DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#1017
2O2I
a qIn metallum vt quie
Iberto.JCASVS. Si
pterea non perdo ius meum
poſſ. Nam libertus alienus non
De libertis municipum, &c. 2022
bertum paternum de crimine capitali per calumniam. non po-
a nocturni. vt j.de effral fi. AccVR.
arrogas libertum meum, pro-
tu furtiue arrogas ¬¬,
,nec repellor à contra tabbon.
debet arrogari ſine patroni vo-
luntate. ſup. de adop.l ſi pater. S. vlt. VIV.
Non amittit. vtS.
de in ius voc.l. ſed & ſi.
S. patronum.
N’bilinerert Ca-
SvS. Si parronus
inſtitutus ſit heres à
libertolicèt ex mino-
ri parte, nõ admittitur
ad cõtra tab. ſimiliter
& eius heres. Vnum
ſciatis, ſi patron liber.
tû aliàs ſeruú ſuú, an-
t concore rſi tequã iubeat heredi-
illi-ibi, Impiu tatem adire, vendide-
enim eſt, vt qui .,
res ſias Eccleſie rit vel manumiſerit,
Chriſti non con, non repellitur à cõtra
tulerit, danum tab.nec de negatur act.
inferat: & ius bon poſſ ſed ſi patro-
cclſis aina nus fraudet vt liberio-
re contendat.ta-
les igitur liberos Ie pretio percepto tc
ſucceſſor Epiſco repellitur. Sed ſi ſcri-
pus aſque vlla prus eſt filius patroni,
oppſitione ad & adiuit volûtate pa-
ius Eccleſie re troni, patronus repel-
uacabit, quia eos iturſS n¬
non equitas, ſed liturIS! PATRONVS.)
etiam improbi. Patronus fuit inſtitu-
tas abſoluit. Et tus ex debita portio-
Glo in verb-re ne. rogatus fuit here-
uocabit, 12. ditatem reſtituere, di-
xit heredit. ſuſpectã,
coactus fuit adire &
reſtituere. núquid re-
pellitur à contra tab.
Reſp. quod ſic (S1
DEBENTI. Patronus
debet liberto certam
quantitatem pecuniæ,
libertus reliquit ei li-
berationẽ. ille ſuſcepit
liberationem, vel pa-
cto, vel acceptilatio-
he. nunquid videtur e¬
ius iudicium agnouiſ
ſeſic: & ideo repelli-
tur à cõtra tab.VIV.
c Seruum vendiderit.
patroni inſtitutum à
liberto.Acc.
d Bonoru poſſeſſionem.
quia alius eſt heres,
non ipſe.
Vel tacita pactione.
Plinius in initio libri
quinti epiſtolar. CVIA-
CIVS.
e q Commodum quia
plus vendit, quia eſt
inſtitutus.Acc.
fq Facilior. ſcil. eſt.
AccVRS.
g Patronum habere.
ſc. he reditatem. quaſi
enim habet pater, cum
habet filius.
h Ex voto. vt j vnde
libl. ſcripto. & de bon.
dam.l cum ratio & S. de
inoffic. teſta.l. nam & ſi.
i Patroni. mortui.
ACCVRS.
e qQuem. filium pa-
troni. Acc.
l Heredẽ. patri ado-
ptiuo.
m Heres. liberti. Ac.
n Vt patris. ſ.adopti-
uACCVR.
0 Bonorum poſſeſſio-
nem. facit S. de legat.
praſt. l filium. S. omni-
busACCVRS.
I eundem.CA-
SVS. Accuſaui li-
ff. Infort.
ſeſsione.1.
ſauit. Reſpondit, ſi eiuſmodi ef-
fracturæ crimine accuſatus ſit,
ex quo, ſi probaretur, in metal-
lum a datus eſſet, denegandam
bonorum poſſeſſionem.
XLIX. PAVLVS libro tertio
Sententiarum.
r Iberto per obreptionem ad-
rogato, ius ſuum patronusj
non amittit b.
L. TRYPHONINVS libro 17.
Diſputat ionum.
Ihil intereſt, ipſe patronus
ſcriptus heres ex minore
parte adierit hereditatem, an
ſeruum ſuum ſcriptum iuſſerit
adire hereditatem, quam retinet.
nihilominus enim repulſus erit
à contra tabulas bonorum poſ-
Si tamen, antequã
iuberet liberti hereditatem adi-
re, ſeruum vendiderit, aut ma-
numiſerit, & ita ipſe nouus li-
bertus, aut emptor heredes ex-
titerint: verbis edicti non prohi-
betur patronus accipere contra
tabulas bonorú poſſeſsionem d.
2. Sed nunquid Prætor ei de-
negare poſſeſſorias actiones de-
beat, ſi fraudẽ edicto eius facere
voluit, vt precio vberiore perce-
pto, vel tacita pactione etiam
hereditatis ex inſtitutione delate
commodume, & bonorum poſ-
ſeſsionis cõtra tabulas haberet?
Faciliorque f ſuſpicio, per filium
ſcriptum heredem, quamuis e¬
mancipatum, adeuntem, liberti
hereditatem ipſum patronû ha-
bere b: cum omnia quæ noſtra
ſunt, liberis noſtris ex votoh pa-
remus. 3. Si tamen, cluſis ad-
huc tabulis teſtamenti liberti,
cum ignoraret iudicium eius pa-
tronus eorum, quæ ſuprà ſcripta
ſunt, circa inſtitutum ſubiectum
iuri ſuo fecit:amota fraudis ſu-
ſpicione, ſuo iure in bonor poſ-
ſeſſione contra tabulas vtetur.
4.J Si patronus ex debita por-
tione à liberto ſcriptus, rogatuſ-
que hereditatẽ reſtituere, ſuſpe-
ctam dixit: & compulſus adire,
cum retinere poſſet, reſtituerit:
non poterit accipere contra ta-
bulas bonorum poſſeſſionem: &
quia agnouit iudicium liberti,
& quia ſpreuit, & quaſi damna-
uit eam poſſeſſionem. 5. J Lõge
diſtat ab hoc patroni i filius,
queml libertus adorogauit, & ex
minore parte heredem! ſcripſit,
cûm nemo ex familia patroni a¬
lius eſſet. quanquam enim hic
ipſo iure, quippe ſuus heresmde-
prehendatur: ſi tamen ſe non im-
miſcuit hereditati vt patrisn, ſed
abſtinuit quaſi patroni, tamen fi-
lius admittendus eſt ad contra
tabulas bonorum poſſeſſionem.
6. Si debenti patrono certam
pecuniam, liberationem libertus
reliquiſſet, iſque vſus eſt aduer-
ſus heredem petentem debitum
doli exceptione, aut acceptila-
tione liberatus eſt debito pro-
pter legatum:dicendum eſt, eum
non poſſe accipere contra tabu-
las bonorum poſſeſſionem9.
LI. LABEO libroI. Pithanon à Paulo
Epitomatorum.
I eundem libertum & tu P
capitis accuſaſti, & pater
tuus manumiſit : non poterit
tibi eius liberti bonorum poſſeſ-
ſio ex edicto Prtoris dari. Pau-
lus: Immô contrà r accidet, ſi
quem ſeruums accuſaueris, dein-
de is patris tui fuerit factust, &
is poſtea eum manumiſit.
DE LIBERTIS
vniuerſitatum.
TITVLVS III.
Adiungitur hic titulus, vt intolligatur,
municipibus, collegiis, vniuerſitatibus
etiam dari bonorum poſſeſſionem contra
tabulas libertorum &vnde legitimi,
quamuis incerta ſint corpora. In indice le-
gitur, De libertis municipum & aliarum
vniuerſitatium. CVIAc-
I. VLPIANVS bro 4 9. ad
Edictum.
VNICIPIBVS
plenû ius s in bo-
nis libertorum, li-
bertarum defertur:
S hoc eſt, id ius quod
etiam patrono.1. Sed an om-
nino petere bonorum poſſeſſio-
nem poſſint, dubitatur. Mouet
enim, quod conſentire non poſ-
ſunt :ſed per aliú y poſſunt, pe-
tita bonorum poſſeſsione, ipſi
adquirere. Sed qua ratione Se-
natus cenſuit, vt reſtitui eis ex
Trebelliano hereditas poſſitz,
& qua) ratione alio Senatuſ-
conſulto a heredibus eis inſti-
tutis à liberto, adquirere here-
ditatem permiſſum eſt: ita bo-
norum quoque P poſſeſsionem
petere dicendum eſt.
2. Temporãque bonorum
poſſeſsionis petendæ cedere
municipibus exinde, ex quo
decernere de petẽda potuertc.
quod & Papinianus reſpondit.
S
tero vocar ad contra tabulas, vt dixit Labeo. Sed videtur con-
trà, quia Paulus contradicit. Accu ſauit quendam ſeruum de
crimine capitaliille eſt factus libertus patris mer nunquid vo-
cabor ad contra tabulas eius? & certè nihilo minus. VIV.
p Et tu. filius patro-
ni.
qManumiſit. ſc an-
té nam dicit libertum.
ACCVRS.
rIm contrà. ſ quan-
doque,vt probat. Ace.
ſSeruum. Lalienum.
t qFuerit factus, quia
forté emit. non enim
facilè poterat de ſiſle-
re: vt arg. S.eoo l. qui, ci
maior.S.j.
DE LIBERTIS
vniuerſitatum.
ADITIO. De à liber-
tis fingulari perſonari
ſuperiori tit. dictum eſt:
verum quia aliqui ſunt
liberti vniuerſitati, po-
nitur huiuſmodi rubri-
ca ſi quod ius habeat v¬
niuerſitas in eis, videa-
mus. VIVIAN.
VNICIPI-
l nvsJCa-
Ili svs. Si mu-
nicipes ali-
cuius municipij ma-
numittut ſeruum ſuú
cum iuris ſolennita-
te, valet- & quod ius
priuatis in ſuis libertis
datur, idem ius muni-
cipes habere poſſunt:
& ſie bonorum poſſeſ.
vnde legitimi, & ſuc-
cedere abinteſt ato.V¬
num ſciatis, ſi muni-
cipes nõ petunt intra
tempus quod deberẽt,
exc luduntur. VIV.
u Municipibus. i. ipſi
vnuerſitati.
B Municipibus pleni
ius. Vide Vlpianum in
Fragmentis titulo 22.
CVIAC.
x Non poſſunt. ſe. fa-
cile, ſecundûm Io.
vt ſuprà de orig. iuris. l.
ij. S. deinde quia diffi-
cile. Az0. & ſic intelli-
gitur infrà de adquir.
poſſil j in fine. & S de do-
loll ſi ex dolo Sj.
y q’Per aliu. de hoc
non eſt dubium: vt j.
de adquirend poſſeſſl. ij
ACCVRS.
2 PoſſitvtS. ad Sena-
tuſconſultum Trebellia.
l. omnibus.
a Senatuſconſultocu-
ius verba non habe-
mus. Sed facit Cod. de
her. inſtit. l, hereditatis.
Ité & legitima defer-
tur patrono hereditas
liberti; vt infrà de ſuis
& legit. liij.Sſi munici-
pes.
b Ita bonorum quo-
que. vt & ſuprà de bo-
norum poſſeſſ l iij. S. à
municipibus. & facit
ſuprà de arbitr. l. item
ſi Sprintipaliter.
c qPotuerunt. eligen-
do & decernen do ſyn-
dicum vel actorem.
38 2 DE
a qIn metallum vt quie
Iberto.JCASVS. Si
pterea non perdo ius meum
poſſ. Nam libertus alienus non
De libertis municipum, &c. 2022
bertum paternum de crimine capitali per calumniam. non po-
a nocturni. vt j.de effral fi. AccVR.
arrogas libertum meum, pro-
tu furtiue arrogas ¬¬,
,nec repellor à contra tabbon.
debet arrogari ſine patroni vo-
luntate. ſup. de adop.l ſi pater. S. vlt. VIV.
Non amittit. vtS.
de in ius voc.l. ſed & ſi.
S. patronum.
N’bilinerert Ca-
SvS. Si parronus
inſtitutus ſit heres à
libertolicèt ex mino-
ri parte, nõ admittitur
ad cõtra tab. ſimiliter
& eius heres. Vnum
ſciatis, ſi patron liber.
tû aliàs ſeruú ſuú, an-
t concore rſi tequã iubeat heredi-
illi-ibi, Impiu tatem adire, vendide-
enim eſt, vt qui .,
res ſias Eccleſie rit vel manumiſerit,
Chriſti non con, non repellitur à cõtra
tulerit, danum tab.nec de negatur act.
inferat: & ius bon poſſ ſed ſi patro-
cclſis aina nus fraudet vt liberio-
re contendat.ta-
les igitur liberos Ie pretio percepto tc
ſucceſſor Epiſco repellitur. Sed ſi ſcri-
pus aſque vlla prus eſt filius patroni,
oppſitione ad & adiuit volûtate pa-
ius Eccleſie re troni, patronus repel-
uacabit, quia eos iturſS n¬
non equitas, ſed liturIS! PATRONVS.)
etiam improbi. Patronus fuit inſtitu-
tas abſoluit. Et tus ex debita portio-
Glo in verb-re ne. rogatus fuit here-
uocabit, 12. ditatem reſtituere, di-
xit heredit. ſuſpectã,
coactus fuit adire &
reſtituere. núquid re-
pellitur à contra tab.
Reſp. quod ſic (S1
DEBENTI. Patronus
debet liberto certam
quantitatem pecuniæ,
libertus reliquit ei li-
berationẽ. ille ſuſcepit
liberationem, vel pa-
cto, vel acceptilatio-
he. nunquid videtur e¬
ius iudicium agnouiſ
ſeſic: & ideo repelli-
tur à cõtra tab.VIV.
c Seruum vendiderit.
patroni inſtitutum à
liberto.Acc.
d Bonoru poſſeſſionem.
quia alius eſt heres,
non ipſe.
Vel tacita pactione.
Plinius in initio libri
quinti epiſtolar. CVIA-
CIVS.
e q Commodum quia
plus vendit, quia eſt
inſtitutus.Acc.
fq Facilior. ſcil. eſt.
AccVRS.
g Patronum habere.
ſc. he reditatem. quaſi
enim habet pater, cum
habet filius.
h Ex voto. vt j vnde
libl. ſcripto. & de bon.
dam.l cum ratio & S. de
inoffic. teſta.l. nam & ſi.
i Patroni. mortui.
ACCVRS.
e qQuem. filium pa-
troni. Acc.
l Heredẽ. patri ado-
ptiuo.
m Heres. liberti. Ac.
n Vt patris. ſ.adopti-
uACCVR.
0 Bonorum poſſeſſio-
nem. facit S. de legat.
praſt. l filium. S. omni-
busACCVRS.
I eundem.CA-
SVS. Accuſaui li-
ff. Infort.
ſeſsione.1.
ſauit. Reſpondit, ſi eiuſmodi ef-
fracturæ crimine accuſatus ſit,
ex quo, ſi probaretur, in metal-
lum a datus eſſet, denegandam
bonorum poſſeſſionem.
XLIX. PAVLVS libro tertio
Sententiarum.
r Iberto per obreptionem ad-
rogato, ius ſuum patronusj
non amittit b.
L. TRYPHONINVS libro 17.
Diſputat ionum.
Ihil intereſt, ipſe patronus
ſcriptus heres ex minore
parte adierit hereditatem, an
ſeruum ſuum ſcriptum iuſſerit
adire hereditatem, quam retinet.
nihilominus enim repulſus erit
à contra tabulas bonorum poſ-
Si tamen, antequã
iuberet liberti hereditatem adi-
re, ſeruum vendiderit, aut ma-
numiſerit, & ita ipſe nouus li-
bertus, aut emptor heredes ex-
titerint: verbis edicti non prohi-
betur patronus accipere contra
tabulas bonorú poſſeſsionem d.
2. Sed nunquid Prætor ei de-
negare poſſeſſorias actiones de-
beat, ſi fraudẽ edicto eius facere
voluit, vt precio vberiore perce-
pto, vel tacita pactione etiam
hereditatis ex inſtitutione delate
commodume, & bonorum poſ-
ſeſsionis cõtra tabulas haberet?
Faciliorque f ſuſpicio, per filium
ſcriptum heredem, quamuis e¬
mancipatum, adeuntem, liberti
hereditatem ipſum patronû ha-
bere b: cum omnia quæ noſtra
ſunt, liberis noſtris ex votoh pa-
remus. 3. Si tamen, cluſis ad-
huc tabulis teſtamenti liberti,
cum ignoraret iudicium eius pa-
tronus eorum, quæ ſuprà ſcripta
ſunt, circa inſtitutum ſubiectum
iuri ſuo fecit:amota fraudis ſu-
ſpicione, ſuo iure in bonor poſ-
ſeſſione contra tabulas vtetur.
4.J Si patronus ex debita por-
tione à liberto ſcriptus, rogatuſ-
que hereditatẽ reſtituere, ſuſpe-
ctam dixit: & compulſus adire,
cum retinere poſſet, reſtituerit:
non poterit accipere contra ta-
bulas bonorum poſſeſſionem: &
quia agnouit iudicium liberti,
& quia ſpreuit, & quaſi damna-
uit eam poſſeſſionem. 5. J Lõge
diſtat ab hoc patroni i filius,
queml libertus adorogauit, & ex
minore parte heredem! ſcripſit,
cûm nemo ex familia patroni a¬
lius eſſet. quanquam enim hic
ipſo iure, quippe ſuus heresmde-
prehendatur: ſi tamen ſe non im-
miſcuit hereditati vt patrisn, ſed
abſtinuit quaſi patroni, tamen fi-
lius admittendus eſt ad contra
tabulas bonorum poſſeſſionem.
6. Si debenti patrono certam
pecuniam, liberationem libertus
reliquiſſet, iſque vſus eſt aduer-
ſus heredem petentem debitum
doli exceptione, aut acceptila-
tione liberatus eſt debito pro-
pter legatum:dicendum eſt, eum
non poſſe accipere contra tabu-
las bonorum poſſeſſionem9.
LI. LABEO libroI. Pithanon à Paulo
Epitomatorum.
I eundem libertum & tu P
capitis accuſaſti, & pater
tuus manumiſit : non poterit
tibi eius liberti bonorum poſſeſ-
ſio ex edicto Prtoris dari. Pau-
lus: Immô contrà r accidet, ſi
quem ſeruums accuſaueris, dein-
de is patris tui fuerit factust, &
is poſtea eum manumiſit.
DE LIBERTIS
vniuerſitatum.
TITVLVS III.
Adiungitur hic titulus, vt intolligatur,
municipibus, collegiis, vniuerſitatibus
etiam dari bonorum poſſeſſionem contra
tabulas libertorum &vnde legitimi,
quamuis incerta ſint corpora. In indice le-
gitur, De libertis municipum & aliarum
vniuerſitatium. CVIAc-
I. VLPIANVS bro 4 9. ad
Edictum.
VNICIPIBVS
plenû ius s in bo-
nis libertorum, li-
bertarum defertur:
S hoc eſt, id ius quod
etiam patrono.1. Sed an om-
nino petere bonorum poſſeſſio-
nem poſſint, dubitatur. Mouet
enim, quod conſentire non poſ-
ſunt :ſed per aliú y poſſunt, pe-
tita bonorum poſſeſsione, ipſi
adquirere. Sed qua ratione Se-
natus cenſuit, vt reſtitui eis ex
Trebelliano hereditas poſſitz,
& qua) ratione alio Senatuſ-
conſulto a heredibus eis inſti-
tutis à liberto, adquirere here-
ditatem permiſſum eſt: ita bo-
norum quoque P poſſeſsionem
petere dicendum eſt.
2. Temporãque bonorum
poſſeſsionis petendæ cedere
municipibus exinde, ex quo
decernere de petẽda potuertc.
quod & Papinianus reſpondit.
S
tero vocar ad contra tabulas, vt dixit Labeo. Sed videtur con-
trà, quia Paulus contradicit. Accu ſauit quendam ſeruum de
crimine capitaliille eſt factus libertus patris mer nunquid vo-
cabor ad contra tabulas eius? & certè nihilo minus. VIV.
p Et tu. filius patro-
ni.
qManumiſit. ſc an-
té nam dicit libertum.
ACCVRS.
rIm contrà. ſ quan-
doque,vt probat. Ace.
ſSeruum. Lalienum.
t qFuerit factus, quia
forté emit. non enim
facilè poterat de ſiſle-
re: vt arg. S.eoo l. qui, ci
maior.S.j.
DE LIBERTIS
vniuerſitatum.
ADITIO. De à liber-
tis fingulari perſonari
ſuperiori tit. dictum eſt:
verum quia aliqui ſunt
liberti vniuerſitati, po-
nitur huiuſmodi rubri-
ca ſi quod ius habeat v¬
niuerſitas in eis, videa-
mus. VIVIAN.
VNICIPI-
l nvsJCa-
Ili svs. Si mu-
nicipes ali-
cuius municipij ma-
numittut ſeruum ſuú
cum iuris ſolennita-
te, valet- & quod ius
priuatis in ſuis libertis
datur, idem ius muni-
cipes habere poſſunt:
& ſie bonorum poſſeſ.
vnde legitimi, & ſuc-
cedere abinteſt ato.V¬
num ſciatis, ſi muni-
cipes nõ petunt intra
tempus quod deberẽt,
exc luduntur. VIV.
u Municipibus. i. ipſi
vnuerſitati.
B Municipibus pleni
ius. Vide Vlpianum in
Fragmentis titulo 22.
CVIAC.
x Non poſſunt. ſe. fa-
cile, ſecundûm Io.
vt ſuprà de orig. iuris. l.
ij. S. deinde quia diffi-
cile. Az0. & ſic intelli-
gitur infrà de adquir.
poſſil j in fine. & S de do-
loll ſi ex dolo Sj.
y q’Per aliu. de hoc
non eſt dubium: vt j.
de adquirend poſſeſſl. ij
ACCVRS.
2 PoſſitvtS. ad Sena-
tuſconſultum Trebellia.
l. omnibus.
a Senatuſconſultocu-
ius verba non habe-
mus. Sed facit Cod. de
her. inſtit. l, hereditatis.
Ité & legitima defer-
tur patrono hereditas
liberti; vt infrà de ſuis
& legit. liij.Sſi munici-
pes.
b Ita bonorum quo-
que. vt & ſuprà de bo-
norum poſſeſſ l iij. S. à
municipibus. & facit
ſuprà de arbitr. l. item
ſi Sprintipaliter.
c qPotuerunt. eligen-
do & decernen do ſyn-
dicum vel actorem.
38 2 DE