Gori, Antonio Francesco; Passeri, Giambattista [Editor]: Mvsevm Etrvscvm Exhibens Insignia Vetervm Etrvscorvm Monvmenta (Band 3): [Tabvlas C. Exhibens]. Adcedvnt V. C. Io. Baptistae Passerii ... Dissertationes V. [i.e.VI] (Florenz, 1743) [Cicognara, 2584-3]

2

D ISSE \ TATIO L

triferum mare : poflea trans Apenmnum totidem , quot capita originis
erant , colonis mijjis , qui trans Tadum omma loca , excepto Henetorum
angulo , qui finum circumcolunt maris , ufque ad Alpes tenuere . Alpinis
quoque gentibus ea haud dubie origo ejl , maxime ‘KJoaetis ; quos locnu
tpfa efferarunt , ne quid ex antiquo , praeter fonum linguae , nec eum
incorruptum, retinerent. Certavit in Etrufcorum animis, cum fortitu-
dine atque opibus , ingenium ac magnificentia . Nam fi prifci
mortales maximum urbium decus & gloriam in egregiis artifi-
cum operibus , in moeniis , in turribus , in propugnaculis , aggeri-
bus, follis , arcubus , ponis, in templis, circis, amphitheatris, por-
ticibus , thermis , nymphaeis , aliifque praeclaris aedificiis litam elfe
cenfuerunt 3 quantam nominis claritatem Etrufci maiores noAri , in
aedificatoria arte praeftantes , confecuti fint , perfpicuum fore ar-
bitror ex adlatis Tufcanicorum aliquot operum ac monumentorum
exemplis , quae primus omnium in unum colligere , in lucem_,
edere atque illuftrare mihi propofui . Horum fato occurram eo
quo poffum Audio & diligentia : hifque perennis fama fuperAes prae-
fio erit , fi ea ipfa edax tempus vel calus aliquis , quod abiit ,
evertent ac difiiecerit. Habent enim vetufia opera ac faxa ipfa quo-
dammodo voces fuas , quibus , non tam gefia Maiorum , quam
& originem aetatemque fuam probe intuentibus , & fedula cura
contemplantibus , abfque litteris indicant (o .

C A P V T I.

Etrufcorum ritus in condendis Vrbibus
recenfentnr & illufirantur.

I. ~W Trufcos, magno Italiae tradfu occupato , multas & cele-
bres urbes condidifie, docet Diodorus Siculus (*,>, & Stra-
bo (3). Quae vero hae fuerint urbes, alibi peculiari Dii-
fertatione eas recenlebo , de Colonus , & regimine cveterum
Tufeorum inrtituto lermone , tempore magis opportuno. Ritum ur-
bium condendarum Latinis Italifque primi omnium Etrufci monAra-
runt, teAe Varrone (4), qui ita de his haec feribit : Oppida condebant
w Latio , ETRVSCO R i Tv , multa: id ejff tundi eis bubus , tauro CJ -u ae-
ca , interiori aratro circumagebant fulcum : hoc jaciebant, religionis caujfa ,
die aufpicato , ut fojfa & muro ejfent munita . Terram , unde exjcal-

pferant ,

(1) V. Ciampinium Vet. Mon. Par. I. Cap. vnr. (3) Geograph. Lib. V. verf. 225.

(2J Biblioth. Hift. Lib. V. pag. 218. 219. (4) Lib. IV. de Lingua Latina.