DOI Artikel:
Blum, Helena: Józef Mehoffer - problematyka jego malarstwa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0114
9. Józef Mehoffer, Muza, olej na płótnie, r. 1897. Poznań,
Muzeum Narodowe (fot. L. Perz i F. Maćkowiak).
(Niepołomice) z r. 189435. Rozłożenie szeroko
ujętego motywu, fragmentu rozlanej rzeki z ławami
piasków i wybrzeża po drugiej stronie, daje artyście
pretekst do zbudowania zrównoważonej kompozycji
0 charakterze zamkniętej całości, której cechą
stylistyczną staje się linia falista.
Przewaga elementów kolorystycznych występuje
w świetnym obrazie Śpiewaczka, będącym portre-
tem Wandy Janakowskiej z r. 189736. Młoda
1 piękna kobieta w strojnej sukni, którą artysta
kolorystycznie świetnie wyzyskał, umieszczona zo-
stała na tle kotary z modernistyczną ornamentacją.
Spoza uchylonej zasłony widoczna grupa przyjaciół
i sam artysta. Świetne działanie barw, zwłaszcza
w partii czerni i różu, położonych śmiałymi po-
ciągnięciami pędzla, ożywionych nadto wibrującą,
nerwową linią — kontrastuje w kompozycji z zie-
lenią kotary o charakterystycznej ornamentyce.
Jest to obraz, który przysporzył artyście wiele
zasłużonego uznania. Powstał on w okresie wzmo-
żonej twórczości, nacechowanej narastaniem moder-
nistycznych elementów. Przeniknięte są nimi
całkowicie wszystkie środki kształtowania, tj. za-
równo czysto malarskie, jak i treściowe.
Swoistą pozycję stanowi obraz Muza z r. 1897
(ryc. 9)37, przepojony wyrazem smętku, w Auto-
portrecie zaś z r. 1897 odnajdujemy w tle ele-
menty symbolizmu38. Natomiast dwa warianty
Tańca z r. 189839 (kompozycja oparta na poemacie
Verlaine'a Les ingenues) przedstawiają uroczą styli-
styczną całość w charakterze moderny z lat około
1900 w znakomitym mehofTerowskim współgraniu
elementów barwy, linii i kompozycji (ryc. 10).
Mehofferowski styl przejawiał się we wszystkich
dziedzinach jego twórczości. Osiągnięcia, ustalone
w malarstwie tzw. sztalugowym, przenosił artysta
do swych kompozycji witrażowych i odwrotnie.
Na lata ustalania się malarskiego stylu artysty
przypada również jego największy wysiłek twórczy
w zakresie projektowania witrażu. Nieudany udział
w konkursie na polichromię i witraże do kościoła
Franciszkanów w Krakowie został niebawem
wynagrodzony artyście dużym sukcesem, jakim było
uzyskanie pierwszej nagrody we Fryburgu40. Styl
wszystkich witraży fryburskich jest bardzo osobisty,
zachodzą w nich jednak znamienne przemiany, tym
bardziej zrozumiałe, gdy się przypomni, że praca
nad nimi trwała bez mała lat czterdzieści.
W witrażach ukazał Mehoffer dużą wrażliwość
kolorystyczną, co było podbudowane jego wiedzą
teoretyczną. Po latach, w r. 1939, ogłosił artysta
programową niejako wypowiedź Witraż jako kompo-
35 Zachód słońca nad Wisłą, Wisła pod Niepołomicami,
akw. na pap. naklejonym na pł., 125x253, sygn. Józef Mehof-
fer, r. 1894. Własność dra Z. Mehoffera w Krakowie. Wariant
w posiadaniu prof. dra K. Estreichera.
36 Por. przypis 9.
37 Muza, ol. na pł., 130 X 70, sygn. Józef Mehoffer, r. 1897.
Poznań, Muzeum Narodowe.
38 Autoportret, ol. na pł., 64x45, sygn. nieczytelna,
r. 1894. Poznań, Muzeum Narodowe.
39 Naiwne I, taniec, ilustracja do poematu P. M. Verlaine'a
Les ingenues, ol. na desce, 24,5x37,5, sygn. JM, r. 1898.
Kraków, Muzeum Narodowe. — Naiwne II, taniec, ol. na
desce, 26,2x27,2, sygn. Józef Mehoffer, r. 1898. Własność
R. Mazanowskiego w Bytomiu.
40 Rpis Ossolineum, nr 12 803/3, s. 210, 211.
106
Muzeum Narodowe (fot. L. Perz i F. Maćkowiak).
(Niepołomice) z r. 189435. Rozłożenie szeroko
ujętego motywu, fragmentu rozlanej rzeki z ławami
piasków i wybrzeża po drugiej stronie, daje artyście
pretekst do zbudowania zrównoważonej kompozycji
0 charakterze zamkniętej całości, której cechą
stylistyczną staje się linia falista.
Przewaga elementów kolorystycznych występuje
w świetnym obrazie Śpiewaczka, będącym portre-
tem Wandy Janakowskiej z r. 189736. Młoda
1 piękna kobieta w strojnej sukni, którą artysta
kolorystycznie świetnie wyzyskał, umieszczona zo-
stała na tle kotary z modernistyczną ornamentacją.
Spoza uchylonej zasłony widoczna grupa przyjaciół
i sam artysta. Świetne działanie barw, zwłaszcza
w partii czerni i różu, położonych śmiałymi po-
ciągnięciami pędzla, ożywionych nadto wibrującą,
nerwową linią — kontrastuje w kompozycji z zie-
lenią kotary o charakterystycznej ornamentyce.
Jest to obraz, który przysporzył artyście wiele
zasłużonego uznania. Powstał on w okresie wzmo-
żonej twórczości, nacechowanej narastaniem moder-
nistycznych elementów. Przeniknięte są nimi
całkowicie wszystkie środki kształtowania, tj. za-
równo czysto malarskie, jak i treściowe.
Swoistą pozycję stanowi obraz Muza z r. 1897
(ryc. 9)37, przepojony wyrazem smętku, w Auto-
portrecie zaś z r. 1897 odnajdujemy w tle ele-
menty symbolizmu38. Natomiast dwa warianty
Tańca z r. 189839 (kompozycja oparta na poemacie
Verlaine'a Les ingenues) przedstawiają uroczą styli-
styczną całość w charakterze moderny z lat około
1900 w znakomitym mehofTerowskim współgraniu
elementów barwy, linii i kompozycji (ryc. 10).
Mehofferowski styl przejawiał się we wszystkich
dziedzinach jego twórczości. Osiągnięcia, ustalone
w malarstwie tzw. sztalugowym, przenosił artysta
do swych kompozycji witrażowych i odwrotnie.
Na lata ustalania się malarskiego stylu artysty
przypada również jego największy wysiłek twórczy
w zakresie projektowania witrażu. Nieudany udział
w konkursie na polichromię i witraże do kościoła
Franciszkanów w Krakowie został niebawem
wynagrodzony artyście dużym sukcesem, jakim było
uzyskanie pierwszej nagrody we Fryburgu40. Styl
wszystkich witraży fryburskich jest bardzo osobisty,
zachodzą w nich jednak znamienne przemiany, tym
bardziej zrozumiałe, gdy się przypomni, że praca
nad nimi trwała bez mała lat czterdzieści.
W witrażach ukazał Mehoffer dużą wrażliwość
kolorystyczną, co było podbudowane jego wiedzą
teoretyczną. Po latach, w r. 1939, ogłosił artysta
programową niejako wypowiedź Witraż jako kompo-
35 Zachód słońca nad Wisłą, Wisła pod Niepołomicami,
akw. na pap. naklejonym na pł., 125x253, sygn. Józef Mehof-
fer, r. 1894. Własność dra Z. Mehoffera w Krakowie. Wariant
w posiadaniu prof. dra K. Estreichera.
36 Por. przypis 9.
37 Muza, ol. na pł., 130 X 70, sygn. Józef Mehoffer, r. 1897.
Poznań, Muzeum Narodowe.
38 Autoportret, ol. na pł., 64x45, sygn. nieczytelna,
r. 1894. Poznań, Muzeum Narodowe.
39 Naiwne I, taniec, ilustracja do poematu P. M. Verlaine'a
Les ingenues, ol. na desce, 24,5x37,5, sygn. JM, r. 1898.
Kraków, Muzeum Narodowe. — Naiwne II, taniec, ol. na
desce, 26,2x27,2, sygn. Józef Mehoffer, r. 1898. Własność
R. Mazanowskiego w Bytomiu.
40 Rpis Ossolineum, nr 12 803/3, s. 210, 211.
106