DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.25099#0020
•'¥% ( 1 + )
Lex. 7 8. fts. de jud. complebitur: ftstippe judicare munus publicum eft. Ve-
rum nede his dilputandi occaho subcrahatur hc.
7 h. 111. Quamfententiam ex oppofitisproba-
bilibus Judex pojjit & debeatJequi?
PRriusqiiam meam huic quxstioni opinionem apponam , duo prx-
suppono. Trimum eft, judicem non hxrere debere in dubio facli,
c. g. num contrahentes habuerint usum rationis tempore contrabus ?
an testator fuerit mentis compos ? an sempronius dessorator ? contra
ejusmodi fabi dubia, plures regulx sunt observandx, ut siint: fabum
non prxsumitur , sed probatur: in criminalibus atque arduis causss re-
quiruntur probationes plena: & clarx : abus probatus regulariter prx-
samitur essse celebratus a capacibus ♦ pro valore abus judicandum est,
nisi contrarium aut nullitas abus probetur essicaci ratione: in dubio
plus favendum essc Reo, quam Abori: Jura pronioraessie ad absolven-
dum quam ad condemnandum. Alterum eft: quxstionem procedere
in dubio positivo Juris , quando tam pro aborc , quam pro reo stat
probabilitas ita xqualis, ut pro neutro judicis judicio prxponderet vel
ratio vel auboritas. E. g. An pupillus ex contraciu fine authoritate tutoris
contrahat obligat tonem nuturdem in conficientia, cujusmodi plura videre licet
apud Haunold de jure privat. Respondeo: Judex in tali casunon potest
facere casum pro amico, &: ferre sententiam , pro quo voluerit, Trob.
Judex non est Dominus rei controversx, sed distributor secundum jura
partium , atqui neuter in casu supposito habet plus juris, ergo neutri rem
adjudicare potest. Trob. 2. Judex jus dicit & suum cuique tribuit, atqui
res in Casu nostro, non est magis Petri, quam Pauli, ergo nec Petro, nec
Paulo tribuere potest. Confirm. ex sententia eorum, qmtft mea fuit m
7heftbus de fur. fuft. pro gradu Theologiqui non admittunt Dominium
duorum in solidum : in cognitione Dei &: veritate rei res uni soli com-
petit & non duobus , ast in cognitione judicis non relucet idem, sed
xqualis est probabilitas pro utroque, ergo dum uni adjudicat, alterum
reipsa forsan privat & quidem sine causd, quod iniquum est. Accedit:
quod sententia judicis debeat essse talis, ut illius judicio vincat tinus ob
merita Causx, & alter succumbat ob defebum probationum; at hoc
non eveniret i ergo ordo & ratio judiciorum inverteretur. Bene igitur ait
Novarrus inCap. fiquis. depoemt. dift.7. n. 103/34. in malo ftatu ejfe illos
judices, qui Opinionum y arietat e confist pronunciant pro fuis omicis, ut eis gra-
tiam faciant. Ut dicam , quod juri, xquitati & conscientix conlen-
taneum esse putem: in tali casu tenetur Judex abstincre a sententia, par-
Lex. 7 8. fts. de jud. complebitur: ftstippe judicare munus publicum eft. Ve-
rum nede his dilputandi occaho subcrahatur hc.
7 h. 111. Quamfententiam ex oppofitisproba-
bilibus Judex pojjit & debeatJequi?
PRriusqiiam meam huic quxstioni opinionem apponam , duo prx-
suppono. Trimum eft, judicem non hxrere debere in dubio facli,
c. g. num contrahentes habuerint usum rationis tempore contrabus ?
an testator fuerit mentis compos ? an sempronius dessorator ? contra
ejusmodi fabi dubia, plures regulx sunt observandx, ut siint: fabum
non prxsumitur , sed probatur: in criminalibus atque arduis causss re-
quiruntur probationes plena: & clarx : abus probatus regulariter prx-
samitur essse celebratus a capacibus ♦ pro valore abus judicandum est,
nisi contrarium aut nullitas abus probetur essicaci ratione: in dubio
plus favendum essc Reo, quam Abori: Jura pronioraessie ad absolven-
dum quam ad condemnandum. Alterum eft: quxstionem procedere
in dubio positivo Juris , quando tam pro aborc , quam pro reo stat
probabilitas ita xqualis, ut pro neutro judicis judicio prxponderet vel
ratio vel auboritas. E. g. An pupillus ex contraciu fine authoritate tutoris
contrahat obligat tonem nuturdem in conficientia, cujusmodi plura videre licet
apud Haunold de jure privat. Respondeo: Judex in tali casunon potest
facere casum pro amico, &: ferre sententiam , pro quo voluerit, Trob.
Judex non est Dominus rei controversx, sed distributor secundum jura
partium , atqui neuter in casu supposito habet plus juris, ergo neutri rem
adjudicare potest. Trob. 2. Judex jus dicit & suum cuique tribuit, atqui
res in Casu nostro, non est magis Petri, quam Pauli, ergo nec Petro, nec
Paulo tribuere potest. Confirm. ex sententia eorum, qmtft mea fuit m
7heftbus de fur. fuft. pro gradu Theologiqui non admittunt Dominium
duorum in solidum : in cognitione Dei &: veritate rei res uni soli com-
petit & non duobus , ast in cognitione judicis non relucet idem, sed
xqualis est probabilitas pro utroque, ergo dum uni adjudicat, alterum
reipsa forsan privat & quidem sine causd, quod iniquum est. Accedit:
quod sententia judicis debeat essse talis, ut illius judicio vincat tinus ob
merita Causx, & alter succumbat ob defebum probationum; at hoc
non eveniret i ergo ordo & ratio judiciorum inverteretur. Bene igitur ait
Novarrus inCap. fiquis. depoemt. dift.7. n. 103/34. in malo ftatu ejfe illos
judices, qui Opinionum y arietat e confist pronunciant pro fuis omicis, ut eis gra-
tiam faciant. Ut dicam , quod juri, xquitati & conscientix conlen-
taneum esse putem: in tali casu tenetur Judex abstincre a sententia, par-