DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0037
25
De iure perſonarum. Titiij.
Que ſunt de hoe natura. 4. Vel die quôd iſte5. loquitur de iure gentium:
neceſitate na-
eur, non mu-
tantur: uvr hic:
ſed qua ſunt
de prsõprio-
ne, ſic: vt leo-
nis feritas, &
hominis man-
ſuetudo in
quibus inſpi
ciur magis
aerldés quam
natura: que
lnducitur in
gad repreſa-
ias cotra ai-
quos, putà
Iera ienſes
conceſſas vt
er Ang. &
laſ he.
puod vert naturals.
cipali ſcripta.
bJ Tacito conſenſu. ſ.
contraria conſuerudi-
ne: veff de legi. & ſena-
tuſcon. lde quibus. in fi.
e J Vel alia. id eſt, con-
trario ſtatuto: &ſic red-
duntur ſingula ſingulis.
Omne autem. JCa-
SvS. in hoc . de iure
ciuili tractatur, & ſic
de tertia parte rubrica.
Et dicitur quod torum
noſtrum ius ciuile di-
uiditur in tres partes.
In prima parte tracta-
tur de perſonis: in ſe-
eunda de rebus in tertia
de actiomibus. Secundô
dicit. Primô videamus
de perſonis tãquam de
dignioribus. Et reddi-
eur ratio quare primô
quod patet ex illa litera, Qua apud omnes gontes: & ſupr. eod.S.
a Conſtituit. ſcilicer de conſuetudine ſpeciali, vel lege muni-
conſtituita, ſpe mutari ſo-
lent, vel tacito conſenſue po-
puli, vel alia c poſtea lege lata.
Ius commune ad perſonas, res,
vel actiones ſpectat: & à dignio-
ribus ſumendum exordium.
12. Omne autem ius, quo
vtimur vel ad perſonas e per-
tinet, vel ad resf, vel ad actio-
nes 8. Ac prins de perſonis vi-
deamus. nam parum eſt ius noſ-
ſe, ſi perſonæ, quarum cauſa
conſtitutum eſt, ignorenturi.
DE IVRE PER-
ſonarum.
TITVLVS III.
de perſonis videndum:que ratio talis eſt, quia nihil prodeſt ſci-
te iura, niſi primô ſciremus de perſonis, & conditionibus per-
ſonarum:quarum perſonarum cauſa; ſeu gratia, & earum fa-
uore iura cõdita, & cõpoſita ſunt. hoc dicit vſque ad finem-
d Omne. quid ſit ius. & qualiter diuidatur dixit: nunc diffe-
rentiam inter ipſa iura ponit.
e Ad perſonas. de hoc dicitur infrà, in toto primo libro vſque
titu. de re diui.
fAd res. de hoc dicitur infrà, lib.j.& ij vſque ad tit. de oblig.
ADiT1o. Et quid appellatione rei mez contineatur, vide per
Ange. Aret-hic.
n omo dil.
urarum.
eOuid. Meta-
morph.
d virgil in 6.
Entid.
e Digniora
praponenda. lorum.
JAd atines. de his dicitur de atio.
s eſonzt nart homo eſt digtiſima creaturacun vr ſt de
guiima crea¬ adil. edit. l. iustiſſime in prin. vnde
ctent animantia catera terram: Ohomini ſublime dedit, cœlum-
que tueri Iuſſit, & erectos ad ſidera tollere vultus. Et Virgilius d:
Igneus eſt ollis vigor, & caleſtis origo Seminibus.
iJ Ignorentur. & ſie ſtatim ponit de iure perſonarum S Et not.
hlc quod digniora præponenda ſunt ſie j de bo poſſ S.aliam ve-
in glo. altiori. & per hoc facimus e multas formationes titu-
Ouidius s: Prondque cum ſpe-
DE IVRE PERSONARVM.
Quia f omne ius aut ad perſonas, aut ad res, aut ad actiones per-
tHne contl- inotllj de ſtatho.j & ſup tit j ijcum ergo perſona quibnſcu-
nuationem ſe-
quitur Petrus
que rebus digniores ſint, .iuſtiſſime in princ. ;. de œdil. edic. ide9
le Bella Pert. ab eis exordium facturus, ſubdit de iure perſonarum ſecudum Pore.
ie.
tDiuiſio.
Vmma. Totus iſte titulus diuiditur in ſex partes. Nam
primô ponit diuiſiones perſonarum. Secundô definitio-
nem libertatis, ibi, Et libertas. J Tertiô de finitionem ſeruitutis
ibi:Seruitus. Quartô quare dicantur ſerui. ibi, Serui autem.
Quintô quot modis quis efficiatur ſernus.
i; Serui autem.
Sextô ponit differentiam inter ſeruos & liberos. ibi, In ſeruo-
rum. Aret.
Summa.J CASVS. Ad euidentiam diuide hunc titu. aliter,
quam ſuprà, ſecundûm Franc.de Are. in ſeptem partes. In qua-
rum prima parte ponitur quadam diuiſio perſonarum:que di-
uiſio talis eſt. Dicitur enim quod omnis homo de mundo aut
eſt liber, aut ſeruus. J Secdo dicit quid eſt libertas. Vnde liber-
tas eſt qudam poreſtas conceſſa hominibus à iure naturali,
qu conſiſtit in hoc, vt ipſi homines poſſint facere quicquid
voluerint, niſi efficiantur ſerui de iure gentium: vel niſi ſe fa-
ciant ſeruos de iure ciuili. Tertiô dicit quid eſt ſeruitus: & di-
tit, quod cû ius gentium multa ſtatuerit, iuxta hoc eſt vnum
ſtatutum, & vna conſtit
ſubiectus alteri, & ſubii
tio ordinata à iure gẽtium vt quis ſit
iatur domino alieno qu conſtitutio,
ſiue ſtatutum, eſt contrarium iuri naturali:quia ſecundûmius.
naturale omnes homines liberi vocabantur, & naſcebantur.
Quartô dicit quare ſerui habeant hoc nomen ſerui. Et certe
ſerui dicuntur non à ſeruiendo:ſed à ſeruando. Nam olim, &
in tempore præterito ſi aliquis capiebat aliquem hominem in
prælio, ſiue in bello, plerumque Imperatores pracipiebant ca-
pienti, id eſt, ei, qui hominem in bello ceperat, ne occideret il-
lum hominem captiuum: ſed venderet, vel ſeruaret.
Quinto dicit, quod ſerui qui capiuntur in prlio, poſſunt
ctiam appellari mancipia:quia manu capiutur in pralio.SSex-
to dicit, quod quidam uon ſunt ſerui ab ipſa natiuitate, ſed po-
ſteà efficiuntur quod accidit.i. euenit quandôque de iure gen-
tium, vt quando aliquis capitur in prœlio, tunc enim effici-
tur ſeruus capientis: quandéque de iure ciuili: vt quando liber
homo patitur ſe vẽdi co pacto, vt partẽ pretij habeat:vt ſi vado
26
aliquem hominem, & ei dico:veni, ego ſum liber: ſed non ha-
beo pecuniam:ſcio etiam quod tu moditam pecuniã habes ſed
ſcis quid faciemus: inueni emptorem: & dic quod tu habes v¬
num ſeruum. & tu me vendes illi: ſed tu iurabis mihi, quod de
pretio, quod habebis de me, mediam parté mihi trades: & alius
dicit quod vult iſte ra-
lis liber homo, qui paſ-
ſus eſt ſe venundari, & aSumma diui-
aceepit partem preti de qu P ceor ,
eo, ipſe efficitur ſeruus lrac faiſa en
de iure ciuili, & effici- ſecundi Chri-
tur emproris. Septim ſtohicquia e¬
dicit, quod inter ſer tiam formalis
uos nulla eſt differen¬ cauſatur à iure
.-EAE ’ ciuili: t inS.
tia: quia tã eſt ſeruus v¬ pen infrà tod.
nus, quã alter. Sed inter e Vniuerſains
liberos multr ſunt dif- orationis par-
ferenti: quia quidam te falſa, tou
ſunt ingenui, quida li- oaio fals
pertini, quidan latini, ſurel. ſaus qui
quidam dedititi: vr in fde vt urr-
duobus titulis ſequen- d pluralis ora-
tibus. Franc.de Are. tio in ſingula-
Summa i. prima: ré verti poteſt
.I. ..e,.. cSingularis o¬
quia & aliæ ſequuntur: ratio interdu
vt j de hi, qui ſunt ſui, ſunitur pro
1 vel alie. iu-in prine. & j. plurali, quod
tutin prin. 2. Vel dic ſumma i maxima:quia partim eſt iure na- verum, quãdo
turali,vt libertas: & partim de iure gentium, vt ſeruitus, quo coletiuû, vel
rum vtrumque, ſcilicet ius naturale, & gentium, antiquius eſt tatoais pari-
AIIIIEIT A M di RGnulor b ſi J.. ...! .eas,ieu conne-
iure ciuili: vt jde rrrt di ſinguloru Vel die ſummai breuis. as hooeinu-
ſie infrde obli.S.j.ADDITIO. Eſt & hac bona, ſecundûm om-citl ſi cui lana.
nes, quia breuior eſſe non poreſt:vtffde condi-indeb.l. in ſumma: ffde leg. aliàs
ffde eo, quod certo loco l’quod ſi Epheſi in fine. Prima etiam eg. ſecus, ſecund
muniter approbatur ſecundum Chriſtophohe, an ioan Fabt &
l5Omnes homines. Sed pone, quod hie ſint duohomines, vnus fstaruiber in
liber & alius ſeruus. tunc hac propoſitio eſt falſa. Die quôd quibuſda ha-
pluralis d oratio conuertitur in ſingularem, & tunc eſt vera & betur pro li-
non falſaavv fe cond & demon l faiſa S ſ f de pet harl di. bero, & quo
uus in fi-in glo pen & de orig-iur lj sSexacti. & de ver ſig non ſt a uada pre
Econtra ſingularis ponitur pro plurali e vr to tit l’in vſu.& d&ee
de teſt ut lſi quis ia 5S, & dichas quaſtiones poſtas ſfde ſia cau arg
om. liij. ſecudum om-
m Aut ſirui. Sed f quid de ſtatu libero videtur liber: ffſi nes doct. lir.
ex nox cau agal fi. Sed contrà eſtvvrfde ſtatuli ſtatuliberum. ſeriprii;
sIen quid de adſeriptirio E vel cenſito? Videtur quod ſerui & ceſni liler
ſint:vt Cde agr & cenſl ne diutius in fi & lfilixj. & C. in qui, vr comuni opl
rau. colo doac poſao lib.xj le fi Sed contrà eſt, ſecundu Ioa. (licet nione tenetur
alij aliter diſtinxeruntl cum poſſint fieri clerici & contra do- ie & c de iu-
minorum volutatem, quod nõ eſt in veré ſeruis vt C.de epiſ& ,ie n
der liubemus S ſeruot& in Auth de ſanciſepis adſeriptitioseu h Die ner ee-
ix Item in dubio pro liber iudicandum eſtrvt ffde regu iur. lli- raneos, ſec-
bertas. & quod in contrariis legibus continetur loquitur quoad dum Io Fab.
ſeruitia, quibus eſt adſtrictus, quare porerunt pradicti & face-i Gle. Nouell. de
re teſtamentum l, & ferre teſtimoniumi, & alios actus ciuiles teſt oo ie
exercere, nec alienari poſſunt ſine ſolo: vr fide agri. & cenſe l. ina
quemadmodum libxj. Item quid de monacho l, vel vulgari ca-e 1
nonico?Reſp-liberi ſunt: & ideo poſſunt reddere teſtimoniû l. l Dunodo iu-
quod dic vt diximus in Auth. de mon. S.cogitandum. col..j licet rent cum licé-
quoad actus quoſda nfingatur mortui vr in Auth de mõ silud tia ſui ſuperio-
é Sſi quis autem. colj & in Auth de nup. Sper ocaſiont eol Ii ,lees’ eo mon
n Libertas. Hæc definitio tribus modis poreſt legi. SPrimô depoſitio, ſe-
ſecundû Ir. vt definiatur libertas coiure, quo inuenta eſt,i. na¬ cundum Ioan.
turali: & ſic etiã ſerui ſecundum hoc ſunt liberi nam & ipſi poſ¬ Fabr. & Ange.
ſunt facere quod volut niſi quod vii de facto vel iure ſalique moie ſecunds
prohibentur & hxc verba, ex qua etiam liberi, &e poſſunt eſſe mmie ſeund-
de definitione. Na & ipſi liberi vocantur ſecundum idem ius-vt non repurai
infrà de li6 j. Alij dicunt definiri libertatem liberi, non liberta-mortuos quã-
té ſeruiquia ex prima vocantur. ſhodie liherinõ ex ſecunda ſ tu ad actus ci-
quã habent ſerui. Eſt ergo libertas alia in ſeruo, alia in liberto. uiles: ſed quã-
& ſecundi eos verbum vi, exponitur vt priis n. Sednec prima, tun rdea, que
nec ſecunda placet, quod ſerui ſint aliquo iure liberi, cum ius perfectionem.
gentium in hoc derogauerit iuri naturali:vt infrà, Sſeruitus. Et n Hanc repro-
expone, vi, id eſt iure gẽtium: quod quadam neceſſitate induxit bat Ange hie.
ſeruitutem. ſper captiuitatemvt ſuprà, tit j S ius autem & iure. quia ex facti
ſcil ciuili, qua do maior xx an vendit ſe adpretium partie vrj, inpeoinente
sſerui qd liber quilibet eſt, niſi fiat ſeruus iure gen vel ciui & ert pro-
hœc verba,ex qua etiam liberi, &c nõ oportet quod ſint de de¬ batur inlcoufi-
finitione: ſed quendam effectum libertatis demonſtrãt ACCvR. ciuntur ffide iu.
OV Conſtitutio. i. vnum de ſtatutis iuris gentium: nam & alia co & per hoc
multa ſtatuit ius gentium: vr ſuprà tij S-ius autem. Sed hodie o, repre-
n..TI .. srtrvea v uI batur hic ſe-
dici poteſt ſeruitus de iure ciuili, formatione?. nam alia olim,
cunda opin.
& alia hodie eſt hrc poreſtas vt infr de hi qui ſint ſiui -el cundaopi
Prima perſonarum diuiſio exin-
de libertatio & ſeruitu-
tis definitio.
Vmma itaque di-
uiſio de iure perſo-
narum hec eſt, quod
omnes hominesl
aut liberi ſunt, aut ſerui m1.Et
libertas n quidem eſt (ex qua e¬
tiam liberi vocantur) naturalis
facultas eius, quod cuique facere
liber, niſi ſi quid vi aut iure
prohibetur.
2. Seruitus autem eſt conſti-
tutio iuris gentium a, qua quis
ſui vel alie. Hanc cõmu-
iurS pe.& fina quare eſt de iure gentium inuentione: ſed de ci niter tenent
uili, formatione: ffde iuſti & iu. l ius autem, ciuile. ADDrTIo.Et doct hic.
dicit Chriſtoph quod tune forma dat eſſe rei, & ab ea ſit de, p e etur
nominatio, quando actus ſine ea procedere non poreſt. quod uuad ia,
AI..V raNo u I porec. uod quod additur:
non eſt in ſeruiture: & ideô denominatur à iure gentinm. non quoad id
aJ Conſtitutio iuris gentium. Ergo & dominatio conſtituti eſt cui additun
iuris Iſ-
De iure perſonarum. Titiij.
Que ſunt de hoe natura. 4. Vel die quôd iſte5. loquitur de iure gentium:
neceſitate na-
eur, non mu-
tantur: uvr hic:
ſed qua ſunt
de prsõprio-
ne, ſic: vt leo-
nis feritas, &
hominis man-
ſuetudo in
quibus inſpi
ciur magis
aerldés quam
natura: que
lnducitur in
gad repreſa-
ias cotra ai-
quos, putà
Iera ienſes
conceſſas vt
er Ang. &
laſ he.
puod vert naturals.
cipali ſcripta.
bJ Tacito conſenſu. ſ.
contraria conſuerudi-
ne: veff de legi. & ſena-
tuſcon. lde quibus. in fi.
e J Vel alia. id eſt, con-
trario ſtatuto: &ſic red-
duntur ſingula ſingulis.
Omne autem. JCa-
SvS. in hoc . de iure
ciuili tractatur, & ſic
de tertia parte rubrica.
Et dicitur quod torum
noſtrum ius ciuile di-
uiditur in tres partes.
In prima parte tracta-
tur de perſonis: in ſe-
eunda de rebus in tertia
de actiomibus. Secundô
dicit. Primô videamus
de perſonis tãquam de
dignioribus. Et reddi-
eur ratio quare primô
quod patet ex illa litera, Qua apud omnes gontes: & ſupr. eod.S.
a Conſtituit. ſcilicer de conſuetudine ſpeciali, vel lege muni-
conſtituita, ſpe mutari ſo-
lent, vel tacito conſenſue po-
puli, vel alia c poſtea lege lata.
Ius commune ad perſonas, res,
vel actiones ſpectat: & à dignio-
ribus ſumendum exordium.
12. Omne autem ius, quo
vtimur vel ad perſonas e per-
tinet, vel ad resf, vel ad actio-
nes 8. Ac prins de perſonis vi-
deamus. nam parum eſt ius noſ-
ſe, ſi perſonæ, quarum cauſa
conſtitutum eſt, ignorenturi.
DE IVRE PER-
ſonarum.
TITVLVS III.
de perſonis videndum:que ratio talis eſt, quia nihil prodeſt ſci-
te iura, niſi primô ſciremus de perſonis, & conditionibus per-
ſonarum:quarum perſonarum cauſa; ſeu gratia, & earum fa-
uore iura cõdita, & cõpoſita ſunt. hoc dicit vſque ad finem-
d Omne. quid ſit ius. & qualiter diuidatur dixit: nunc diffe-
rentiam inter ipſa iura ponit.
e Ad perſonas. de hoc dicitur infrà, in toto primo libro vſque
titu. de re diui.
fAd res. de hoc dicitur infrà, lib.j.& ij vſque ad tit. de oblig.
ADiT1o. Et quid appellatione rei mez contineatur, vide per
Ange. Aret-hic.
n omo dil.
urarum.
eOuid. Meta-
morph.
d virgil in 6.
Entid.
e Digniora
praponenda. lorum.
JAd atines. de his dicitur de atio.
s eſonzt nart homo eſt digtiſima creaturacun vr ſt de
guiima crea¬ adil. edit. l. iustiſſime in prin. vnde
ctent animantia catera terram: Ohomini ſublime dedit, cœlum-
que tueri Iuſſit, & erectos ad ſidera tollere vultus. Et Virgilius d:
Igneus eſt ollis vigor, & caleſtis origo Seminibus.
iJ Ignorentur. & ſie ſtatim ponit de iure perſonarum S Et not.
hlc quod digniora præponenda ſunt ſie j de bo poſſ S.aliam ve-
in glo. altiori. & per hoc facimus e multas formationes titu-
Ouidius s: Prondque cum ſpe-
DE IVRE PERSONARVM.
Quia f omne ius aut ad perſonas, aut ad res, aut ad actiones per-
tHne contl- inotllj de ſtatho.j & ſup tit j ijcum ergo perſona quibnſcu-
nuationem ſe-
quitur Petrus
que rebus digniores ſint, .iuſtiſſime in princ. ;. de œdil. edic. ide9
le Bella Pert. ab eis exordium facturus, ſubdit de iure perſonarum ſecudum Pore.
ie.
tDiuiſio.
Vmma. Totus iſte titulus diuiditur in ſex partes. Nam
primô ponit diuiſiones perſonarum. Secundô definitio-
nem libertatis, ibi, Et libertas. J Tertiô de finitionem ſeruitutis
ibi:Seruitus. Quartô quare dicantur ſerui. ibi, Serui autem.
Quintô quot modis quis efficiatur ſernus.
i; Serui autem.
Sextô ponit differentiam inter ſeruos & liberos. ibi, In ſeruo-
rum. Aret.
Summa.J CASVS. Ad euidentiam diuide hunc titu. aliter,
quam ſuprà, ſecundûm Franc.de Are. in ſeptem partes. In qua-
rum prima parte ponitur quadam diuiſio perſonarum:que di-
uiſio talis eſt. Dicitur enim quod omnis homo de mundo aut
eſt liber, aut ſeruus. J Secdo dicit quid eſt libertas. Vnde liber-
tas eſt qudam poreſtas conceſſa hominibus à iure naturali,
qu conſiſtit in hoc, vt ipſi homines poſſint facere quicquid
voluerint, niſi efficiantur ſerui de iure gentium: vel niſi ſe fa-
ciant ſeruos de iure ciuili. Tertiô dicit quid eſt ſeruitus: & di-
tit, quod cû ius gentium multa ſtatuerit, iuxta hoc eſt vnum
ſtatutum, & vna conſtit
ſubiectus alteri, & ſubii
tio ordinata à iure gẽtium vt quis ſit
iatur domino alieno qu conſtitutio,
ſiue ſtatutum, eſt contrarium iuri naturali:quia ſecundûmius.
naturale omnes homines liberi vocabantur, & naſcebantur.
Quartô dicit quare ſerui habeant hoc nomen ſerui. Et certe
ſerui dicuntur non à ſeruiendo:ſed à ſeruando. Nam olim, &
in tempore præterito ſi aliquis capiebat aliquem hominem in
prælio, ſiue in bello, plerumque Imperatores pracipiebant ca-
pienti, id eſt, ei, qui hominem in bello ceperat, ne occideret il-
lum hominem captiuum: ſed venderet, vel ſeruaret.
Quinto dicit, quod ſerui qui capiuntur in prlio, poſſunt
ctiam appellari mancipia:quia manu capiutur in pralio.SSex-
to dicit, quod quidam uon ſunt ſerui ab ipſa natiuitate, ſed po-
ſteà efficiuntur quod accidit.i. euenit quandôque de iure gen-
tium, vt quando aliquis capitur in prœlio, tunc enim effici-
tur ſeruus capientis: quandéque de iure ciuili: vt quando liber
homo patitur ſe vẽdi co pacto, vt partẽ pretij habeat:vt ſi vado
26
aliquem hominem, & ei dico:veni, ego ſum liber: ſed non ha-
beo pecuniam:ſcio etiam quod tu moditam pecuniã habes ſed
ſcis quid faciemus: inueni emptorem: & dic quod tu habes v¬
num ſeruum. & tu me vendes illi: ſed tu iurabis mihi, quod de
pretio, quod habebis de me, mediam parté mihi trades: & alius
dicit quod vult iſte ra-
lis liber homo, qui paſ-
ſus eſt ſe venundari, & aSumma diui-
aceepit partem preti de qu P ceor ,
eo, ipſe efficitur ſeruus lrac faiſa en
de iure ciuili, & effici- ſecundi Chri-
tur emproris. Septim ſtohicquia e¬
dicit, quod inter ſer tiam formalis
uos nulla eſt differen¬ cauſatur à iure
.-EAE ’ ciuili: t inS.
tia: quia tã eſt ſeruus v¬ pen infrà tod.
nus, quã alter. Sed inter e Vniuerſains
liberos multr ſunt dif- orationis par-
ferenti: quia quidam te falſa, tou
ſunt ingenui, quida li- oaio fals
pertini, quidan latini, ſurel. ſaus qui
quidam dedititi: vr in fde vt urr-
duobus titulis ſequen- d pluralis ora-
tibus. Franc.de Are. tio in ſingula-
Summa i. prima: ré verti poteſt
.I. ..e,.. cSingularis o¬
quia & aliæ ſequuntur: ratio interdu
vt j de hi, qui ſunt ſui, ſunitur pro
1 vel alie. iu-in prine. & j. plurali, quod
tutin prin. 2. Vel dic ſumma i maxima:quia partim eſt iure na- verum, quãdo
turali,vt libertas: & partim de iure gentium, vt ſeruitus, quo coletiuû, vel
rum vtrumque, ſcilicet ius naturale, & gentium, antiquius eſt tatoais pari-
AIIIIEIT A M di RGnulor b ſi J.. ...! .eas,ieu conne-
iure ciuili: vt jde rrrt di ſinguloru Vel die ſummai breuis. as hooeinu-
ſie infrde obli.S.j.ADDITIO. Eſt & hac bona, ſecundûm om-citl ſi cui lana.
nes, quia breuior eſſe non poreſt:vtffde condi-indeb.l. in ſumma: ffde leg. aliàs
ffde eo, quod certo loco l’quod ſi Epheſi in fine. Prima etiam eg. ſecus, ſecund
muniter approbatur ſecundum Chriſtophohe, an ioan Fabt &
l5Omnes homines. Sed pone, quod hie ſint duohomines, vnus fstaruiber in
liber & alius ſeruus. tunc hac propoſitio eſt falſa. Die quôd quibuſda ha-
pluralis d oratio conuertitur in ſingularem, & tunc eſt vera & betur pro li-
non falſaavv fe cond & demon l faiſa S ſ f de pet harl di. bero, & quo
uus in fi-in glo pen & de orig-iur lj sSexacti. & de ver ſig non ſt a uada pre
Econtra ſingularis ponitur pro plurali e vr to tit l’in vſu.& d&ee
de teſt ut lſi quis ia 5S, & dichas quaſtiones poſtas ſfde ſia cau arg
om. liij. ſecudum om-
m Aut ſirui. Sed f quid de ſtatu libero videtur liber: ffſi nes doct. lir.
ex nox cau agal fi. Sed contrà eſtvvrfde ſtatuli ſtatuliberum. ſeriprii;
sIen quid de adſeriptirio E vel cenſito? Videtur quod ſerui & ceſni liler
ſint:vt Cde agr & cenſl ne diutius in fi & lfilixj. & C. in qui, vr comuni opl
rau. colo doac poſao lib.xj le fi Sed contrà eſt, ſecundu Ioa. (licet nione tenetur
alij aliter diſtinxeruntl cum poſſint fieri clerici & contra do- ie & c de iu-
minorum volutatem, quod nõ eſt in veré ſeruis vt C.de epiſ& ,ie n
der liubemus S ſeruot& in Auth de ſanciſepis adſeriptitioseu h Die ner ee-
ix Item in dubio pro liber iudicandum eſtrvt ffde regu iur. lli- raneos, ſec-
bertas. & quod in contrariis legibus continetur loquitur quoad dum Io Fab.
ſeruitia, quibus eſt adſtrictus, quare porerunt pradicti & face-i Gle. Nouell. de
re teſtamentum l, & ferre teſtimoniumi, & alios actus ciuiles teſt oo ie
exercere, nec alienari poſſunt ſine ſolo: vr fide agri. & cenſe l. ina
quemadmodum libxj. Item quid de monacho l, vel vulgari ca-e 1
nonico?Reſp-liberi ſunt: & ideo poſſunt reddere teſtimoniû l. l Dunodo iu-
quod dic vt diximus in Auth. de mon. S.cogitandum. col..j licet rent cum licé-
quoad actus quoſda nfingatur mortui vr in Auth de mõ silud tia ſui ſuperio-
é Sſi quis autem. colj & in Auth de nup. Sper ocaſiont eol Ii ,lees’ eo mon
n Libertas. Hæc definitio tribus modis poreſt legi. SPrimô depoſitio, ſe-
ſecundû Ir. vt definiatur libertas coiure, quo inuenta eſt,i. na¬ cundum Ioan.
turali: & ſic etiã ſerui ſecundum hoc ſunt liberi nam & ipſi poſ¬ Fabr. & Ange.
ſunt facere quod volut niſi quod vii de facto vel iure ſalique moie ſecunds
prohibentur & hxc verba, ex qua etiam liberi, &e poſſunt eſſe mmie ſeund-
de definitione. Na & ipſi liberi vocantur ſecundum idem ius-vt non repurai
infrà de li6 j. Alij dicunt definiri libertatem liberi, non liberta-mortuos quã-
té ſeruiquia ex prima vocantur. ſhodie liherinõ ex ſecunda ſ tu ad actus ci-
quã habent ſerui. Eſt ergo libertas alia in ſeruo, alia in liberto. uiles: ſed quã-
& ſecundi eos verbum vi, exponitur vt priis n. Sednec prima, tun rdea, que
nec ſecunda placet, quod ſerui ſint aliquo iure liberi, cum ius perfectionem.
gentium in hoc derogauerit iuri naturali:vt infrà, Sſeruitus. Et n Hanc repro-
expone, vi, id eſt iure gẽtium: quod quadam neceſſitate induxit bat Ange hie.
ſeruitutem. ſper captiuitatemvt ſuprà, tit j S ius autem & iure. quia ex facti
ſcil ciuili, qua do maior xx an vendit ſe adpretium partie vrj, inpeoinente
sſerui qd liber quilibet eſt, niſi fiat ſeruus iure gen vel ciui & ert pro-
hœc verba,ex qua etiam liberi, &c nõ oportet quod ſint de de¬ batur inlcoufi-
finitione: ſed quendam effectum libertatis demonſtrãt ACCvR. ciuntur ffide iu.
OV Conſtitutio. i. vnum de ſtatutis iuris gentium: nam & alia co & per hoc
multa ſtatuit ius gentium: vr ſuprà tij S-ius autem. Sed hodie o, repre-
n..TI .. srtrvea v uI batur hic ſe-
dici poteſt ſeruitus de iure ciuili, formatione?. nam alia olim,
cunda opin.
& alia hodie eſt hrc poreſtas vt infr de hi qui ſint ſiui -el cundaopi
Prima perſonarum diuiſio exin-
de libertatio & ſeruitu-
tis definitio.
Vmma itaque di-
uiſio de iure perſo-
narum hec eſt, quod
omnes hominesl
aut liberi ſunt, aut ſerui m1.Et
libertas n quidem eſt (ex qua e¬
tiam liberi vocantur) naturalis
facultas eius, quod cuique facere
liber, niſi ſi quid vi aut iure
prohibetur.
2. Seruitus autem eſt conſti-
tutio iuris gentium a, qua quis
ſui vel alie. Hanc cõmu-
iurS pe.& fina quare eſt de iure gentium inuentione: ſed de ci niter tenent
uili, formatione: ffde iuſti & iu. l ius autem, ciuile. ADDrTIo.Et doct hic.
dicit Chriſtoph quod tune forma dat eſſe rei, & ab ea ſit de, p e etur
nominatio, quando actus ſine ea procedere non poreſt. quod uuad ia,
AI..V raNo u I porec. uod quod additur:
non eſt in ſeruiture: & ideô denominatur à iure gentinm. non quoad id
aJ Conſtitutio iuris gentium. Ergo & dominatio conſtituti eſt cui additun
iuris Iſ-