Gori, Antonio Francesco; Salvini, Anton Maria; Tartini, Giovanni Gaetano [Oth.]; Franchi, Santi [Oth.]: Monumentum Sive Columbarium Libertorum Et Servorum Liviae Augustae Et Caesarum Romae detectum in Via Appia Anno M.D.CC.XXVI. (Florentiae: Typis Regiae Celsitudinis Apud Tartinium, & Franchium, 1727)

MONUMENTI
SIVE
COLUMBARII
LIBERTORUM ET SERVORUM
LIVIAE AUGUSTAE

Tituli, c/ Infcriptiones .
i.


TVRANNVSVERNA.-T AB-APPARITOR.
SACRIS • OMNIVM * IMMVNIS’
ISDEDIT-TI-CLAVDIO-AVG-L-VETERANO.
COL-V-M-BAR-IVM’ totvm-

IN hoc eximio lapide, cui merito principem locum damus, quod multa
notatu digna contineat, Tyrannus Verna dediffe legitur Tiberio Clau-
dio Auguffi Liberto Veterano Columbarium totum; qui jure donatio-
nis in idem intulit Janthum Augufti Libertum Fratrem fuum. Primi
duo verfus, quomodo explicari poffint, inferius dicam. Interim, uc
exordiar, tota, eaque non levis difficultas explanationis hujus Tituli in hoc
lita efle videtur, ut vera,ac propria fignificatio hujus vocis immvnis affera-
tur. Neque enim ea nunc primum prodit in lucem; quum in vetuftis infcri-
ptis faxis, plures immunes fafti legantur; verum in quo confiftat immv-
nitas Libertis data , de qua hactenus viri dofli filuere, profedo haud fa*
cile dictu eft.
Immunitas igitur duplici modo confiderari poteft; vel in quantum ad rem
civilem pertinet, vel ad rem facram; plures vero funt caufae, quibus variis
perfonis dari potuit. Quod attinet ad rem civilem, dabatur ad liberandum
vectigalibus; cujus immunitatis fexcenta occurrunt exempla. Plures civita-
tes immunes, & liberas memorat Cicero in Oratione vin. in Verrem, quae
fcilicet nihil penficabant. Qui enim funt immunes, ii certe nihil debent, uc
notat clariffimus interpres Hotmannus in eumdem locum. Oblatam fuiffe ab
Augufto immunitatem cuidam Gallo tributario, rogante Livia ejus conjuge,
I teftatur