DOI Artikel:
Frazik, Józef Tomasz: Zagadnienie sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0050
38. Worcester, krypta pod prezbiterium katedry, rzut (według
Webba rys. R. Frazikowa).
krzyżowych, ale w części wschodniej zakończonej
półkoliście posiadają ze względów technicznych
przęsła trójkątne, które wspierają się pośrodku na
wspólnej kolumnie albo kwadratowym filarze. Przę-
sła o trójpromiennych (lub do nich podobnych)
szwach wydzielone są za pomocą gurtów. Kryptę
Winchester rozpoczęto w r. 1079110, a Worcester
w r. 1084111. Podobne z tego czasu miały znajdować
się w Canterbury w kościele Św. Augustyna, w Bury
w kościele Św. Edmunda oraz w Evesham112.
Z promienistym układem przęseł trójpodporowych
w półkoliście zakończonych kryptach dwunawo-
wych wiąże się sklepienie pod zachodnią emporą
kościoła benedyktyńskiego w Maria Laach w Nad-
renii z około r. 1177 (ryc. 39)113. Sklepienie w pół-
kolistej apsydzie zostało podzielone za pomocą
gurtów prostokątnych na trzy przęsła trójdzielne
bez żeber. Przęsła wspierają się na kolumnie usta-
wionej pośrodku półkola.
W przeciwieństwie do nielicznych krypt dwu-
nawowych, i do tego ograniczonych wyłącznie do
110 Tamże, s. 31. — R. de Lasteyrie, Uarchitecture
religieuse en France a l'epoque romane, Paris 1929, s. 307.
111 Webb, o.c, s. 31.
112 Tamże, lx.
113 J. Busley und H. Neu; Die Kunstdenkmdler des
Kreises Mayen (Die Kunstdenkmaler der Rheinprovinz,
hrsg. von P. Clemen, Bd. VII, Abt. 2, Hbd. 1, Dusseldorf 1941,
s. 289, 295, 299—300). — Również Clasen, Deutsche Ge-
wólbe..., s. 16.
114 Porter, Lombard architecture... IV, ryc. 9 oraz II,
s. 31—32.
Anglii, zachowało się wiele krypt trzynawowych
na terenie Europy; część z nich posiada sklepienia
trójkątne użyte od strony wschodniej w tych miej-
scach, gdzie obie nawy boczne kończyły się polami
ćwierćkolistymi albo trójkątnymi.
Do znanych szerzej w literaturze należą krypty
włoskie: w kościele S. Piętro w Agliate koło Medio-
lanu z w. IX114, w katedrze d'Aqui z około r. 1023,
w San Salvatore sul Monte Ammiata z r. 1036115,
wszystkie z trójdzielnymi sklepieniami. Z francus-
kich najciekawsza jest krypta rotundy Św. Benona
w Dijon z trójpromiennymi szwami w partiach
apsydy z w. VI (?)116, krypta katedry w Auxerre
z przełomu w. X/XI o przęsłach trójkątnych
wy sklepionych sferycznie bez szwów117, krypta koś-
cioła Notre-Dame-du-Port w Clermond-Ferrand
z przełomu stulecia XI/XI1 z trójpromiennymi
szwami, lecz bez gurtów wyodrębiających przęsła118,
oraz z terenu Lotaryngii trójbocznie zakończona
krypta kościoła w Mont-devant-Sassey (1140—
1150, ryc. 40)119, katedry w Verdun (1135—1150)
z trójdzielnymi przęsłami z gurtami jarzmowymi120.
Długą i ciekawa listę otwierają krypty saskie i nad-
reńskie; a oto ważniejsze z nich: krypta zachodnia
w Hildesheim w opackim kościele Św. Michała,
39. Maria Laach, sklepienie pod zach. emporą kościoła Bene-
dyktynów, rzut (według Clasena rys. R. Frazikowa).
115 H. Thummler, Die Baukunst des 11. Jahrhunderts
in Italien (Rómisches Jahrbuch fur Kunstgeschichte, 1939,
s. 152—224).
116 Lasteyrie, o. c, s. 277.
117 Viollet-le-Duc, Dictionnaire... IV, s. 451.
118 Lasteyrie, o. c, s. 305.
119 H. Reiners und W. Ewald, Kunstdenkmaler zwischen
Maas und Mosel, Munchen 1921, s. 38—46.
120 C. E. Aimond, La cathedrale de Verdun, Nancy 1909,
s. 19.
44
Webba rys. R. Frazikowa).
krzyżowych, ale w części wschodniej zakończonej
półkoliście posiadają ze względów technicznych
przęsła trójkątne, które wspierają się pośrodku na
wspólnej kolumnie albo kwadratowym filarze. Przę-
sła o trójpromiennych (lub do nich podobnych)
szwach wydzielone są za pomocą gurtów. Kryptę
Winchester rozpoczęto w r. 1079110, a Worcester
w r. 1084111. Podobne z tego czasu miały znajdować
się w Canterbury w kościele Św. Augustyna, w Bury
w kościele Św. Edmunda oraz w Evesham112.
Z promienistym układem przęseł trójpodporowych
w półkoliście zakończonych kryptach dwunawo-
wych wiąże się sklepienie pod zachodnią emporą
kościoła benedyktyńskiego w Maria Laach w Nad-
renii z około r. 1177 (ryc. 39)113. Sklepienie w pół-
kolistej apsydzie zostało podzielone za pomocą
gurtów prostokątnych na trzy przęsła trójdzielne
bez żeber. Przęsła wspierają się na kolumnie usta-
wionej pośrodku półkola.
W przeciwieństwie do nielicznych krypt dwu-
nawowych, i do tego ograniczonych wyłącznie do
110 Tamże, s. 31. — R. de Lasteyrie, Uarchitecture
religieuse en France a l'epoque romane, Paris 1929, s. 307.
111 Webb, o.c, s. 31.
112 Tamże, lx.
113 J. Busley und H. Neu; Die Kunstdenkmdler des
Kreises Mayen (Die Kunstdenkmaler der Rheinprovinz,
hrsg. von P. Clemen, Bd. VII, Abt. 2, Hbd. 1, Dusseldorf 1941,
s. 289, 295, 299—300). — Również Clasen, Deutsche Ge-
wólbe..., s. 16.
114 Porter, Lombard architecture... IV, ryc. 9 oraz II,
s. 31—32.
Anglii, zachowało się wiele krypt trzynawowych
na terenie Europy; część z nich posiada sklepienia
trójkątne użyte od strony wschodniej w tych miej-
scach, gdzie obie nawy boczne kończyły się polami
ćwierćkolistymi albo trójkątnymi.
Do znanych szerzej w literaturze należą krypty
włoskie: w kościele S. Piętro w Agliate koło Medio-
lanu z w. IX114, w katedrze d'Aqui z około r. 1023,
w San Salvatore sul Monte Ammiata z r. 1036115,
wszystkie z trójdzielnymi sklepieniami. Z francus-
kich najciekawsza jest krypta rotundy Św. Benona
w Dijon z trójpromiennymi szwami w partiach
apsydy z w. VI (?)116, krypta katedry w Auxerre
z przełomu w. X/XI o przęsłach trójkątnych
wy sklepionych sferycznie bez szwów117, krypta koś-
cioła Notre-Dame-du-Port w Clermond-Ferrand
z przełomu stulecia XI/XI1 z trójpromiennymi
szwami, lecz bez gurtów wyodrębiających przęsła118,
oraz z terenu Lotaryngii trójbocznie zakończona
krypta kościoła w Mont-devant-Sassey (1140—
1150, ryc. 40)119, katedry w Verdun (1135—1150)
z trójdzielnymi przęsłami z gurtami jarzmowymi120.
Długą i ciekawa listę otwierają krypty saskie i nad-
reńskie; a oto ważniejsze z nich: krypta zachodnia
w Hildesheim w opackim kościele Św. Michała,
39. Maria Laach, sklepienie pod zach. emporą kościoła Bene-
dyktynów, rzut (według Clasena rys. R. Frazikowa).
115 H. Thummler, Die Baukunst des 11. Jahrhunderts
in Italien (Rómisches Jahrbuch fur Kunstgeschichte, 1939,
s. 152—224).
116 Lasteyrie, o. c, s. 277.
117 Viollet-le-Duc, Dictionnaire... IV, s. 451.
118 Lasteyrie, o. c, s. 305.
119 H. Reiners und W. Ewald, Kunstdenkmaler zwischen
Maas und Mosel, Munchen 1921, s. 38—46.
120 C. E. Aimond, La cathedrale de Verdun, Nancy 1909,
s. 19.
44