Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Oth.]; Trattner, Johann Thomas von [Oth.]; Patruban, Martin Marcus [Oth.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

154 Dissertatio
gradus quandoque exsurgit; salia alcalina,
cum aqua , et spiritibus acidis , calx vi-
ua cum aqua, spiritus acidi, fumans prae-
sert! m nitri spiritus cum oleis essentialibus
efferuescentiam adeo calentem efficit, vt
oleum inflammetur , acida cum metallis,
cum marmore, terrisque calcariis effer-
uescentias pariter calentes essiciunt. Sunt
illae quandoque in vacuo, quandoque in
aere aperto caloris maioris , prout vel
aeris pressio spirituum acidorum liberatio-
nem ingressumque in solida soluenda impe-
diendo, esseruescentiaegenitoque ex hac ca-
lori vel ossicit, vel liberam eorum dissipa-
tionem atque dispersionem cohibendo hanc
promouet. Complurimae huiusmodi solm
tiones calidae apud Muschenbroeckium oc-
currunt , in tentaminibus Academiae dei
cimento parte A/'1, additamento ad aliqua
experimenta de calore, et frigore, quae
aliaque similia experimenta repetenti nihil
adnotandum se obtulit, praeter eas caute-
las , quas adhibendas in determinatione
graduum de solutionibus frigidis superius
attuli.
Vniuersim in efferuescentiis calidis
id obseruatur, primo: calorem maiorem,
quam qui in atmosphaera , et ipsss seu
solidis seu ssuidis permixtis est, enasci:
hunc audla efferuescentia augeri, hac per-
fedla absolutaque deficere, mixtumque
ad atmosphaerae calorem redire. Quibus
addi et illud poteft, efferuescentias, quae in-
signem