Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

i4o Dissertatio
parum admodum in frigida soluitur, mul-
tum in aqua calente, sal communis con-
tra multus in calente aeque, ac frigida sol-
uitur, eflque aliquis tantum, exiguus ta-
men, in solati huius salis quantitate exces-
sus, si calida, quam si frigida adhibeatur.
Quum iam in aqua ex glacie recens
fusa, thermometro inserto gradus frigo-
ris genitus nitro et sale communi immissa
examinaretur , solutio nitri vix tribus
gradibus frigus intendit, sal communis
integris 14 gradibus : aquae contra ae-
qualis quantitas ad gradum 45 calefafta,
immisso pari pondere nitro, et sale com-
muni , duobus gradibus plus a nitro eodem
tempore, quam a sale communi refrigera-
batur. Plura huius generis cum sale amo-
niaco, aliisque salibusinstituta experimen-
ta, quae in idem recidunt, referre lon-
gam foret ; ex hoc vno ita concludo ,
quum plus eadem aqua nitri soluitur ,
maius, quum minus soluitur, minus fri-
gus , quam a sale communi , eadem in
aqua nascitur* solutionis igitur quantitati
frigoris geniti augmentum aliqua saltem
ratione respondet, habetur ergo frigus
peripsum exsolido in ssuidum transitum.
Denique quum solutio acceleratur,
acceleratur et frigus, et quia solida se mu-
tuo non sohiunt, ea,v quae glaciei fusio-
nem promouent, etiam frigus mixtione
salis et glaciei genitum augent quoque,
lique mixtum ex sale et niue lento igni
aut