DOI Artikel:
Frazik, Józef Tomasz: Zagadnienie sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0018
3. Świebodzin^ przęsło trójpodporowe sklepienia w obejściu kościoła parafialnego (fot. J. T. Frazik).
tym od poprzedniego, że posiada jeszcze jedną parę
żeber wplecionych. Znany jest obecnie jedynie z ka-
pitularza w Wells. Jedenasty, dwunasty i trzynasty
przykład („K", „L", „Ł") jest wzbogaconym przę-
słem klasycznym w drodze wpisania żeberek doda-
tkowych, najczęściej równoległych do trój promienia;
podobnie ma się to w sklepieniach sieciowych. Ich
pełne znaczenie i obraz występuje dopiero w kon-
tekście z innymi przęsłami („K" — Zbylutów, koś-
ciół parafialny; „L" — Gosławice, kościół; „Ł" —
Słońsk, kościół). To samo można by powiedzieć
o obiektach ze schematów „M" (Świebodzin, koś-
ciół; ryc. 3) i „N" (Paczków, nawy boczne kościoła
parafialnego), bazujących na przęśle trójkątnym
gwiaździstym („H") i ria klasycznym trójdzielnym
z wplecionymi żebrami („E"). Jednak najdobitniej-
szym świadectwem eliminacji autonomii poszcze-
gólnych przęseł i zatracania się idei trójdzielności są
późnogotyckie sklepienia „O" (Dinkelsbiihl, St.
Georg) i „P" (Ingolstadt, Frauenkirche).
Drugą dużą grupę tworzą przęsła trójkątne-dwu-
dzielne i ich pochodne. Na jej pograniczu leży
narożne przęsło z trójpromieniem, a bez żebra jarz-
mowego — „Q" (Wrocław, kaplica Mariacka ka-
tedry). Jest też bardzo podobne do przęseł prezbi-
terium w Lincoln („R")- Te ostatnie posiadają je-
dnak żebro przewodnie i wiążą się zarówno z przę-
słami klasycznymi, trójdzielnymi (np. Poznań, pre-
zbiterium kościoła Dominikanek), jak również
z tymi, które nie mają żeber jarzmowych (Świdnica,
krypta kościoła parafialnego). O sklepieniu w Lincoln
będzie jeszcze mowa na właściwym miejscu.
Proste trójpodporowe przęsło dwudzielne
„S" jest zazwyczaj przęsłem narożnym założonym
nad rzutem trójkąta prostokątnego. Składa się z dwu
siodełek i żebra dwudzielnego, które stanowi pół
łuku i przebiega z podpory leżącej w kącie prostym
do klucza przeciwległego żebra jarzmowego. Oprócz
ostatniego, występują czasem żebra przyścienne (Sto-
pnica, kościół parafialny; Lodenice, wieża).
12
tym od poprzedniego, że posiada jeszcze jedną parę
żeber wplecionych. Znany jest obecnie jedynie z ka-
pitularza w Wells. Jedenasty, dwunasty i trzynasty
przykład („K", „L", „Ł") jest wzbogaconym przę-
słem klasycznym w drodze wpisania żeberek doda-
tkowych, najczęściej równoległych do trój promienia;
podobnie ma się to w sklepieniach sieciowych. Ich
pełne znaczenie i obraz występuje dopiero w kon-
tekście z innymi przęsłami („K" — Zbylutów, koś-
ciół parafialny; „L" — Gosławice, kościół; „Ł" —
Słońsk, kościół). To samo można by powiedzieć
o obiektach ze schematów „M" (Świebodzin, koś-
ciół; ryc. 3) i „N" (Paczków, nawy boczne kościoła
parafialnego), bazujących na przęśle trójkątnym
gwiaździstym („H") i ria klasycznym trójdzielnym
z wplecionymi żebrami („E"). Jednak najdobitniej-
szym świadectwem eliminacji autonomii poszcze-
gólnych przęseł i zatracania się idei trójdzielności są
późnogotyckie sklepienia „O" (Dinkelsbiihl, St.
Georg) i „P" (Ingolstadt, Frauenkirche).
Drugą dużą grupę tworzą przęsła trójkątne-dwu-
dzielne i ich pochodne. Na jej pograniczu leży
narożne przęsło z trójpromieniem, a bez żebra jarz-
mowego — „Q" (Wrocław, kaplica Mariacka ka-
tedry). Jest też bardzo podobne do przęseł prezbi-
terium w Lincoln („R")- Te ostatnie posiadają je-
dnak żebro przewodnie i wiążą się zarówno z przę-
słami klasycznymi, trójdzielnymi (np. Poznań, pre-
zbiterium kościoła Dominikanek), jak również
z tymi, które nie mają żeber jarzmowych (Świdnica,
krypta kościoła parafialnego). O sklepieniu w Lincoln
będzie jeszcze mowa na właściwym miejscu.
Proste trójpodporowe przęsło dwudzielne
„S" jest zazwyczaj przęsłem narożnym założonym
nad rzutem trójkąta prostokątnego. Składa się z dwu
siodełek i żebra dwudzielnego, które stanowi pół
łuku i przebiega z podpory leżącej w kącie prostym
do klucza przeciwległego żebra jarzmowego. Oprócz
ostatniego, występują czasem żebra przyścienne (Sto-
pnica, kościół parafialny; Lodenice, wieża).
12