DOI Artikel:
Blum, Helena: Józef Mehoffer - problematyka jego malarstwa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0113
Drobiazgi na kominku z r. 1895 (motyw z pokoju pa-
ryskiego Jadwigi Janakowskiej, ryc. 7)33. Z notatnika
artysty wiemy, że namalował inny podobny obraz,
niestety dziś nie znany. Na znanym nam obrazie
(własność Muzeum Narodowego w Poznaniu) widać
fragment wnętrza, partię kominka z ustawionymi
na nim przedmiotami, zgrupowanymi wedle za-
mierzeń artysty. Gama barw szaro-zielonawo-nie-
bieskawa, ściszona i zgaszona występuje w zespolo-
nych i przenikających się partiach jak w obrazach
Maneta, w połączeniu z modernistyczną stylizacją
przedmiotów, ujętych w płynnych i falistych syl-
wetach (wazony z kwiatami, brązowy ibis, odbijające
się w zwierciadle szkatułki oraz — w dolnej
partii obrazu — uchwyty uszeregowanych pogrze-
baczy, ustawionych pod kominkiem).
Piękny ten obraz, określony czasowo i stylistycz-
nie, powstał jako wyraz ustalającej się moderny
kończącego się wieku XIX i wkraczającego w wiek
XX stylu nowej sztuki, którą po latach nazwano
art nouveau, a w środowisku Wiednia i Mona-
chium — secesją. Źródła tej odmiany stylowej są
bardzo złożone. Dla nas ważne jest oczywiście
stwierdzenie, że Mehoffer doszedł do ustalenia tych
nowych założeń w środowisku paryskim, i to włas-
nym trudem, bez ulegania jakiemuś pierwowzorowi.
Nie bez znaczenia była oczywiście atmosfera środo-
wiska, która sprzyjała rozbudzeniu świadomości
młodego artysty i zachęciła go do poszukiwań.
★ *
*
Jest rzeczą znamienną, że Mehoffer ogłosił
w Krakowie w r. 1896 rozprawę pt. Uwagi
0 sztuce i jej stosunek do natury3i. Po licznych rozwa-
żaniach nad elementami sztuki doszedł do konkluzji
jasnej i niedwuznacznej: „Należy raz koniec położyć
opowiadaniom o dziełach naśladujących naturę do
złudzenia" i dalej: „Sztuka zawsze przetwarzała
1 przetwarzać będzie naturę, doszukując się w niej
stylu". Stylem zaś nazwał Mehoffer zapanowanie
idei artysty nad naturą, z której czerpie on wzory
dla swego dzieła.
Odtąd w dziełach Mehoffera zapanował jego
własny styl, który przejawił się przede wszystkim
33 Drobiazgi na kominku, motyw z pokoju paryskiego
Jadwigi Janakowskiej, ol., na pł., 66x60, nie sygn., r. 1894.
Poznań, Muzeum Narodowe.
8. Józef Mehoffer, Apostołowie Jakub i Andrzej, karton do
witrażu, akwarela, r. 1896. Własność prywatna (fot. Z. Mali-
nowski).
w wyraźnej konstrukcji i dążeniu artysty do zbudo-
wania całości obrazu. Zaznacza się to w dwóch
wariantach krajobrazu Zachód słońca nad Wisłą
34 J. Mehoffer, Uwagi o sztuce i jej stosunek do natury
(Przegląd Polski, 1896, s. 4, 19—20).
105
ryskiego Jadwigi Janakowskiej, ryc. 7)33. Z notatnika
artysty wiemy, że namalował inny podobny obraz,
niestety dziś nie znany. Na znanym nam obrazie
(własność Muzeum Narodowego w Poznaniu) widać
fragment wnętrza, partię kominka z ustawionymi
na nim przedmiotami, zgrupowanymi wedle za-
mierzeń artysty. Gama barw szaro-zielonawo-nie-
bieskawa, ściszona i zgaszona występuje w zespolo-
nych i przenikających się partiach jak w obrazach
Maneta, w połączeniu z modernistyczną stylizacją
przedmiotów, ujętych w płynnych i falistych syl-
wetach (wazony z kwiatami, brązowy ibis, odbijające
się w zwierciadle szkatułki oraz — w dolnej
partii obrazu — uchwyty uszeregowanych pogrze-
baczy, ustawionych pod kominkiem).
Piękny ten obraz, określony czasowo i stylistycz-
nie, powstał jako wyraz ustalającej się moderny
kończącego się wieku XIX i wkraczającego w wiek
XX stylu nowej sztuki, którą po latach nazwano
art nouveau, a w środowisku Wiednia i Mona-
chium — secesją. Źródła tej odmiany stylowej są
bardzo złożone. Dla nas ważne jest oczywiście
stwierdzenie, że Mehoffer doszedł do ustalenia tych
nowych założeń w środowisku paryskim, i to włas-
nym trudem, bez ulegania jakiemuś pierwowzorowi.
Nie bez znaczenia była oczywiście atmosfera środo-
wiska, która sprzyjała rozbudzeniu świadomości
młodego artysty i zachęciła go do poszukiwań.
★ *
*
Jest rzeczą znamienną, że Mehoffer ogłosił
w Krakowie w r. 1896 rozprawę pt. Uwagi
0 sztuce i jej stosunek do natury3i. Po licznych rozwa-
żaniach nad elementami sztuki doszedł do konkluzji
jasnej i niedwuznacznej: „Należy raz koniec położyć
opowiadaniom o dziełach naśladujących naturę do
złudzenia" i dalej: „Sztuka zawsze przetwarzała
1 przetwarzać będzie naturę, doszukując się w niej
stylu". Stylem zaś nazwał Mehoffer zapanowanie
idei artysty nad naturą, z której czerpie on wzory
dla swego dzieła.
Odtąd w dziełach Mehoffera zapanował jego
własny styl, który przejawił się przede wszystkim
33 Drobiazgi na kominku, motyw z pokoju paryskiego
Jadwigi Janakowskiej, ol., na pł., 66x60, nie sygn., r. 1894.
Poznań, Muzeum Narodowe.
8. Józef Mehoffer, Apostołowie Jakub i Andrzej, karton do
witrażu, akwarela, r. 1896. Własność prywatna (fot. Z. Mali-
nowski).
w wyraźnej konstrukcji i dążeniu artysty do zbudo-
wania całości obrazu. Zaznacza się to w dwóch
wariantach krajobrazu Zachód słońca nad Wisłą
34 J. Mehoffer, Uwagi o sztuce i jej stosunek do natury
(Przegląd Polski, 1896, s. 4, 19—20).
105