DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0187
DECREATURIS COELI ELEMENTARIS. 179
dominium: contra etiam>si super exiguamtcnx <&majorem aqtia? quantitatem
satisvalidusinvenieturcaloroperans, compoiitio eritcruda & aquaticaj atsiin
eadem compoiitione fortior & validior adhuc reperietur calor compositum sic-
cius erit,& onetur ex hujuimodi mixtione corpus pingue. Quare cum anima
deicenditsuper talem materiam,vcste ipintuali artheri familiariiiima induta(si-
necujussiccitareanimailla& corpus compositii nunquam convemrent,fami-
liarcsessent,autadinvicemconjungerentur)suo caloretemperatiisimo , mare-
namillammovet,eamq; vane & diverse alterat, varioshabitus ipeciesq;rerum
producens,i'ecundiim majoremaut minorem ejusdem Incis proporuionem, &
iubjesti matcrialis,in quodmgreditur obedientiam differentes.Nam multitudo
formtcperiecdionem,adivitatem,subtilitatem & puritatem majorem corpori
alfert,simateriasit bene prseparata adeam recipiendam ; atq;hocmodo vege-
tabilia & animalia naicuntur. At si corpus sitrebelle,grossum,& suse formse qua-
titatimobediens,eo casuimpediturinactionibussuis animse vigor, speciemque
mineralem producit; Ubi autem in triplici rerum prsedidlarum divisione ali—
quaspeciesindividuasuam differentiahabet, utin regione ammalihomoaleone,
& leo ab ttrfit, atque iterumilla afonce; inspecie vegetabili quercus a corylo, & corylm
a my tilo, ac verbenx a betomca, & fdvici a thymo & cceteris; atque in minerali, nu-
rttm CLpUmboplumbum ab Atitimomo, &sic similibus: ibi fitillud propter insinitas
proportiones&gradus, quibus materiaa sua lormadiffert. Naminaliisforma
mtaligradu exaltaturinhaccreaturasuperillumillius^propterilliusnaturaema-
teriahs obedientiam, &hujpsinobedientiam. Specieiauteminobedientiapo-
test dupliciteraccidere, videlicet, ubi luxilla essentialis inclusa valde est exigua,
ita, ut,quamvis materia sitsatis rara, tenuis & tradabilis, non tamen satis potens
sitejusformaipiamgubernare, & versus perfedionis metam promovere: Sic
phlegmaticrecreatutTe&melancholicte tardiiis moventur illius sanguineis aut
cholericis; Sic fempervtvum & cicuta. tarditis ad maturitatem vemunt, quam
vegetabilia calidiora, vel ubi materia eft valde inobediens, crassa, dura, minime
porosa,& suam animam,quamvis quantitatehaudexiguam,catenis quasi ligans,
ejusq; pocestatem &c vigoris adiones omnind impediens & prohibens. Conclti-
dimusigitur, quod,qudmollior &obedientiorestcorporissubstantia,ed luxin-
visibilis inea inclusaproportionaliter, nobilioremredditejuscompositionem.
Utautem cujussibetrei materiahsproportiofuitadejus sormaminprimacrea-
tione; sic etiam generatio illius ab origine mundiadejus interitum in eadem
mixtionispropordone, & sub eadem specieexdivina opiiicis voluntate conti-
nuatur: namscintilbelucis assidue deorsumimpluuntur.
C A P 1U T VIIL '
Jgns artificialis feu communis qutd ? quomodo de igne coeleshparticipat ?
UOD ignis hic noster inferior, quem communem & artifi-
cialem vocamus, a luceilla codestioriginemsuamduxeritptum
veterum Philosophorum ratiombus, ttimetiam ipsorum exem-
phssatiscomprobatur, quorumquidemopinionesnos etiam,in-
tentionem nostram strenue persequentes, facilime confirmare
non dubitamus. Namlux illaimmensa, increata, & mundi ca-
put, Iucem primariam creavit, a cujus fonte superccelestiradiiincorpusillud
solare & cteterarum stellarum deorsum immittuntur: cum his enim corporibus
piocul dtibioassidtie communicatcocli Empyrei splendor, a quibus infundun-
ttir radii lucidi in ignem hunc nostrum artisicialem. Unde manifestum est,
ignem istum participationem nonmodo cumlucesuperccelestihabere,sedet-
iamquandamipsiuslucisincreatse similitudinem & prsesentiam, cumipsi Ca-
1 Zi cod£~
dominium: contra etiam>si super exiguamtcnx <&majorem aqtia? quantitatem
satisvalidusinvenieturcaloroperans, compoiitio eritcruda & aquaticaj atsiin
eadem compoiitione fortior & validior adhuc reperietur calor compositum sic-
cius erit,& onetur ex hujuimodi mixtione corpus pingue. Quare cum anima
deicenditsuper talem materiam,vcste ipintuali artheri familiariiiima induta(si-
necujussiccitareanimailla& corpus compositii nunquam convemrent,fami-
liarcsessent,autadinvicemconjungerentur)suo caloretemperatiisimo , mare-
namillammovet,eamq; vane & diverse alterat, varioshabitus ipeciesq;rerum
producens,i'ecundiim majoremaut minorem ejusdem Incis proporuionem, &
iubjesti matcrialis,in quodmgreditur obedientiam differentes.Nam multitudo
formtcperiecdionem,adivitatem,subtilitatem & puritatem majorem corpori
alfert,simateriasit bene prseparata adeam recipiendam ; atq;hocmodo vege-
tabilia & animalia naicuntur. At si corpus sitrebelle,grossum,& suse formse qua-
titatimobediens,eo casuimpediturinactionibussuis animse vigor, speciemque
mineralem producit; Ubi autem in triplici rerum prsedidlarum divisione ali—
quaspeciesindividuasuam differentiahabet, utin regione ammalihomoaleone,
& leo ab ttrfit, atque iterumilla afonce; inspecie vegetabili quercus a corylo, & corylm
a my tilo, ac verbenx a betomca, & fdvici a thymo & cceteris; atque in minerali, nu-
rttm CLpUmboplumbum ab Atitimomo, &sic similibus: ibi fitillud propter insinitas
proportiones&gradus, quibus materiaa sua lormadiffert. Naminaliisforma
mtaligradu exaltaturinhaccreaturasuperillumillius^propterilliusnaturaema-
teriahs obedientiam, &hujpsinobedientiam. Specieiauteminobedientiapo-
test dupliciteraccidere, videlicet, ubi luxilla essentialis inclusa valde est exigua,
ita, ut,quamvis materia sitsatis rara, tenuis & tradabilis, non tamen satis potens
sitejusformaipiamgubernare, & versus perfedionis metam promovere: Sic
phlegmaticrecreatutTe&melancholicte tardiiis moventur illius sanguineis aut
cholericis; Sic fempervtvum & cicuta. tarditis ad maturitatem vemunt, quam
vegetabilia calidiora, vel ubi materia eft valde inobediens, crassa, dura, minime
porosa,& suam animam,quamvis quantitatehaudexiguam,catenis quasi ligans,
ejusq; pocestatem &c vigoris adiones omnind impediens & prohibens. Conclti-
dimusigitur, quod,qudmollior &obedientiorestcorporissubstantia,ed luxin-
visibilis inea inclusaproportionaliter, nobilioremredditejuscompositionem.
Utautem cujussibetrei materiahsproportiofuitadejus sormaminprimacrea-
tione; sic etiam generatio illius ab origine mundiadejus interitum in eadem
mixtionispropordone, & sub eadem specieexdivina opiiicis voluntate conti-
nuatur: namscintilbelucis assidue deorsumimpluuntur.
C A P 1U T VIIL '
Jgns artificialis feu communis qutd ? quomodo de igne coeleshparticipat ?
UOD ignis hic noster inferior, quem communem & artifi-
cialem vocamus, a luceilla codestioriginemsuamduxeritptum
veterum Philosophorum ratiombus, ttimetiam ipsorum exem-
phssatiscomprobatur, quorumquidemopinionesnos etiam,in-
tentionem nostram strenue persequentes, facilime confirmare
non dubitamus. Namlux illaimmensa, increata, & mundi ca-
put, Iucem primariam creavit, a cujus fonte superccelestiradiiincorpusillud
solare & cteterarum stellarum deorsum immittuntur: cum his enim corporibus
piocul dtibioassidtie communicatcocli Empyrei splendor, a quibus infundun-
ttir radii lucidi in ignem hunc nostrum artisicialem. Unde manifestum est,
ignem istum participationem nonmodo cumlucesuperccelestihabere,sedet-
iamquandamipsiuslucisincreatse similitudinem & prsesentiam, cumipsi Ca-
1 Zi cod£~