DOI Artikel:
Blum, Helena: Józef Mehoffer - problematyka jego malarstwa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20353#0121
bujna dekoracyjność sztuki wiedeńskiej i duża jej
barwność. Może też w obrazie Mehoffera Dziwny
ogród (ryc. 15) jest pewien wpływ wiedeńskiej dekora-
tywności, widoczny w barwie złotej, pojawiającej się
w fantastycznej ważce i w jabłkach na drzewach,
a także w kolorowych kwiatach i girlandach. Po-
mimo to nie możemy znaleźć żadnego prototypu
sztuki krakowskiego malarza w dziełach artystów
wiedeńskich.
Przyczyna odrębności sztuki Mehoffera i za-
chowanie jej również w okresie wspólnego wysta-
wiennictwa z wiedeńskimi artystami tkwi nie tylko
w sile jego indywidualności twórczej, lecz jest wy-
nikiem związania się polskiego artysty z własnym
środowiskiem w Krakowie. Na ten temat wiele już
powiedziano, zbędne też jest powtarzanie tego,
co wszyscy wiemy o Młodej Polsce, jej sztuce
i ideologii67; chciałabym wskazać tylko na pewne
przejawy w sztuce Mehoffera, w znacznej mierze
nie znane. Witraże fryburskie są dostatecznym do-
wodem związku Mehoffera ze środowiskiem kra-
kowskim. Artysta wprowadził do swych dzieł motywy
ludowe; jest to widoczne zwłaszcza w witrażu
z apostołami i w Pokłonie Trzech Króli6a. I to nie
tylko jako akcesoria. Artysta silnie podkreślił
polskość i ludowość wprowadzonych motywów
(ubiory, architektura w tle itd.). Ludowa jest
barwność szczegółów i barwność w ornamentyce
partii dekoracyjnych.
Malarstwo Mehoffera, zachowując swą odrębność
na tle współczesnej sztuki europejskiej, pozostaje
związane ze środowiskiem polskim. Związek ten
ma charakter twórczy, gdyż zachodzi współdzia-
łanie i wzajemne oddziaływanie na siebie przodują-
cych artystów polskich. Nie jest to kwestia ulegania
wpływom, lecz podejmowanie tych samych zadań
przez różne indywidualności. Wspólne studia Mehof-
fera i Wyspiańskiego w Krakowie i w Paryżu nie
mogły mieć ujemnego wpływu na rozwój dwóch
tak silnych indywidualności.
Niewątpliwie ważne dla obu artystów było
spotkanie z Władysławem Ślewińskim. Słowa jego,
19. Józef Mehoffer, Portret żony artysty, olej na płótnie,
r. 1904. Warszawa, Muzeum Narodowe (fot. Pracownia fot.
Muzeum Narodowego w Warszawie).
wypowiedziane w ich wspólnej pracowni paryskiej,
musiały stanowić dla nich ważną podnietę69. Nie-
oczekiwanie zupełnie w malarstwie Mehoffera ode-
zwie się wpływ Slewińskiego w Studium dziewczynki
(ryc. 18)70, które można datować na r. 1904.
W tym czasie Ślewiński malował dzieci z Podhala.
Stykanie się w jednym środowisku różnych silnych
indywidualności nie pozostało, jak widać, bez
skutku.
Związek Mehoffera z ideologią i atmosferą
Młodej Polski, tak ważny i istotny dla jego twórczo-
ści, ukazuje obraz Pegaz uwięziony (ryc. 17)71, dotąd
nie wystawiany i nie znany w literaturze. Może
67 T. Dobrowolski, Sztuka Młodej Polski, Warszawa
1963.
68 Karton do witraży kościoła Św. Mikołaja we Fryburgu,
Pokłon trzech króli I i II, akw. na pap. naklejonym na pł.,
675 X165, nie sygn., r. 1904. Własność dra Z. Mehoffera.
6fl J. Mehofferowa, Rozwój myśli twórczej J. Mehoffera,
rpis Ossolineum, nr 2/55, s. 18, 77. — To samo, rpis Ossoli-
neum, nr 12803/3, s. 44—45.
70 Studium dziewczynki, ol. na tekt., 68x40, nie sygn.,
r. 1904. Wrocław, Muzeum Śląskie.
71 Pegaz uwięziony, ol. na pł., 150x220, nie sygn., r. 1901.
Własność dra Z. Mehoffera w Krakowie.
113
barwność. Może też w obrazie Mehoffera Dziwny
ogród (ryc. 15) jest pewien wpływ wiedeńskiej dekora-
tywności, widoczny w barwie złotej, pojawiającej się
w fantastycznej ważce i w jabłkach na drzewach,
a także w kolorowych kwiatach i girlandach. Po-
mimo to nie możemy znaleźć żadnego prototypu
sztuki krakowskiego malarza w dziełach artystów
wiedeńskich.
Przyczyna odrębności sztuki Mehoffera i za-
chowanie jej również w okresie wspólnego wysta-
wiennictwa z wiedeńskimi artystami tkwi nie tylko
w sile jego indywidualności twórczej, lecz jest wy-
nikiem związania się polskiego artysty z własnym
środowiskiem w Krakowie. Na ten temat wiele już
powiedziano, zbędne też jest powtarzanie tego,
co wszyscy wiemy o Młodej Polsce, jej sztuce
i ideologii67; chciałabym wskazać tylko na pewne
przejawy w sztuce Mehoffera, w znacznej mierze
nie znane. Witraże fryburskie są dostatecznym do-
wodem związku Mehoffera ze środowiskiem kra-
kowskim. Artysta wprowadził do swych dzieł motywy
ludowe; jest to widoczne zwłaszcza w witrażu
z apostołami i w Pokłonie Trzech Króli6a. I to nie
tylko jako akcesoria. Artysta silnie podkreślił
polskość i ludowość wprowadzonych motywów
(ubiory, architektura w tle itd.). Ludowa jest
barwność szczegółów i barwność w ornamentyce
partii dekoracyjnych.
Malarstwo Mehoffera, zachowując swą odrębność
na tle współczesnej sztuki europejskiej, pozostaje
związane ze środowiskiem polskim. Związek ten
ma charakter twórczy, gdyż zachodzi współdzia-
łanie i wzajemne oddziaływanie na siebie przodują-
cych artystów polskich. Nie jest to kwestia ulegania
wpływom, lecz podejmowanie tych samych zadań
przez różne indywidualności. Wspólne studia Mehof-
fera i Wyspiańskiego w Krakowie i w Paryżu nie
mogły mieć ujemnego wpływu na rozwój dwóch
tak silnych indywidualności.
Niewątpliwie ważne dla obu artystów było
spotkanie z Władysławem Ślewińskim. Słowa jego,
19. Józef Mehoffer, Portret żony artysty, olej na płótnie,
r. 1904. Warszawa, Muzeum Narodowe (fot. Pracownia fot.
Muzeum Narodowego w Warszawie).
wypowiedziane w ich wspólnej pracowni paryskiej,
musiały stanowić dla nich ważną podnietę69. Nie-
oczekiwanie zupełnie w malarstwie Mehoffera ode-
zwie się wpływ Slewińskiego w Studium dziewczynki
(ryc. 18)70, które można datować na r. 1904.
W tym czasie Ślewiński malował dzieci z Podhala.
Stykanie się w jednym środowisku różnych silnych
indywidualności nie pozostało, jak widać, bez
skutku.
Związek Mehoffera z ideologią i atmosferą
Młodej Polski, tak ważny i istotny dla jego twórczo-
ści, ukazuje obraz Pegaz uwięziony (ryc. 17)71, dotąd
nie wystawiany i nie znany w literaturze. Może
67 T. Dobrowolski, Sztuka Młodej Polski, Warszawa
1963.
68 Karton do witraży kościoła Św. Mikołaja we Fryburgu,
Pokłon trzech króli I i II, akw. na pap. naklejonym na pł.,
675 X165, nie sygn., r. 1904. Własność dra Z. Mehoffera.
6fl J. Mehofferowa, Rozwój myśli twórczej J. Mehoffera,
rpis Ossolineum, nr 2/55, s. 18, 77. — To samo, rpis Ossoli-
neum, nr 12803/3, s. 44—45.
70 Studium dziewczynki, ol. na tekt., 68x40, nie sygn.,
r. 1904. Wrocław, Muzeum Śląskie.
71 Pegaz uwięziony, ol. na pł., 150x220, nie sygn., r. 1901.
Własność dra Z. Mehoffera w Krakowie.
113