DOI Artikel:
Blum, Helena: Józef Mehoffer - problematyka jego malarstwa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0112
7. Józef Mehoffer, Drobiazgi na kominku, olej na płótnie, r. 1895.
Poznań, Muzeum Narodowe (fot. L. Perz i F. Maćkowiak).
pomnieć, że lata 1891—1893 są okresem pierwszych
poszukiwań Bonnarda i Vuillarda w kierunku
syntezy płaszczyzny barwnej i jej wartości ornamen-
talnej. Mehoffer nie czerpał więc z ustalonych już
osiągnięć, lecz znalazł swoją własną drogę do moder-
nizmu. Modernizm ten przejawiał się również
w swoistej budowie formy, jakby złożonej z drob-
niejszych elementów, z podkreśleniem jej zarysu
nie za pomocą konturu, lecz przez odpowiednie
zestawienie całości.
Projekt kurtyny teatralnej pomyślany był jako
dekoracja monumentalna, obliczona swoim dzia-
łaniem na dużą przestrzeń. Namalowanie tego
projektu nawet w. zmniejszonej skali dało jednak
obraz na wskroś malarski, doskonale rozwiązany.
W ciągu następnych lat Mehoffer realizował swoje
najlepsze osiągnięcia właśnie w zakresie malarstwa
sztalugowego. Jakkolwiek w obrazach powstałych
do r. 1898 koncentrował się na problemie koloru,
to jednak ze zdecydowanym wyłączeniem zagadnień
impresj onistycznych.
W rozwiązywaniu problemu koloru Mehoffer
uwzględniał i pewne obce doświadczenia. Doświad-
czenia te, jak np. whistlerowskie ograniczenie
zespołu barw w Portrecie rzeźbiarza K. Laszczki (ryc.
4) z r. 1894, nie były biernie stosowane29. Opisy-
wany dwa lata wcześniej w notatniku artysty portret
Whistlera jest bardziej płaszczyznowo traktowany,
a sama postać związana z płaskim tłem, gdy tym-
czasem Mehoffer umieścił postać swego przyjaciela
we wnętrzu pracowni, rozwijającym się w głąb,
które odgrywa zasadniczą rolę w budowie obrazu.
Ujęcie takie było niewątpliwie następstwem bardziej
realistycznego stosunku artysty do rzeczywistości.
Założenie kolorystyczne w tym obrazie miało
jeszcze i podkład emocjonalny. Jak zdradza no-
tatnik artysty, zamierzał on za pomocą zespołu barw
ukazać smutek, ubóstwo i chłód w pracowni mło-
dego rzeźbiarza, stąd użycie barw szaropopielatych,
partiami bliskich nawet czerni. Niewhistlerowskie
są akcenty silnej czerwieni fezu na głowie Laszczki
i — po lewej — znaczna partia czerwieni w draperii.
Artysta używa jednak i rozjaśnionej palety,
o czym świadczy obraz Place Pigalle30, namalowany
również w r. 1894, o barwach żywych i zdecydo-
wanych, natomiast Krajobraz z Grybowa31, także
z tego okresu, jest bardziej stonowany. Obraz ten
jest ważnym ogniwem w rozwoju zainteresowań
artysty i dowodzi wzbogacenia jego środków ma-
larskich. Świetność faktury potęguje działanie barw;
ponadto po raz pierwszy w twórczości Mehoffera
występuje w tym obrazie pewna stylizacja, zaznacza-
jąca się w niespokojnym konturze, prowadzonym
nieomylną ręką. Stylizacja ta jest echem moderny
paryskiej i wyrazem ustalenia się w tym czasie
zasad nowej sztuki, art noiweau — w malarstwie
wielu artystów, w czym niemałą rolę grają wpływy
japońszczyzny, ciągle atrakcyjnej dla twórczych
artystów europejskich. I Mehoffer uległ sporadycznie
tej ożywczej podówczas modzie, malując Laleczki
japońskie (ryc. 3)32, ale istotne jest dla niego zdecy-
dowane włączenie się w nurt sztuki nowoczesnej, jako
równorzędnego partnera europejskich twórców tego
kierunku.
Znamiennym dziełem tego okresu jest obraz
29 Portret rzeźbiarza Konstantego Laszczki, ol. na pł., 30 Por. przypis 7.
150x98, sygn. Paryż 14 kwietnia 1894 (Józef Mehoffer) 31 Por. przypis 8.
Konstantemu Laszczce. Własność dra Cz. Laszczki w Kra- 32 Laleczki japońskie, ol. na pł., 69,5x90, sygn. Józef
kowie. — Rpis Ossolineum, nr 12 803/3, s. 202. Mehoffer, r. 1894. Własność M. Obtułowicza w Krakowie.
104
Poznań, Muzeum Narodowe (fot. L. Perz i F. Maćkowiak).
pomnieć, że lata 1891—1893 są okresem pierwszych
poszukiwań Bonnarda i Vuillarda w kierunku
syntezy płaszczyzny barwnej i jej wartości ornamen-
talnej. Mehoffer nie czerpał więc z ustalonych już
osiągnięć, lecz znalazł swoją własną drogę do moder-
nizmu. Modernizm ten przejawiał się również
w swoistej budowie formy, jakby złożonej z drob-
niejszych elementów, z podkreśleniem jej zarysu
nie za pomocą konturu, lecz przez odpowiednie
zestawienie całości.
Projekt kurtyny teatralnej pomyślany był jako
dekoracja monumentalna, obliczona swoim dzia-
łaniem na dużą przestrzeń. Namalowanie tego
projektu nawet w. zmniejszonej skali dało jednak
obraz na wskroś malarski, doskonale rozwiązany.
W ciągu następnych lat Mehoffer realizował swoje
najlepsze osiągnięcia właśnie w zakresie malarstwa
sztalugowego. Jakkolwiek w obrazach powstałych
do r. 1898 koncentrował się na problemie koloru,
to jednak ze zdecydowanym wyłączeniem zagadnień
impresj onistycznych.
W rozwiązywaniu problemu koloru Mehoffer
uwzględniał i pewne obce doświadczenia. Doświad-
czenia te, jak np. whistlerowskie ograniczenie
zespołu barw w Portrecie rzeźbiarza K. Laszczki (ryc.
4) z r. 1894, nie były biernie stosowane29. Opisy-
wany dwa lata wcześniej w notatniku artysty portret
Whistlera jest bardziej płaszczyznowo traktowany,
a sama postać związana z płaskim tłem, gdy tym-
czasem Mehoffer umieścił postać swego przyjaciela
we wnętrzu pracowni, rozwijającym się w głąb,
które odgrywa zasadniczą rolę w budowie obrazu.
Ujęcie takie było niewątpliwie następstwem bardziej
realistycznego stosunku artysty do rzeczywistości.
Założenie kolorystyczne w tym obrazie miało
jeszcze i podkład emocjonalny. Jak zdradza no-
tatnik artysty, zamierzał on za pomocą zespołu barw
ukazać smutek, ubóstwo i chłód w pracowni mło-
dego rzeźbiarza, stąd użycie barw szaropopielatych,
partiami bliskich nawet czerni. Niewhistlerowskie
są akcenty silnej czerwieni fezu na głowie Laszczki
i — po lewej — znaczna partia czerwieni w draperii.
Artysta używa jednak i rozjaśnionej palety,
o czym świadczy obraz Place Pigalle30, namalowany
również w r. 1894, o barwach żywych i zdecydo-
wanych, natomiast Krajobraz z Grybowa31, także
z tego okresu, jest bardziej stonowany. Obraz ten
jest ważnym ogniwem w rozwoju zainteresowań
artysty i dowodzi wzbogacenia jego środków ma-
larskich. Świetność faktury potęguje działanie barw;
ponadto po raz pierwszy w twórczości Mehoffera
występuje w tym obrazie pewna stylizacja, zaznacza-
jąca się w niespokojnym konturze, prowadzonym
nieomylną ręką. Stylizacja ta jest echem moderny
paryskiej i wyrazem ustalenia się w tym czasie
zasad nowej sztuki, art noiweau — w malarstwie
wielu artystów, w czym niemałą rolę grają wpływy
japońszczyzny, ciągle atrakcyjnej dla twórczych
artystów europejskich. I Mehoffer uległ sporadycznie
tej ożywczej podówczas modzie, malując Laleczki
japońskie (ryc. 3)32, ale istotne jest dla niego zdecy-
dowane włączenie się w nurt sztuki nowoczesnej, jako
równorzędnego partnera europejskich twórców tego
kierunku.
Znamiennym dziełem tego okresu jest obraz
29 Portret rzeźbiarza Konstantego Laszczki, ol. na pł., 30 Por. przypis 7.
150x98, sygn. Paryż 14 kwietnia 1894 (Józef Mehoffer) 31 Por. przypis 8.
Konstantemu Laszczce. Własność dra Cz. Laszczki w Kra- 32 Laleczki japońskie, ol. na pł., 69,5x90, sygn. Józef
kowie. — Rpis Ossolineum, nr 12 803/3, s. 202. Mehoffer, r. 1894. Własność M. Obtułowicza w Krakowie.
104