DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Utzig, Joanna: Witraże w katedrze we Włocławku w kontekście stylu malarstwa południowoniemieckiego pierwszej połowy XIV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32431#0011
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 13: 2015/pl issn 0071-6723
JOANNA UTZIG
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki
WITRAŻE W KATEDRZE WE WŁOCŁAWKU
W KONTEKŚCIE
STYLU MALARSTWA POŁUDNIOWONIEMIECKIEGO
PIERWSZEJ POŁOWY XIV WIEKU 1
W neogotyckiej kaplicy św. Barbary, znajduiącej się przy
północnej nawie katedry Wniebowzięcia Najświętszej
Marii Panny we Włocławku przechowywany jest zespół
23 średniowiecznych kwater witrażowych o wymiarach
61,5x51,5 cm [il. 1] 2. Umieszczone w trzech rzędach,
przedstawiają one sceny z dzieciństwa i młodości Chrys-
tusa: Ofiarowanie Dzieciątka w świętyni, Ucieczkę Świętej
Rodziny do Egiptu, Obalenie bożków egipskich, Rzeź Niewi-
niątek, Powrót Świętej Rodziny z Egiptu, Chrzest Chrystusa,
a także pary przodków Zbawiciela i starotestamentowych
proroków, określonych inskrypcjami imiennymi. U szczytu
okien, w tzw. główkach umieszczono głowę Chrystusa oraz
modlących się: Marię i św. Jana Chrzciciela. Zachowały się
1 Prezentowany artykuł powstał na podstawie mojej pracy magi-
sterskiej pt. Czternastowieczne witraże w kościele katedralnym
pw. Wniebowzięcia NMP we Włocławku. Wybrane zagadnienia
formy i treści, obronionej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego w r. 2013, napisanej pod kierunkiem dra hab.
Marka Walczaka. W tym miejscu dziękuję mojemu Promotorowi
za inspirację do podjęcia tego tematu i okazaną mi pomoc.
2 Umieszczona u szczytu okna kwatera z głową Chrystusa jest
rekonstrukcją, wykonaną po zniszczeniu oryginału w czasie wojny
polsko-bolszewickiej w r. 1920. Witraże zostały zamontowane
w kaplicy św. Barbary po konserwacji, którą w latach 1957-1959
przeprowadził Edward Kwiatkowski. Ustalona wtedy aranżacja
niewątpliwie nie jest zgodna z pierwotnym układem kwater, 0 czym
świadczy błędna kolejność scen (Ofiarowanie Dzieciątka w świą-
tyni jest umieszczone dopiero jako czwarte, licząc od dołu, co jest
wynikiem nieprawidłowego rozpoznania ikonograficznego jako
Odnalezienia dwunastoletniego Chrystusa w świątyni).
1. Kwatery witrażowe w oknie kaplicy św. Barbary, katedra Wniebo-
wzięcia NMP we Włocławku (fot. J. Utzig)
Seria Nowa, t. 13: 2015/pl issn 0071-6723
JOANNA UTZIG
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki
WITRAŻE W KATEDRZE WE WŁOCŁAWKU
W KONTEKŚCIE
STYLU MALARSTWA POŁUDNIOWONIEMIECKIEGO
PIERWSZEJ POŁOWY XIV WIEKU 1
W neogotyckiej kaplicy św. Barbary, znajduiącej się przy
północnej nawie katedry Wniebowzięcia Najświętszej
Marii Panny we Włocławku przechowywany jest zespół
23 średniowiecznych kwater witrażowych o wymiarach
61,5x51,5 cm [il. 1] 2. Umieszczone w trzech rzędach,
przedstawiają one sceny z dzieciństwa i młodości Chrys-
tusa: Ofiarowanie Dzieciątka w świętyni, Ucieczkę Świętej
Rodziny do Egiptu, Obalenie bożków egipskich, Rzeź Niewi-
niątek, Powrót Świętej Rodziny z Egiptu, Chrzest Chrystusa,
a także pary przodków Zbawiciela i starotestamentowych
proroków, określonych inskrypcjami imiennymi. U szczytu
okien, w tzw. główkach umieszczono głowę Chrystusa oraz
modlących się: Marię i św. Jana Chrzciciela. Zachowały się
1 Prezentowany artykuł powstał na podstawie mojej pracy magi-
sterskiej pt. Czternastowieczne witraże w kościele katedralnym
pw. Wniebowzięcia NMP we Włocławku. Wybrane zagadnienia
formy i treści, obronionej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego w r. 2013, napisanej pod kierunkiem dra hab.
Marka Walczaka. W tym miejscu dziękuję mojemu Promotorowi
za inspirację do podjęcia tego tematu i okazaną mi pomoc.
2 Umieszczona u szczytu okna kwatera z głową Chrystusa jest
rekonstrukcją, wykonaną po zniszczeniu oryginału w czasie wojny
polsko-bolszewickiej w r. 1920. Witraże zostały zamontowane
w kaplicy św. Barbary po konserwacji, którą w latach 1957-1959
przeprowadził Edward Kwiatkowski. Ustalona wtedy aranżacja
niewątpliwie nie jest zgodna z pierwotnym układem kwater, 0 czym
świadczy błędna kolejność scen (Ofiarowanie Dzieciątka w świą-
tyni jest umieszczone dopiero jako czwarte, licząc od dołu, co jest
wynikiem nieprawidłowego rozpoznania ikonograficznego jako
Odnalezienia dwunastoletniego Chrystusa w świątyni).
1. Kwatery witrażowe w oknie kaplicy św. Barbary, katedra Wniebo-
wzięcia NMP we Włocławku (fot. J. Utzig)