DOI Artikel:
Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich w Warszawie (1677 - 1699)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19943#0186
Rzymu wyobrażono pośrodku końcowy moment po-
jedynku Waleriusza z wodzem Galów, zgodnie z opi-
sem Dionizego z HaJikarnasu: „Już dłuższy czas
trwała walka, gdy naraz Gal skierował swój miecz na
Waleriusza, jak gdyby chciał mimo tarczy ugodzić
go w bok, w tym momencie nadleciał kruk i drapiąc
zaatakował oczy Gala; ten chcąc odpędzić ptaka
uniósł w górę tarczę, a wtedy Rzymianin biorąc
przykład ze swego przeciwnika wykorzystał chwilę,
gdy tarcza znajdowała się jeszcze w górze i z dołu
przeszył go mieczem i zabił“400. Postać zwycięskiego
Rzymianina została ideowo zaakcentowana przez
umieszczony za nim w głębi krzak dębu, drzewa
symbolizującego waleczność i wytrwałość401. W na-
rożach tympanonu przedstawiono z kolei dwie inne
sceny z życia Korwina. Po prawej stronie (heraldy-
cznie) stoi on w otoczeniu senatorów i wojskowych.
Ubrany w togę, z wieńcem na głowie, jest tutaj Wa-
leriusz wyobrażony zapewne jako konsul, którym
był obierany sześciokrotnie, jak o tym piszą Li-
wiusz402, Cyceron403, Waleriusz Maksimus404, Plu-
tarch405 i inni, znani Krasińskiemu autorzy. O jego
wysokiej godności świadczy także ustawione z tyłu
krzesło kurulne (sella curulis)m i trzymany przez
jedną z postaci, zapewne liktora407, pęk rózeg
('fascesY08. Natomiast widoczny w tle oddział wojska
i podtrzymywana przez dwie postacie tarcza Wale-
riusza, ozdobiona pękiem jowiszowych błyskawic,
są aluzją do zwycięskich wojen, jakie prowadził Kor-
win pełniąc obowiązki konsula409. Szczególnie za-
służył się on w r. 343 p.n.e., gdy obciążeni nadmier-
nymi długami żołnierze rzymscy zbuntowali się
i połączeni z niewolnikami maszerowali na Rzym.
W krytycznym momencie przed bitwą z buntowni-
kami przemówił do nich Korwin, wybrany wtedy
dyktatorem, i swoim autorytetem spowodował ich
dobrowolne poddanie się. Zdarzenie to, szeroko opi-
sane przez Liwiusza410, jest, jak się zdaje, tematem
drugiej, po lewej stronie (heraldycznie) umieszczo-
53. Rzym, palazzo dei Conservatori, płaskorzeźba przedsta-
wiająca cesarza Marka Aureliusza (według sztychu F. Perriera,
fot. Pracownia Fotograficzna Biblioteki Narodowej w War-
szawie)
nej grupy. Jadący na koniu mężczyzna z ręką pod-
niesioną gestem pozdrowienia to Marek Waleriusz
Korwin w otoczeniu dostojników i żołnierzy, przy-
wracający spokój wśród powaśnionych obywateli
rzymskich. Jego osobę przedstawia również rzeźba
wieńcząca szczyt tympanonu. Ubrany w zbroję,
z tarczą i mieczem w ręku, ma on na hełmie kruka,
gdyż, jak pisze Dionizy z Halikarnasu, od czasu po-
400 Por. Dionisius de Halicarnassus, o.c., ks. XV,
rozdz. 1, ust. 2; w cyt. wydaniu The Loeb Cłassical Library,
s. 282—284.
401 Por. H. M. v. Erffa, Eiche (Reallexikon zur deutschen
Kunstgeschichte IV, Stuttgart 1958, szp. 913 918).
402 Liwiusz wspomina tylko o czterech konsulatach Wale-
riusza (por. Livius, o.c., ks. VII, rozdz. 26—28 i ks. VIII,
rozdz. 16).
40:i Por. Cicero, De senectute, ust. 17, 60.
404 Por. Valerius Maximus, o.c., ks. VIII, rozdz. 13,
ust. 1.
405 Por. Plutarch, o.c., Marius, ust. 28, 8.
406 Por. The Oxford Cłassical Dictionary, Oxford 1961,
s. 823.
407 Tamże, s. 504.
408 Tamże, s. 356.
409 Por. Livius, o.c., ks. VII i VIII.
410 Por. tamże, ks. VII, rozdz. 39—41.
181
jedynku Waleriusza z wodzem Galów, zgodnie z opi-
sem Dionizego z HaJikarnasu: „Już dłuższy czas
trwała walka, gdy naraz Gal skierował swój miecz na
Waleriusza, jak gdyby chciał mimo tarczy ugodzić
go w bok, w tym momencie nadleciał kruk i drapiąc
zaatakował oczy Gala; ten chcąc odpędzić ptaka
uniósł w górę tarczę, a wtedy Rzymianin biorąc
przykład ze swego przeciwnika wykorzystał chwilę,
gdy tarcza znajdowała się jeszcze w górze i z dołu
przeszył go mieczem i zabił“400. Postać zwycięskiego
Rzymianina została ideowo zaakcentowana przez
umieszczony za nim w głębi krzak dębu, drzewa
symbolizującego waleczność i wytrwałość401. W na-
rożach tympanonu przedstawiono z kolei dwie inne
sceny z życia Korwina. Po prawej stronie (heraldy-
cznie) stoi on w otoczeniu senatorów i wojskowych.
Ubrany w togę, z wieńcem na głowie, jest tutaj Wa-
leriusz wyobrażony zapewne jako konsul, którym
był obierany sześciokrotnie, jak o tym piszą Li-
wiusz402, Cyceron403, Waleriusz Maksimus404, Plu-
tarch405 i inni, znani Krasińskiemu autorzy. O jego
wysokiej godności świadczy także ustawione z tyłu
krzesło kurulne (sella curulis)m i trzymany przez
jedną z postaci, zapewne liktora407, pęk rózeg
('fascesY08. Natomiast widoczny w tle oddział wojska
i podtrzymywana przez dwie postacie tarcza Wale-
riusza, ozdobiona pękiem jowiszowych błyskawic,
są aluzją do zwycięskich wojen, jakie prowadził Kor-
win pełniąc obowiązki konsula409. Szczególnie za-
służył się on w r. 343 p.n.e., gdy obciążeni nadmier-
nymi długami żołnierze rzymscy zbuntowali się
i połączeni z niewolnikami maszerowali na Rzym.
W krytycznym momencie przed bitwą z buntowni-
kami przemówił do nich Korwin, wybrany wtedy
dyktatorem, i swoim autorytetem spowodował ich
dobrowolne poddanie się. Zdarzenie to, szeroko opi-
sane przez Liwiusza410, jest, jak się zdaje, tematem
drugiej, po lewej stronie (heraldycznie) umieszczo-
53. Rzym, palazzo dei Conservatori, płaskorzeźba przedsta-
wiająca cesarza Marka Aureliusza (według sztychu F. Perriera,
fot. Pracownia Fotograficzna Biblioteki Narodowej w War-
szawie)
nej grupy. Jadący na koniu mężczyzna z ręką pod-
niesioną gestem pozdrowienia to Marek Waleriusz
Korwin w otoczeniu dostojników i żołnierzy, przy-
wracający spokój wśród powaśnionych obywateli
rzymskich. Jego osobę przedstawia również rzeźba
wieńcząca szczyt tympanonu. Ubrany w zbroję,
z tarczą i mieczem w ręku, ma on na hełmie kruka,
gdyż, jak pisze Dionizy z Halikarnasu, od czasu po-
400 Por. Dionisius de Halicarnassus, o.c., ks. XV,
rozdz. 1, ust. 2; w cyt. wydaniu The Loeb Cłassical Library,
s. 282—284.
401 Por. H. M. v. Erffa, Eiche (Reallexikon zur deutschen
Kunstgeschichte IV, Stuttgart 1958, szp. 913 918).
402 Liwiusz wspomina tylko o czterech konsulatach Wale-
riusza (por. Livius, o.c., ks. VII, rozdz. 26—28 i ks. VIII,
rozdz. 16).
40:i Por. Cicero, De senectute, ust. 17, 60.
404 Por. Valerius Maximus, o.c., ks. VIII, rozdz. 13,
ust. 1.
405 Por. Plutarch, o.c., Marius, ust. 28, 8.
406 Por. The Oxford Cłassical Dictionary, Oxford 1961,
s. 823.
407 Tamże, s. 504.
408 Tamże, s. 356.
409 Por. Livius, o.c., ks. VII i VIII.
410 Por. tamże, ks. VII, rozdz. 39—41.
181