Frontinus, Sextus Iulius; Poleni, Giovanni [Hrsg.]: Sex. Iulii Frontini De aquaeductibus urbis Romae commentarius (Padua, 1722) [Cicognara, 511; 951]

f r«»s»;/?w sW[
«* Cnrsioiestig
orum c&tim
unus disoeimj
ris: naoitniiil:
i j qux eitri nb
ra oidinem isi
jJi$ viis, Qw
ebant, "Jjoe
^uratores, lo*
AQVARWUii
rii<IRbilCI

nm.
M. alii
tf. VT.
.£RAR£0»

!i>

m

m

ititolerabilis sraut eji , translata in ntyuM sos-
sejsorem aqua, foramen novum Casiello imponunt,
yetus relinquunt , quo venalem extrahunt a-
quarn ] ( ^yiihuc illa siquariorum intolerabilis
sraus esi , translatte in noyum pofiejforem aqux
soramen no-vum Casiello imponunt, -vetus relin-
quunt , quo -venalem extrahant aquam ) M.Q-
llUS : translata in novumpojfejjorem aqua . Ro-
mani autem venalem aquam per aquarios
circumferri definiebant ( ut etiamnum in
Italia moris est) ad quod Iuvenalis alludit
Sat. VI.
■ venict condnBus aquarius.
Primus usus honestus legitimusque, nam la-
vantibus aquae aspenlo necessaiia ; postea
sordidus & impudicus . Festus : ^Aquarioh
mulierum impndicarum Jordidi ajfecla . Glossa2
veteres ; j4.quarioli, /Scs/M^si, bacariones .
Esedem : bacario^-nopvo^idKov^. Lampridius
in Commodo : aquam gejjit, ut lenonum ma-
gisier.
pag. 203. ver. 8. ( Quod impendium exone-
ratur -veSiigalium reditu ad jus ^iquarum per-
iinentium ) Scriptum fuit in aliis : quod im-
sendmm erogatur. Et proprie quidem imfen-
dium, dvdKafjLcL , pecunia est, quce erogan-
do pendi solet . Hinc imfendia dicuntur,
qu# sunt necessaria in aliquam rem erogan-
dam, vel etiam exonerandam. Glosse; Im-
fendia, rd 'shr/s&z . Frontinus paullo in-
fra: Vnde & omne flumbum, & omnes imfen-
ss ad dutlus , & casiella , & iacus sertinentes,
erogantur. Nonerogabantur , Ut alli adoram
alleverunt.
pag. 20s. ver. 3. [ plerumque tamen &c. ]
( Pleraque tamen frudenti temseramento susii-
nendajknt) Prudenti, idest, artificioso . Sic
PiinitlS arttsex temferamentum dixit . Et sjc
ubique loquitur Ennodius , qui omnia fer-
me ab antiquionbus mutuatus est.
,' pag. aoj. ver. 7- ( nec sute tantum ftationis
\ArcHteBis uti) Lampridius in Commodo :
Iam in his artifex , qua siationis Imferatori<e
non erant . Statio igitur pro statu sive con-
ditione. Glossie veteres Grsecanicse : &#&*>•
.»,«, T« /5Jf«KT«<*-T dysxoa-iav TBKav.
pag. Z06. ver. 7. [ Fitia autem ejusmodi
sunt, ut ant non &c. ] ( Vitia autem ejusmo-
di, aut talia sunt , ut non interpellato curjh
subreniamr eis ) Ad oram Scriyeriani: Vi-
tia autem ejusmodi sunt , ut aut non interfel-
lato cursu. Quod multo melius est, &con-
cinnius . Veteres schedx , quibus humani-
tate & beneficio clarissimi Viri Ioachimi
Borgesu 3 Groningani Profcssoris, wtor ,

»

159
candem nobis leAionem exhibuerunt. Non
distimulabo tamen «jpou&v illud, quodeidem
Scriveriano meo adscriptum fuit: Fitia au-
tem ejufmodi, aut solia sunt . Ex vitiosa le«
dtione formabam prius: Vnia autem ejnsmo»
di^ aut folta funt . Sequentia non adeo re-
pugnant, exposita,forsan corrupta, voce.
Solex, canales sunt & fistul* aqua:du<stuum.
Vet. Inscriptio ; FORNICESQVE. FECIT.
FISTVLASQVE. SOLEAS. Audor Glossa-
rum : "S,oKlu), sisiula , tubut, imbrix . Inde
Silani, Kpxva\ dp^cu ssi p&udrov, utsupe-
i*ius adnotamus . Columella sic legendus :
Oleo consiciendo molte utiliores sunt quam tra-
petum • trafetum , quamcanalis &solea. Per-
peram Solena mutavit Coelius . Sedjudicent
0/ tc4 Trctpoypot ipyctl^i[Xivoi.
pag. xoj. ver. 6. ( Pila quoque tpfie topho
exsiruBte fub tam magno onere labuntur) Cor-
rupto testorio , quod oppilando debet in-
niti. Quid fiU sint, optimeFestus nosdo-
cet: Pila, inquit, qux parietem sufientat, ab
oppilando ditla . Vulgo mendose : ab oppo*
nendo diEia . Strudura nimirum erecla, in-
star pil* vasis, ad aliquid firmandum j si-
ve supposita sustineat , sive opposita con-
tineat, ne loco cedant. Hesychius: 0Asx©-
VJij&up&pijS Ki"^^ SV £ TCtS fioroivou; T&&0-V,
£ -ssoTMe/» $£<$& 3 % k6kiv<Pp&> . Quia & l\*
fi&> est pila & cylindrus, unam cum pila
vase vocem statuit , diversis rebus simili-
bus accommodatam. ApudThucydidemyvh
Kii sunt ,«afOKi>ixouct , pilse in aquis fundatx
ad portuum tutelam : moles nimirum in
mare procurrentes, & portum a flu&ibus
defendentes. Has Strabo intelligit lib.III.
yviKtu £vo opsjLix iyjicrtu. Glossa: veteres pi-
las eleganter exponunt Tsy^sd^a : nam
quod in foribus sunt ^r^rct^ss, id in por-
tu yjiKoJi. Gnecis interdum ya^aTct, sunt,
qua: recentioribus y,aKoi. Sed optime Thu-
cydidis Scholiastes : yvhw 01 isi<mfo&£v t?
*GSfO$ SdLKctoScLV Tttyjti <®fO$i(ZKi)\l(voi A/'v5/ ,
£lch tIuj $5 KVsJCClTCJV B.ICLV, sJLit TO T&yj&>BKt£-
%$m: Sc adjungit causam, ^J. t? ioiKivax
%vikyJ 0oo'.9 . Ego aliam malo , quod muri
pedem firmet , & ssudtus retundat , ne la-
befadtetur subeuntibus & cachinnantibus un-
dis . Caeterum pihe topho exstruttae sub ar-:
cuationum magno & praegravi onerelabun-
tur: nimirum, qui fundus est cavei nosus ,
& ipse tophus 7T<a/3©- Kt&&', qui sacile in
arenam resolvitur.
pag. zcsp. ver. 3. [ eam partem asiatis, qu<e
tsimrii &(< 1 C eam partem tefiatis , qu* nimis
II» calori-