol. 34—35, opublikowany przez P. Poiłaka,
Italienische Kunstlerbriefe aus der Barockzeit (Jahrbuch der
preussischen Kunstsammlungen, 34, 1913, Beiheft, s. 67).
322 Por. Palladio, o.c., ks. II, rozdz. 8—11, s. 36—43.
46. F. M. Ricchino, pałac Brera w Mediolanie, klatka schodowa
(według V. Golzia, fot. W. Gumuła)
tej budowli oddziałała twórczość Palladia, a także
Serlia i Scamozziego — wybitnych północnowłoskich
architektów i teoretyków architektury wieku XVI.
Do ich wpływu zaliczyć należy nie tylko ogólny układ
wnętrz i typ klatki schodowej, lecz także większość
szczegółów dekoracji pałacu. Z kolei widoczne są
wpływy architektury genueńskiej i rzymskiej z okresu
323 Por. Hautecoeur, o.c. II, s. 323, 361, 550 i in. —
A. C. d’Aviler (Cours d’architecture, Paris 1691, cz. 1. s. 156)
pisze zresztą wyraźnie: „...les niches servent non seulement
a decorer les dehors des edifices, mais encore a enrichir les de-
dans et particulierement dans les vestibules, salons et gale-
ries...“ Książkę d’Avilera posiadał Tylman w swoim księgo-
zbiorze, por. Mossakowski, Księgozbiór Tylmana, poz. 52.
324 Dodatkowym wzorem mogły być również dekoracje
budowli francuskich, por. np. westibul w zamku d’Issy
(1681—87) Pierre’a Bulleta, sztychowany przez J. Mariette’a.
325 por Hautecoeur, o.c. I. cz. 2, s. 508—509.
326 Por. Blunt, Art and Architecture in France, s. 190
i 265.
327 Por. Hautecoeur, o.c. II, cz. 1, s. 143—144.
171
dobne arkady łączą dwie sale ryzalitu środkowego320.
Pierwotna, przez Tylmana projektowana deko-
racja wnętrz pałacu nie została, jak wiemy, ukoń-
czona. Jedynie reprezentacyjny westibul otrzymał bo-
gatą dekorację, zachowaną częściowo do dzisiaj,
w której główną rolę odgrywają rzeźbione figury
ustawione w niszach oraz popiersia i wazony umie-
szczone na konsolach. Ten rodzaj rzeźbiarskiego wy-
posażenia westibulu, podobnie jak projektowany
otwór w suficie, nawiązuje do dekoracji antycznych
atriów, przynajmniej w formie, w jakiej wyobrażali
je sobie ludzie wieku XVII321. Tak rekonstruował
atria i sale starożytnych domów rzymskich A. Palla-
dio i między innymi dzięki ilustracjom w jego trak-
tacie (ryc. 38) formy te zostały szerzej rozpowszech-
nione322. Szczególnie często stosowali je architekci
francuscy w. XVII w dekoracji westibuli i salo-
nów323. Na dziele Palladia wzorował się także Tyl-
man, projektując westibul pałacu Krasińskich334.
Z kolei forma skromnych obramień portali wraz
z umieszczonymi powyżej prostokątnymi suprapor-
tami, a także projektowana dekoracja innych sal
pałacu, widoczna na rysunkach architekta, zbliżona
jest bardzo do form stosowanych około połowy
w. XVII we wnętrzach budowli francuskich, np.
w Hotel de Chevreuse w Paryżu (1650—57) Pierre
le Mueta325, Hotel de Lionne w tymże mieście (1662)
Louis Le Vau326, czy Hotel de Monceaux, również
w Paryżu (1672), Jean Marota327. Wszystkie te bu-
dowle znane były choćby z rycin w albumie Marota.
Bogata forma architektoniczna pałacu Krasiń-
skich powstała zatem z połączenia i przetworzenia
wielu różnorodnych wzorów zaczerpniętych z roz-
maitych centrów artystycznych. Na ukształtowanie
320 Jest to motyw charakterystyczny dla twórczości L. Le
Vau, por. Blunt, Art and Architecture in France, s. 135.
321 Por. wypowiedź nieznanego z nazwiska, florenckiego
humanisty w liście z r. 1625 do księcia Barberiniego, gdzie
omawiając atrium, „parte [•••] molto essentiale in una casa et
la prima che si fa innanzi a chi entra“, pisze on między innymi:
„Danno anco non piccolo comodita et maesta all ingresso, et
a tutto il casamento ąuelle parti del medesimo Atrio che
gl’Antichi chiamavano Ale et Tablini, dove si possono collo-
care in nicchie [...] statuę et sopra esse teste o altre imagini [...]
come gPAntichi facevano ...“ Rkp. Bibl. Watykańskiej, Cod.
Barb. lat. 4344, fol. 34—35, opublikowany przez P. Poiłaka,
Italienische Kunstlerbriefe aus der Barockzeit (Jahrbuch der
preussischen Kunstsammlungen, 34, 1913, Beiheft, s. 67).
322 Por. Palladio, o.c., ks. II, rozdz. 8—11, s. 36—43.
46. F. M. Ricchino, pałac Brera w Mediolanie, klatka schodowa
(według V. Golzia, fot. W. Gumuła)
tej budowli oddziałała twórczość Palladia, a także
Serlia i Scamozziego — wybitnych północnowłoskich
architektów i teoretyków architektury wieku XVI.
Do ich wpływu zaliczyć należy nie tylko ogólny układ
wnętrz i typ klatki schodowej, lecz także większość
szczegółów dekoracji pałacu. Z kolei widoczne są
wpływy architektury genueńskiej i rzymskiej z okresu
323 Por. Hautecoeur, o.c. II, s. 323, 361, 550 i in. —
A. C. d’Aviler (Cours d’architecture, Paris 1691, cz. 1. s. 156)
pisze zresztą wyraźnie: „...les niches servent non seulement
a decorer les dehors des edifices, mais encore a enrichir les de-
dans et particulierement dans les vestibules, salons et gale-
ries...“ Książkę d’Avilera posiadał Tylman w swoim księgo-
zbiorze, por. Mossakowski, Księgozbiór Tylmana, poz. 52.
324 Dodatkowym wzorem mogły być również dekoracje
budowli francuskich, por. np. westibul w zamku d’Issy
(1681—87) Pierre’a Bulleta, sztychowany przez J. Mariette’a.
325 por Hautecoeur, o.c. I. cz. 2, s. 508—509.
326 Por. Blunt, Art and Architecture in France, s. 190
i 265.
327 Por. Hautecoeur, o.c. II, cz. 1, s. 143—144.
171