Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

356 Dissertatio
lorem adscribant, sed , quod paullo ante
diximus, motui intestino proportionalis
non est calor; eft vero huic proportionalis
attritus; secundo deberet, vbi tritus maior
interuenit, maior quoque calor gigni, ma-
ior vero ssuidorum ad solida , quam inui-
cem, tritus est: retardantur tritu ad lito-
ra dessuentes in riuis,ac ssuminibus aquae,
medioque alueo fere celerius ssuunt, tritum
ad canales, ad orificia, per quae aqua ef-
ssuit, multum de prossuentis aquae celerita-
te detrahere, nemo abnuet, qui vel hy-
draulicae primis rudimentis est imbutus,
sequeretur igitur, tum maiorem calorem
enasci semper debere.quum ssuida eidem ma-
teriaeadsunduntur,dum illa adhucsolida est,
quam quum ssuida euasit, essent omnes cum
glacie spirituum acidorum mixtiones cali-
diores, quam cum aqua; de contrario ta-
men experientia apertissimum testimonium
nobis praebet: praeter alias omnes acido-
rum spirituum mixtiones, quae calorem
cum aqua, cum glacie frigus gignunt ,
vn^ca olei vitrioli sufticiat: gignit hoc in-
signe frigus glaciei niuique admixtum ,
calorem contra insignem admixtum aquae;,
aliud igitur quid est, quam tritus, quo il-
le calor fermentationum solutionumque gig-
natur. Quid vero illud iam esset, vlte-
rius inquirenti elegantissima illa lacquinii,
quam Examen, chemicum de acido pingui
inscripsit, dissertatio occurrit. Hac bina,
quae in rem facere videbantur, experi-
menta