DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0184
176 t r a g t a t u s I. l I B. VI.
te & aestate plantas acherbas exurguntsuperterram>crescunt & niiiltiplicanturi
ratioque vegetationishujusmodi est; videlicetradii sblares aboriente protenii,
jungunt seie cumluceinvehiculo vegetabiliinclusa,eamquepaulatimiedinvi-
sibiliter elevant,&; per poros terras sursiim trahuiit s ignis autemhujusmodi plan-
t«,Qqiintseestenti£ecbncatenatur ; itaiitcum iuce & ejus vehiculo necesse stt
igncmstirsum fei*ri,cujus caliditati cognatus est aer, quream amplecditur s unde
aedctimcondgiiussit igni, eique amiciti^e vinculis alligetur , immediatepost
igRemascenditisimiiiteraqiiapostaerem , &terra post aquam. Sedquoniani
terra a stio IdCo naturaliter prbpter stix substasttiae gravitatem asceiidere nori
potest,necess'e est,iit piantse basis & fundamentum, in terra,tanquam ist loco suo
nattiraii figattir j Unde anima piantx ihrsum cumsuo Spiritu versus sedem stiam
propnam tendeiis, gravitate radicis sui Corporis in terra ftxatse impeditur, &
praeterspccieisuie consuetudistemaltius tendere non jaotest. Sol igitur orien-
talis ipiam plasttte scintillam lticidam aspiciens paulatim & quiderri quotidie
plaiitamextendere&augerepercipiturstinde res crescere & vegetare dicun-
tus. Hicautesn prtecipue observandumest, quod, cumterrte frigiditas illi a-
qute sitconjunda, verisimilesit, subtile ipsius terne cumaquar partibus ascen-
dens,& sese cum iismiscens j seminis seu oviipsius plantae corpus visibile consti-
tuere,incujuscentro anima cum suo Spiritu comprehenditur. Similiter reli-
qua duo elementainvisibiliain prasdidis visibilibus abscostduntur, ignis nempe-
in terra&aeristaqua. Est etiam hujus animas vigor per universum corpus ve-
getabiledispersus,quemadmodumille animalis; estcnim virtuaiiter m toto&
inqtiaiibetejus parte,per quamquselibetplant£epars£equaliter& proportiona-
htercumquaiibet crescit & augetur. Cur asttem plant^ ovi seu seminis mul-
tiplicatioininfinitunifiat,ratio certe inprompttiestinam ciimomnis multipli-
catioprocedatab animas vigore j necesle est,utipsius etiam animx sit incremen-
tuiii; cum unica individui anima multa individua informare ston possit; Sed
cum anima hxc nihil aliud sit,quam lucis essentialis cceli medii quasi scintilla,ne-
cesseestjtitiitijtisinodi scintilla,appoiitione&: conjundione aiiarum ejusdem
fontis scintiliarumdpeciei proportionalium,augeatur &fortificetur,quibus insi-
nita corpora ej usdem speciei informari solent, quod quidem efficitur medianti-
bus radiis solaribus j radii enim radiis,& spiritus spiritibiis non aliter conjungi sb-
lent,quamscintillxignisscintistis,&guttaeaquasguttis. Hinc igitur est,quodex
uno grano infinita,& exuno semineinstumerabiliaprodeuntiatq; inde etiam fit,
quodseminaiiitemematrice sepulta j mirabiliter afficiuntur & delebtastturac-
cessii solari,per quem ditescusttjcrescunt & multiplicantur. Imo ha?c est illa na-
turajquae generatses cunbi:as,aiitqueilltid elemeritorumligamenttim, acvirtus
commisceftdijqujeinqualibetrehujusmundi sublunaris mixtiones elemento-
rum pbrsieit,formamq; liix speciei congruam & propordonalem miprimit, qua
qtuvvisres aqtiavis distingtiitttr atq; segregatur. ConchidimuSigitur,quod,ubi
mateda tenuior & mollior est,quamilla misterahum.calorqj lucis fortior,ibi illa
composido siirsUni stipsa te nx sftperficiemsese elevabit,radicemque quasi sstum
pedemac basim habebit,quamplaiitam vocamus, & vcgctabilc ; propter cujus
Compositibnis mollitiemlux &Calor£ethereus iri eainclususmagisagilis, liber &
vivax est,quamiste composidostismisteralis. Nasti corporis tenuitas & subtilitas
estcausamajorisanini£elibertads,vivacitatis&agilitads. Deindividuorumve-
getabilium virtute tam occtiltaquammanifesta,& de chymiea
eorum praiparatione T radatu 4. vuluminis
lecundi tradabimus.
C A P<
te & aestate plantas acherbas exurguntsuperterram>crescunt & niiiltiplicanturi
ratioque vegetationishujusmodi est; videlicetradii sblares aboriente protenii,
jungunt seie cumluceinvehiculo vegetabiliinclusa,eamquepaulatimiedinvi-
sibiliter elevant,&; per poros terras sursiim trahuiit s ignis autemhujusmodi plan-
t«,Qqiintseestenti£ecbncatenatur ; itaiitcum iuce & ejus vehiculo necesse stt
igncmstirsum fei*ri,cujus caliditati cognatus est aer, quream amplecditur s unde
aedctimcondgiiussit igni, eique amiciti^e vinculis alligetur , immediatepost
igRemascenditisimiiiteraqiiapostaerem , &terra post aquam. Sedquoniani
terra a stio IdCo naturaliter prbpter stix substasttiae gravitatem asceiidere nori
potest,necess'e est,iit piantse basis & fundamentum, in terra,tanquam ist loco suo
nattiraii figattir j Unde anima piantx ihrsum cumsuo Spiritu versus sedem stiam
propnam tendeiis, gravitate radicis sui Corporis in terra ftxatse impeditur, &
praeterspccieisuie consuetudistemaltius tendere non jaotest. Sol igitur orien-
talis ipiam plasttte scintillam lticidam aspiciens paulatim & quiderri quotidie
plaiitamextendere&augerepercipiturstinde res crescere & vegetare dicun-
tus. Hicautesn prtecipue observandumest, quod, cumterrte frigiditas illi a-
qute sitconjunda, verisimilesit, subtile ipsius terne cumaquar partibus ascen-
dens,& sese cum iismiscens j seminis seu oviipsius plantae corpus visibile consti-
tuere,incujuscentro anima cum suo Spiritu comprehenditur. Similiter reli-
qua duo elementainvisibiliain prasdidis visibilibus abscostduntur, ignis nempe-
in terra&aeristaqua. Est etiam hujus animas vigor per universum corpus ve-
getabiledispersus,quemadmodumille animalis; estcnim virtuaiiter m toto&
inqtiaiibetejus parte,per quamquselibetplant£epars£equaliter& proportiona-
htercumquaiibet crescit & augetur. Cur asttem plant^ ovi seu seminis mul-
tiplicatioininfinitunifiat,ratio certe inprompttiestinam ciimomnis multipli-
catioprocedatab animas vigore j necesle est,utipsius etiam animx sit incremen-
tuiii; cum unica individui anima multa individua informare ston possit; Sed
cum anima hxc nihil aliud sit,quam lucis essentialis cceli medii quasi scintilla,ne-
cesseestjtitiitijtisinodi scintilla,appoiitione&: conjundione aiiarum ejusdem
fontis scintiliarumdpeciei proportionalium,augeatur &fortificetur,quibus insi-
nita corpora ej usdem speciei informari solent, quod quidem efficitur medianti-
bus radiis solaribus j radii enim radiis,& spiritus spiritibiis non aliter conjungi sb-
lent,quamscintillxignisscintistis,&guttaeaquasguttis. Hinc igitur est,quodex
uno grano infinita,& exuno semineinstumerabiliaprodeuntiatq; inde etiam fit,
quodseminaiiitemematrice sepulta j mirabiliter afficiuntur & delebtastturac-
cessii solari,per quem ditescusttjcrescunt & multiplicantur. Imo ha?c est illa na-
turajquae generatses cunbi:as,aiitqueilltid elemeritorumligamenttim, acvirtus
commisceftdijqujeinqualibetrehujusmundi sublunaris mixtiones elemento-
rum pbrsieit,formamq; liix speciei congruam & propordonalem miprimit, qua
qtuvvisres aqtiavis distingtiitttr atq; segregatur. ConchidimuSigitur,quod,ubi
mateda tenuior & mollior est,quamilla misterahum.calorqj lucis fortior,ibi illa
composido siirsUni stipsa te nx sftperficiemsese elevabit,radicemque quasi sstum
pedemac basim habebit,quamplaiitam vocamus, & vcgctabilc ; propter cujus
Compositibnis mollitiemlux &Calor£ethereus iri eainclususmagisagilis, liber &
vivax est,quamiste composidostismisteralis. Nasti corporis tenuitas & subtilitas
estcausamajorisanini£elibertads,vivacitatis&agilitads. Deindividuorumve-
getabilium virtute tam occtiltaquammanifesta,& de chymiea
eorum praiparatione T radatu 4. vuluminis
lecundi tradabimus.
C A P<