Hofmann, Donat; Hofmann, Donat [Editor]: Donati A Transfiguratione Domini e Clericis Regularibus Scholarum Piarum Introductio In Philosophiam Universam Veterem & novam Exegeticam & Dialecticam (Band 3): Philosophiae partem Physicam seu naturalem complectens (Lindaviae, 1768) [VD18 90669282]

306

rfuUarium 111

(f) Omnium maxime aeris elasticam vim illu-
slrst, sic ditius pulvis fulminans; hic ex [ale nitri, fa-
te tortari, & sulphure aquis part bus, & seorsim pro-
be desiccatls , ac in pulverem comminutis , invi-
cemque postea permistis, componitur; cumque il-
lius portio aliqua cochleari ferreo imponitur , &
cochlear igni candela admovetur, pulvis primum
colhquescit, postea in bullam asturgit, qua; demum
aere, quem continet, magis, magisque dilatato,
non sine ingenti fragore dissilit.
5 • Qsl(2 phanomena mixta ?
Phaenomena aeris tum gravitatem, tum elate-
rium illustrantia, sunt pleraque omnia, quae per
antliam , seu machinam pneumaticam exhibentur;
hujus machinae speciem externam e variis unam,&
Cl. IVolsio aliisque frequentatam, exhibet, fig. i. *
internam vero fig. 2. Partes, & strufturam, alii,
quibus vacat, smgillatim describunt. Ad nos quod
attinet,
(a) Animalculum fig. 3. quodlibet, recipien-
ti suppositum, quo magis aer exantlatus fuerit, eo
magis deficit, & si aer tienuo admittatur, se iterum
colligit, sin minus , exstinguitur : nempe (quod
semper sit) extrasta e recipiente tanta aeris portio-
ne , quanta ad aequilibrium cum externo aere ser-
vandum sufficiebat, aer item externus tota sua mo-
le recipienti incumbit, illudque corio tam poten-
ter apprimit, ut sibi ipsi aditum ad vitrum reci-
piens praeludat; cum ergo aer etiam internus ma-
gis , magisque exantlatur, animali tum respirandi
materia tollitur, dum dilatato ilio aere, qui in