Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Oth.]; Trattner, Johann Thomas von [Oth.]; Patruban, Martin Marcus [Oth.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

40 Dissertatio
pertinentia deducuntur. Metalla lapi-
des, vitra, quum attinguntur, non’aliun-
de maiorem frigoris lenium in nobis,
quam ligna, osia, aliaque similia excitant,
nili, quia eodem tempore de nostro calo-
ris excessu plus accipiunt. Non aliunde
laneae , pelliceaeue vesies , quam , quia
hieme calorem nostro corporis attactu con-
ceptum dissicilius amittunt, nos a frigore
tuentur. Explicantur inde etiam parado-
xa nonnulla , quaeque primo intuitu ad-
mirationem excitant: solent fabri ferrarii,
vt marnrem in ferro calorem excitent, car-
bones supremos aqua inspergere; et vero,
quia sacilius per metalla, quam per aquam
propagatur calor, suo fine non excidunt.
Metalla vna parte candentia, quum parte
altera libere attingi, leruarique manu in
aere possint, in aquam immersa manum
eodem, quo ante seruabantur, loco adu-
runt: facilius ante per aerem , quam per
metallum calor se diffuderat, difficilius dein
per aquam, quam per metallum transit.
Denique massa vitrea adhuc candens in fri-
gidam aquam immissa, et aliquoties hinc
inde voluta, etsi candens videatur adhuc-
dum , manu tamen contre&ari sine noxa
potest; velox vitri ad aequilibrium calo*
ris cum aqua reductio facit, vt externa
vitri superficies celeriter refrigeretur, at-
tingique possit etiam tum, quum interior
nucleus candet adhucdum, qui quia resra-
ctione et maior, et propior simul appa-
' ret,