DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.28906#0154
i3 2 ' '
Martinianvs ante^ Magister fuerat ofticiorum, cuius exigua sane apud
Scriptores fit mentio.Verum cum post Augustus etiam effedus sit (testimonio
quidem numismatum , qux Antuerpix apud studiosistimum virum antiquita-
• tum Abrahamum Ortelium vidi) visum fuit ipsum hoc in loco reeensere:
quamquam apud Sex. Aurelium Vi&orem Cxfar dumtaxat sit appellatus. Sed huius Vi&o-
ris tantiim habemus Bpitomen, quae breuiter cunda ac concise tradit. Tempus item edax
rerum optimam librorum partemconsumpsit. Sic rabidi illi Barbari infensissimi omniseru-
ditionis artiumqj hostes,ita rerum vniuersacorruperunt,disturbaruntac penitusextinxcrunt,
vt iam multorum certa ratio reddi haud possit. Cum iam ergo Licinius crebris terra mariqj
pugnis stepe in fugam fuisset adus, postremo in Bithynia prope vrbem Nicomediam grauissi-
mo conssi(ftusuperatus,rursum turpiter aufugit.Insequebatur autem ipsum Constantinus,ap-
prehensumqj cogebat, vti Imperio decederet, vestesq; &: Imperiale diadema deponeret, ac
per coniugem suam transmitteret. Tandem vbi hutic etiamnum Constantinus timeret, vt
qui natura erat ambitiosus, crudelis, morse omnis impatiens,artium ac do&rinse plane inimi-
cus ( scientiam enim Reip. pestem appellabat) ambos, Licinium nempe &: Martinianum,
Thessalonise cepit atque interfecit; idque animo prorsus inuito. Siquidem Licinius haud in-
commodus ei fuerat: eius enim solius opera ad Imperium peruenerat ^ multosque tyrannos
alios,vt erant Valens,Aiexander,&c. qui Impcrium in Asia atque Africa inuadere conaban-
tur,interemerat, ac Christianos tranquillitati in Oriente restituerat 5 eorumdem sanguine ita
probe in ipsis tyrannis vindicato, vt Diocletianus (omnis tyrannidis au<ftor) ciim sententiam
ac mentem huius Licinij animaduerteret, adeo inde horrerecocperit, vt sibi manum intule-
rit,quamquam iam tum priuatus viueret.Namque ita planequieti sesedederat,vtMaximia-
no(ciim litteris ei persuadere conabatur,vti Imperium depositum rursus assumeret) respon-
derit: Vtinam Dij concedant faxintqj videas Solonis hortos atque herbas, quas mea manu
seui, non iterum me ad Imperium sollicitares aut prouocares. Hic quaeso Fortunse ludum
aliquantisper considerate. Extollit suos e luto ad astra sursum, indeque eosdem deprimit ac
deiicit vel in ima maris. Hic enim Diocletianus emptitiis seruis genitus ad summum Imperij
culmen adscendit,ac deinde in nihilum prope vltro redadus est. Reliquit tamen posteris dc
se opus insigne ac memoria haud indignum; thermas nempe,qua*infinitis sumptibus fuerc
instar cuiusdam oppidi extru&se: cui operi ac labori Christiani multis annis destinabantur.In
his ioca qusedam erant ad sudorem prouocandum idonea, qux salutaribus aquis, partim na-
tura partim artificio calefadis, humedabant: eratqj Imperatoribus exercitium quotidianum
in his sese cum populo lauare. iEstate iuuenes quidam ter, quidam quinquies aut septies fefe
lauare mterdiu solebant,hieme vero bis: atque in iis etiam no&u coenarunt. Prseterea &: fe-
minas huc intromittebant, efficacissima luxurise aclibidinis prouocamenta. Horti hic erant
amplissimi, ambitus latissimi, in quibus (camna erant, vt in iis periti Oratores ac do&issimi
quique variis de rebus disputarent, praecipue qux ad eruditionem spe&arent. Huic opificio
adiun&um erat Theatrum, hoc est, domus in qua varij ludi exhibebantur , &: quo populus
conueniebat, vti homines cum bestiis pugnare commode videret: eratque semicirculus gra-
dibus extrudus,ex quibuspopulus spedabat. Amphitheatrum enim vndique rotundum est,
ita appellatum Graece, quod ludi in eo circumquaque spe&entur. Etiam illud sciendum est,
eos quicum bestiis pugnabant,potisfimum fuisse Christianos, qui cnm hostibus in bello ca-
ptis morti erant adiudicati. Nec verb putes pugiles hosce instar globi bestiis fuisse obiedos.
Nihil hercle minus. Oportebat enim voluptatem ex dilaniatione diutina captare. Atque id
quidem in hunc modumfiebat: Inprimis circuli pauimentum arena consternebatur, quac
sanguinem illico imbiberet, ne pugiles eo inficerentur, aut populus ab istiusmodi pugnis ab-
horreret. Deinde in theatrum pugiles seminudi inuehebantur vnico armati pugion£:tum
famelicse bestiac antris emittebantur. Prseterea suauitencanere ac variis instrumentis musicis
ludere incipiebant, ne miserorum lacrymis populus commoueretur. Adeo ethnici in humana
viscerasacuierunt. De his plurain M.Iulio Philippo, pag.7§.&: moxin Constantino,pag. 134.
Martinianvs ante^ Magister fuerat ofticiorum, cuius exigua sane apud
Scriptores fit mentio.Verum cum post Augustus etiam effedus sit (testimonio
quidem numismatum , qux Antuerpix apud studiosistimum virum antiquita-
• tum Abrahamum Ortelium vidi) visum fuit ipsum hoc in loco reeensere:
quamquam apud Sex. Aurelium Vi&orem Cxfar dumtaxat sit appellatus. Sed huius Vi&o-
ris tantiim habemus Bpitomen, quae breuiter cunda ac concise tradit. Tempus item edax
rerum optimam librorum partemconsumpsit. Sic rabidi illi Barbari infensissimi omniseru-
ditionis artiumqj hostes,ita rerum vniuersacorruperunt,disturbaruntac penitusextinxcrunt,
vt iam multorum certa ratio reddi haud possit. Cum iam ergo Licinius crebris terra mariqj
pugnis stepe in fugam fuisset adus, postremo in Bithynia prope vrbem Nicomediam grauissi-
mo conssi(ftusuperatus,rursum turpiter aufugit.Insequebatur autem ipsum Constantinus,ap-
prehensumqj cogebat, vti Imperio decederet, vestesq; &: Imperiale diadema deponeret, ac
per coniugem suam transmitteret. Tandem vbi hutic etiamnum Constantinus timeret, vt
qui natura erat ambitiosus, crudelis, morse omnis impatiens,artium ac do&rinse plane inimi-
cus ( scientiam enim Reip. pestem appellabat) ambos, Licinium nempe &: Martinianum,
Thessalonise cepit atque interfecit; idque animo prorsus inuito. Siquidem Licinius haud in-
commodus ei fuerat: eius enim solius opera ad Imperium peruenerat ^ multosque tyrannos
alios,vt erant Valens,Aiexander,&c. qui Impcrium in Asia atque Africa inuadere conaban-
tur,interemerat, ac Christianos tranquillitati in Oriente restituerat 5 eorumdem sanguine ita
probe in ipsis tyrannis vindicato, vt Diocletianus (omnis tyrannidis au<ftor) ciim sententiam
ac mentem huius Licinij animaduerteret, adeo inde horrerecocperit, vt sibi manum intule-
rit,quamquam iam tum priuatus viueret.Namque ita planequieti sesedederat,vtMaximia-
no(ciim litteris ei persuadere conabatur,vti Imperium depositum rursus assumeret) respon-
derit: Vtinam Dij concedant faxintqj videas Solonis hortos atque herbas, quas mea manu
seui, non iterum me ad Imperium sollicitares aut prouocares. Hic quaeso Fortunse ludum
aliquantisper considerate. Extollit suos e luto ad astra sursum, indeque eosdem deprimit ac
deiicit vel in ima maris. Hic enim Diocletianus emptitiis seruis genitus ad summum Imperij
culmen adscendit,ac deinde in nihilum prope vltro redadus est. Reliquit tamen posteris dc
se opus insigne ac memoria haud indignum; thermas nempe,qua*infinitis sumptibus fuerc
instar cuiusdam oppidi extru&se: cui operi ac labori Christiani multis annis destinabantur.In
his ioca qusedam erant ad sudorem prouocandum idonea, qux salutaribus aquis, partim na-
tura partim artificio calefadis, humedabant: eratqj Imperatoribus exercitium quotidianum
in his sese cum populo lauare. iEstate iuuenes quidam ter, quidam quinquies aut septies fefe
lauare mterdiu solebant,hieme vero bis: atque in iis etiam no&u coenarunt. Prseterea &: fe-
minas huc intromittebant, efficacissima luxurise aclibidinis prouocamenta. Horti hic erant
amplissimi, ambitus latissimi, in quibus (camna erant, vt in iis periti Oratores ac do&issimi
quique variis de rebus disputarent, praecipue qux ad eruditionem spe&arent. Huic opificio
adiun&um erat Theatrum, hoc est, domus in qua varij ludi exhibebantur , &: quo populus
conueniebat, vti homines cum bestiis pugnare commode videret: eratque semicirculus gra-
dibus extrudus,ex quibuspopulus spedabat. Amphitheatrum enim vndique rotundum est,
ita appellatum Graece, quod ludi in eo circumquaque spe&entur. Etiam illud sciendum est,
eos quicum bestiis pugnabant,potisfimum fuisse Christianos, qui cnm hostibus in bello ca-
ptis morti erant adiudicati. Nec verb putes pugiles hosce instar globi bestiis fuisse obiedos.
Nihil hercle minus. Oportebat enim voluptatem ex dilaniatione diutina captare. Atque id
quidem in hunc modumfiebat: Inprimis circuli pauimentum arena consternebatur, quac
sanguinem illico imbiberet, ne pugiles eo inficerentur, aut populus ab istiusmodi pugnis ab-
horreret. Deinde in theatrum pugiles seminudi inuehebantur vnico armati pugion£:tum
famelicse bestiac antris emittebantur. Prseterea suauitencanere ac variis instrumentis musicis
ludere incipiebant, ne miserorum lacrymis populus commoueretur. Adeo ethnici in humana
viscerasacuierunt. De his plurain M.Iulio Philippo, pag.7§.&: moxin Constantino,pag. 134.