DOI Artikel:
Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich w Warszawie (1677 - 1699)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0182
50. Tylman z Gameren, projekt nie zidentyfikowanego wnętrza. Gabinet Rycin Bibl. UW, sygn. 598 (fot. W. Gumuła)
św. Antoniego w Czerniakowie pod Warszawą
(1687—93), gdzie nie tylko sama architektura świą-
tyni, lecz także ołtarze, ławki, krata i częściowo stiuki
zostały wykonane dokładnie według jego projek-
tów361. Szereg innych rysunków, odnoszących się do
rozmaitych dzieł, a przedstawiających między inny-
mi takie szczegóły dekoracji, jak ogólną kompozycję
fresków w plafonach362, czy malowideł w ołtarzach363,
pozwalają poznać, jak daleko sięgała nieraz ingerencja
skiej Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (nr 96, 97, 126
i in.).
361 Por. np. rysunki 5, 17, 18, 20—22, 900. Inne rysunki
Tylmana, dotychczas nie zidentyfikowane, które udało mi się
połączyć z kościołem czerniakowskim, zostaną opublikowane
w osobnej pracy poświęconej tej budowli.
362 Por. rysunki nr 175 i 578.
363 Por. rysunki 573 i 841.
364 Ta decydująca rola architekta jako projektanta całości
dzieła wraz ze wszystkimi elementami jego dekoracji i wyposa-
żenia nie była w owym czasie rzeczą wyjątkową. Pierwszą bu-
dowlą zaprojektowaną razem z dekoracją rzeźbiarską i malarską
przez jednego artystę była najprawdopodobniej kaplica
Chigich przy kościele S. Maria del Popolo w Rzymie, (1513—
projektującego architekta i jak bardzo byli od niego
zależni artyści wykonawcy364.
Nie znamy wprawdzie wyglądu pierwotnej de-
koracji wszystkich wnętrz pałacu Krasińskich, lecz
zachowane rzeźby i stiuki westibulu oraz omówione
wyżej szkicowe projekty architekta zupełnie wy-
starczają, aby zauważyć jej podobieństwo do innych
dzieł lub projektów Tylmana. Większość występu-
jących tutaj elementów, takich jak posągi umiesz-
1516), dzieło Rafaela (por. uwagi J. Shearmana, The Chigi
Chapel in S. Maria del Popolo, Journal of the Warburg and
Courtault Institutes XXIV, 1961, s. 155). Ścisłe podporządko-
wanie pracy innych artystów projektowi architekta stało się
jednak powszechne dopiero w wieku XVII, czego najlepszym
przykładem jest zwłaszcza twórczość G. L. Berniniego (por.
Wittkower, Art and Architecture in Italy, s. 17, 105—106
i 113. — t enże, Gian Lorenzo Bernini, s. 223—226). Z kolei
na Północy, między innymi twórca ratusza amsterdamskiego,
architekt Jacob van Campen był zarazem autorem szczegóło-
wych projektów dekoracji rzeźbiarskiej tego budynku, wyko-
nanej przez Artusa Quelliena (por. Fremantle, o.c., s. 156
i n.).
12 — Folia Historiae Artium
177
św. Antoniego w Czerniakowie pod Warszawą
(1687—93), gdzie nie tylko sama architektura świą-
tyni, lecz także ołtarze, ławki, krata i częściowo stiuki
zostały wykonane dokładnie według jego projek-
tów361. Szereg innych rysunków, odnoszących się do
rozmaitych dzieł, a przedstawiających między inny-
mi takie szczegóły dekoracji, jak ogólną kompozycję
fresków w plafonach362, czy malowideł w ołtarzach363,
pozwalają poznać, jak daleko sięgała nieraz ingerencja
skiej Stanisława Herakliusza Lubomirskiego (nr 96, 97, 126
i in.).
361 Por. np. rysunki 5, 17, 18, 20—22, 900. Inne rysunki
Tylmana, dotychczas nie zidentyfikowane, które udało mi się
połączyć z kościołem czerniakowskim, zostaną opublikowane
w osobnej pracy poświęconej tej budowli.
362 Por. rysunki nr 175 i 578.
363 Por. rysunki 573 i 841.
364 Ta decydująca rola architekta jako projektanta całości
dzieła wraz ze wszystkimi elementami jego dekoracji i wyposa-
żenia nie była w owym czasie rzeczą wyjątkową. Pierwszą bu-
dowlą zaprojektowaną razem z dekoracją rzeźbiarską i malarską
przez jednego artystę była najprawdopodobniej kaplica
Chigich przy kościele S. Maria del Popolo w Rzymie, (1513—
projektującego architekta i jak bardzo byli od niego
zależni artyści wykonawcy364.
Nie znamy wprawdzie wyglądu pierwotnej de-
koracji wszystkich wnętrz pałacu Krasińskich, lecz
zachowane rzeźby i stiuki westibulu oraz omówione
wyżej szkicowe projekty architekta zupełnie wy-
starczają, aby zauważyć jej podobieństwo do innych
dzieł lub projektów Tylmana. Większość występu-
jących tutaj elementów, takich jak posągi umiesz-
1516), dzieło Rafaela (por. uwagi J. Shearmana, The Chigi
Chapel in S. Maria del Popolo, Journal of the Warburg and
Courtault Institutes XXIV, 1961, s. 155). Ścisłe podporządko-
wanie pracy innych artystów projektowi architekta stało się
jednak powszechne dopiero w wieku XVII, czego najlepszym
przykładem jest zwłaszcza twórczość G. L. Berniniego (por.
Wittkower, Art and Architecture in Italy, s. 17, 105—106
i 113. — t enże, Gian Lorenzo Bernini, s. 223—226). Z kolei
na Północy, między innymi twórca ratusza amsterdamskiego,
architekt Jacob van Campen był zarazem autorem szczegóło-
wych projektów dekoracji rzeźbiarskiej tego budynku, wyko-
nanej przez Artusa Quelliena (por. Fremantle, o.c., s. 156
i n.).
12 — Folia Historiae Artium
177