DOI Artikel:
Frazik, Józef Tomasz: Zagadnienie sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0073
72. Wells, wschodnia część katedry, rzut (według Webba).
syczne przęsła w Lichfield mogły powstać w drodze
redukcji owych z Lincoln, czy oba zostały poprze-
dzone przez jakieś dziś nie istniejące, czy wreszcie
mógł tu odzwierciedlić się wpływ kontynentu, jest
pytaniem, które domaga się odpowiedzi.
Redukcja bogatych sklepień w Lincoln jest
zawsze możliwa, jednak bardziej prawdopodobne
wydaje się zaginięcie najstarszych trójkątnych skle-
pień angielskich z trójpromieniem. Należy sądzić,
że były nimi sklepienia kapitularzy w Dore i Mar-
gam z przełomu w. XII/XIII, które stanowiły
ogniwo pośrednie między kapitularzem w Worces-
ter, posiadającym już między żebrami jarzmowymi
trójpromienne szwy, a serię wielkich Chapter
Houses. Również ten pogląd pozwala utrzymywać
73. Wells, schemat sklepień zachórza katedry (według pomiaru
z The Builder 1891 opracował J. T. Frazik).
wcześnie użyty trójpromień żeber w prezbiterium
katedry w Lincoln.
Pozostaje wreszcie ustosunkować się do sugestii
importu klasycznego przęsła trójkątnego z konty-
nentu. Ta sprawa wydaje się nieprawdopodobna.
Oprócz romanizujących sklepień z przęsłami trój-
dzielnymi, zresztą też o bardzo problematycznej
chronologii, w nawach bocznych kościoła cyster-
skiego w Heisterbach przęsła trój kątne-trój dzielne
użyte są w 1. ćwierci w. XIII w nawie zewnętrznej
obejścia katedry w Le Mans, rozpoczętej w r. 1217,
a ukończonej w r. 1254287. Bogate poligonalne
obejście układem swych sklepień nawiązuje poprzez
znane nam świątynie w Tewkesbury i Gloucester
do idei układu sklepień w kaplicy akwizgrańskiej
(ryc. 76). Prezbiterium katedry w Le Mans zostało
ukończone dopiero w r. 1254, sklepienia obejścia,
74. Schematy układów żeber w przęsłach trójkątnych na terenie
Anglii (rys. R. Frazikowa).
być może, znacznie wcześniej, lecz nie wydaje się,
by mogły wyprzedzić sklepienia kapitularza w Lin-
coln, którego projekt pełny, ze względu na jedno-
litość budowli, musiał istnieć już około r. 1220,
a tym bardziej sklepienia w prezbiterium. Poza tym,
choć rzut katedry w Le Mans determinował już
w r. 1217 użycie przęseł trójkątnych, nie należy
zapominać, że w 1. ćwierci w. XIII były one znane
we Francji nie jako trójdzielne, ale jako wyskle-
piane sferycznie (katedra w Bourges, Laon, pra-
cownie klasztorne Fonteney). Nie wyłączone, że
myśl użycia żeber trój promiennych w wąskich
trójkątnych przęsłach obejścia katedry w Le Mans
powstała w trakcie realizacji budowli dopiero w 2.
287 Les architectes celebres... II, 402. — Lasteyrie,
Uarchitecture... gothiąue I, s. 205.
67
syczne przęsła w Lichfield mogły powstać w drodze
redukcji owych z Lincoln, czy oba zostały poprze-
dzone przez jakieś dziś nie istniejące, czy wreszcie
mógł tu odzwierciedlić się wpływ kontynentu, jest
pytaniem, które domaga się odpowiedzi.
Redukcja bogatych sklepień w Lincoln jest
zawsze możliwa, jednak bardziej prawdopodobne
wydaje się zaginięcie najstarszych trójkątnych skle-
pień angielskich z trójpromieniem. Należy sądzić,
że były nimi sklepienia kapitularzy w Dore i Mar-
gam z przełomu w. XII/XIII, które stanowiły
ogniwo pośrednie między kapitularzem w Worces-
ter, posiadającym już między żebrami jarzmowymi
trójpromienne szwy, a serię wielkich Chapter
Houses. Również ten pogląd pozwala utrzymywać
73. Wells, schemat sklepień zachórza katedry (według pomiaru
z The Builder 1891 opracował J. T. Frazik).
wcześnie użyty trójpromień żeber w prezbiterium
katedry w Lincoln.
Pozostaje wreszcie ustosunkować się do sugestii
importu klasycznego przęsła trójkątnego z konty-
nentu. Ta sprawa wydaje się nieprawdopodobna.
Oprócz romanizujących sklepień z przęsłami trój-
dzielnymi, zresztą też o bardzo problematycznej
chronologii, w nawach bocznych kościoła cyster-
skiego w Heisterbach przęsła trój kątne-trój dzielne
użyte są w 1. ćwierci w. XIII w nawie zewnętrznej
obejścia katedry w Le Mans, rozpoczętej w r. 1217,
a ukończonej w r. 1254287. Bogate poligonalne
obejście układem swych sklepień nawiązuje poprzez
znane nam świątynie w Tewkesbury i Gloucester
do idei układu sklepień w kaplicy akwizgrańskiej
(ryc. 76). Prezbiterium katedry w Le Mans zostało
ukończone dopiero w r. 1254, sklepienia obejścia,
74. Schematy układów żeber w przęsłach trójkątnych na terenie
Anglii (rys. R. Frazikowa).
być może, znacznie wcześniej, lecz nie wydaje się,
by mogły wyprzedzić sklepienia kapitularza w Lin-
coln, którego projekt pełny, ze względu na jedno-
litość budowli, musiał istnieć już około r. 1220,
a tym bardziej sklepienia w prezbiterium. Poza tym,
choć rzut katedry w Le Mans determinował już
w r. 1217 użycie przęseł trójkątnych, nie należy
zapominać, że w 1. ćwierci w. XIII były one znane
we Francji nie jako trójdzielne, ale jako wyskle-
piane sferycznie (katedra w Bourges, Laon, pra-
cownie klasztorne Fonteney). Nie wyłączone, że
myśl użycia żeber trój promiennych w wąskich
trójkątnych przęsłach obejścia katedry w Le Mans
powstała w trakcie realizacji budowli dopiero w 2.
287 Les architectes celebres... II, 402. — Lasteyrie,
Uarchitecture... gothiąue I, s. 205.
67