Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0041
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
33 Qui, & ex quibcau manu non poſſ. Tit vj. 34

lege lia Sentiaqua & multa alia indurit Eterant hi toto tẽ-
pore vita ſua ſerui& tune fiebat liberi, cum moriebatur quod
proderat quia bonalvt peculiuml à domino nõ occupabantur:
ſed in Latinis aliter fiebat: vt colligitur hîc ex eo quod minus
habebant Dedititij, quam Latinit ut de ſuce lib. Jfina. ACCvRS.

pileati defuncti funus prœceſſerunt.4. Quartus, ſi expreſſit eum
velle eſſe Latinum. 5. Quintus, ſi ſub conditione relicta liber-
tate, hres ante cõditionem manumiſerit.. Sextus, ſi in iudicio
liberali à domino ſuperatus ſeruus fuerit: & pretium pro eo do-
mino ſolutu fuerit, & ipſe poſteà receperit.7. Septimus, ſi ancil-

ADDITIO.
Facit l.j. SailluudCC de La.
li.tol. & facit ſecundûm
Io. Fa. contra illos, qui
ſe faciunt milites, vel
fratres minores in mor-
tis articuloiff. de mili. te-
ſta lfii & ff de vſufruct.
& quemadmod. l. Titio
cum morietur. Ang. Are.
a q Pietas. i. nos, qui
ſumus pii.
b Conſtitutionibus. vt
Cde Lati li tol.l.j. &C.
de dedi li tol. l.j.
cJ Competebat.ſc. ma-
numiſſis, ſecundûm hoc
nota tria tempora: in
primo, & vltimo dein-
ceps idem iuris eſt: ſed
in medio hoc ius peſſi-
mum fuit inductum: vt
infr de ſuc lib. S vlti.
tvide Val. i d’M Libertinus. Ex quo
anto. Radon ontingit multiplex ef-
gaeen, fectus in primis cirea
quas operas obſequiales operas.i.
beat pan quæ ſunt in faciendo:
10 vt de adſurgẽdo, & ſer-
uiendo: ſiue in non fa-

numero. Sed quoniã dedititio-
rum quidem peſſima conditio
iam ex multis temporibus in
deſuetudinem abierat: Latino-
rum verd nomen non frequen-
tabatur: ided noſtra pietas a
omnia augere, & in meliorem
ſtatum reducere deſiderãs, dua-
bus conſtiturionibus b hoc e¬
mendauit, & in priſtinum ſtati
reduxit: quia & à primis vrbis
Rom cunabulis vna, atque
ſimplex libertas competebat:
id eſt eadem, quam habebat
manumiſſor: niſi quod ſcilicet
libertinus ſit, qui manumit-
titur, licet manumiſſor inge-
nuus ſit. Et dedititios * qui-
dem per cõſtitutionem noſtram
expulimus, quam promulgaui-
mus inter noſtras deciſiones:
per quas ſuggerente nobis Tri-
boniano viro excelſo quaſtore

nes llibertos, nullo nec tatis
manumiſſi, nec domini manu-
miſſoris, nec in manumiſſionis
modo diſcrimine i habito,) ſi-
cut iam anteà * obſeruabatur)
ciuitate Romanal decoraui-
mus P*:multis modis additis e,
per quos poſſit libertas ſeruis
cum ciuitate Romana, qua ſo-
la e eſt in præſentiP, preſta-
ri.

QVI, ET EX QVIBVS
cauſis manumittere non
poſſunt.

TITVLVS VI.

Manumiſſio facta inter viuos in
creditorum fraudem, iure nõ ſub-
ſiſtit: licet tamen domino quantii-
uis obarato ſeruum ſuum libe-
rum, haredémque facere, modô ne-

lam ſuam maritauerit
alicui liberto. 8. Octa-
uus, ſi coram actis filiû
nominauerit ſeruu ſuu:
9. Nonus, ſi inſtrumen-
ta ſeruitutis reddiderit

coram teſtibus. Et pro-

bantur hi modi, Cod. de
La. lib. tol.l. vniea. 5. ſed
ſcimus vſque ad fil.
o J Sola. ſcilicet liber-
tas ſola.
p In praſenti. id eſt, in
conſuetudine.
QVIBVS EX
cauſis manumittere
non licet.
De ? variis modis ma
numittẽdi dixit, ſed quia
non omnibus manumit-
tere licet, nec ex omnibus
cauſis: ideo de hoc nune
ſubmittit, ſecidum Pore.
On tamẽ.J Iſte ti-
& oins diuiaaiiur,
in octo partes. J Pri-
mô, qualiter quis inter
viuos in fraudem cre-
ditorum ſeruum pro-

* Alias donc-
uimus.

a Hanc conti-
nnationem ſe-
quitur, & te-
net Pett. de
Bell. Per hie.

b Diuiſio.

ciendo: vt de non vo-
cando in ius ſine venia:
que ipſa natura patro-
no debentur etiam ſine
impoſitione; vt C. de in
ius vo. l. venia. & ff. de
cond. inde. l ſi non ſortem.
S. libertus. Et ſi vocaue-
rit in ius patronum ſine
venia, punitur in quin
quaginta aureis: ff de in
ius voc.l. pen. & vltima.. c. 11......
qui aurei accipiûtur quilibet pro vno ſolidorvt infr de p. teme.
lit fi Et ex his iuribus ſumitur arg. quod aureus pro ſolido
accipitur in iure noſtro. Sed ex quo pro codem delicto tales sẽ-
tenti promulgantur, edẽ intelliguntur eſſe danda filio emã
cipato, ſi ſine venia patrem in ius vocauerit:vt Cod. de in ius voc.
lff Item contingit reuocatio in ſeruitutem propter offenſamevr
bDe qubu vi-C de liber. & libe.lſi manumiſſus. & alia multa b Sed hodie hæc
oln l fin ſ omnia tolluntur, præter ea, qu ipſa natura debẽtur:vt in Auth.
e tan vr liberti de ceteroS.jaol vique eſt ctrac. Tu dic vt not-inalſi
pobant de manumiſſus. 1..............
ctor. hie, niſi e( Dedititios. quod dixerat in genere, nune per ſpecies ponit.
panonus renu 2. Vel quod coniunctim dixerat, nunc diuidit. ACCVRS.
uet expreſse. f Altercationes quas non hahemus. J Sedquare non erant ſer-
ui ſieut illi qui penitus ſunt ſerui: cum toto tempore vita ſer-
uire cogerentur? Reſp. ſecundu Io. quod erant liberi, licet ſerui-
re cogerentur: vi G.communia de mã.l.j. S. ſin autem proprietarius.
g J Iunianos. i. ex lege Iunia Norbana inductos:vt ſuprà, eo.
libertinorum.
dOrdo litere. Ones. ſie deõſtrue: & omnes libertos decorauimus. i-hono-
rauimus ciuitate Romana.i plena libertate:vt S. .S.libertinor.
iJ Diſcrimine. i. nulla differétia habita:nec ætatis manumiſſi:vt
etiam infans poſſit manumitti, imô etiam in ventre:cum quan-
tûm ad hoc habeatur pro iã natorvt ffde ſta hol.qui in vtero nec
domini manumittẽtis:dum tamen habeat xx. annos:vt infratit.
j.Seadem nec in modo manumittendi ſain teſtamento, ſeu inter
viuos quoquo modo: vt S. eo. S. multis. ADDITIO. quod licêt
verba ſint generalia, reſtringi tamen poſſunt, & debent per aliã
legem ſpecialiter loquentem:concor. l.quamuis ffide in ius vocI.
vi gradatim.S. ſed ſi lege ff de mune & hoper Bar inl. iffquod vi,
aut clam per cano in ctẽ quis extrà, de reſtitſpol. & ideo ſi ſtatu-
tum dictauerit, quod contra inſtrumentum publicum nulla poſ-
ſit opponi exceptio:poreſt tamen opponi, ſi alio ſtatuto permit-
tatur: ſecundûm Chriſtoph.
Anteà. ſcil quam veniret iſta priuata conditio.
lJ Ciuitate Romana. id eſt, plena libertate.
m(Decorauimus. id eſt, honorauimus.
eSerui liberta Additis. ſà nobis eis, quos habuimus:vtS.S multis autom &
entuilibuets ſunt aditi nouem ee Primus ſi dominus agrotantem ſeruun
urrooeuo ſuurn ciecit.z Secundus, ſi aneilà vendiderit ne proſtituatur, &
dis t proſtituta fuerit: vel ſi vẽditor ſibi retinuerit manus iniectionẽ:
& e adipſum teuertenee proſtituit poſteà.3. Tertius, ſi ſerui
Inſtitut.

noſtro, antiqui iuris altercatio-
nes i placauimus. Latinos au-
tem lunianos é, & omnem, que
circa eos fuerat, obſeruantiam
iam alia conſtitutione per eiuſ-
dem quaſtoris ſuggeſtionem
correximus, qu inter impe-
riales radiat ſanctiones. Et om-

mo alius ex teſtamento extiturus

ſit hares.

prium manumittere nõ
poteſt. 5 Secundô, qua-
lirer in vltima volunta-
te cum libertate hare-
dé inſtituit. 5 Tertiô
qualiter in vltima vo-
luntate inſtituit ſimpli-
citer. Quartô, quali-
ter prœſumatur, quod
manumittat in fraudẽ
creditorum. J Quinto,
... qualiter minorxx. ann.
prohibetur manumittere, niſi certis cauſis.J Sextô, que sãt cau-
ſa iuſtæ. JSeptimô, an cauſa ſemel approbata poſſit improbari.
Octauo, ſi quis attigerit decimum & octauum annum, poteſt
in teſtamẽto manumittere. Secunda ibi, . licet autem. Tertia ibi,
Idemque. Quarta ibi, In fraudem. Quinta ibi, S,eadem lege Sexta
ibi, Iuſte autem. Septima ibi, in. Semel. Octaua ibi. Cum ergo.
CASvS, Ad euidentiam no. quod in hoc titu. ponuntur duo ca-
ſus ſpeciales in quilus non poreſt eeuoos ſuos manu-
mittere. Primus quãdo in fraudem creditorum ſit manumiſſio:
quia tune non valet. exemplum, vrquando aliquis debitor debet
aliquam pecuniam, & nihil habet in bonis, vel ſaltem nõ habet
bona ſufficientia ad ſoluendum ſuis debitoribus, niſi vẽdat, vel
det in ſolutum ſeruos: & iſtos ſeruos manumittit:vt illos nõ det
ſuis creditoribus in ſolutum, & vt eos creditores fruſtret debito
ſuo:tune talis manumiſſio non valet:quia eſt facta in fraudem
ſuorú creditorú, id eſt vt fraudet, ſeu defraudet ſuos creditores
debito, niſi in caſu, ſcilicet quãdo ipſe dominus inſtituit ſeruû
ſuú hœredem, & liberum eum eſſe vult:vt in prin ti vſque adS.
eadem lege. Secundus caſus eſt, quando dominus eſt minor xxv.
annis:quia ſimiliter nõ valer, niſi in caſu. ſ coram iudice, & cau-
ſa cognita fiat manumiſſio. hoc dicit vſque ad fin. titu. J Et hoc
præſuppoſito, dic in hoc princip. quod quamuis videatur ex his,
quæ ſuprà, tit proximhabuimus, quod quilibet poſſit ſeru ſuu
manumittere:tamen ſciendum eſt, quod non eſt licitum cuique
volenti manumittere ſeruum ſuum, illum manumittere: quia ſi
habeo creditores, & in eorum fraudem ſeruos meos manumit-
tam, vt efficiar non ſoluendomihil ago-hoc dicit vſque ad j. li-
cet autem. Franciſcus...... . .. cIdé Pet. hi.
qSNon tamen quamuis ſuptit j S multis & Sfi dictum ſit que- lſtou;
libet manumittere poſſe:non tamen, &c. ſic infrà, de exhare. lib. la iſo iure a¬
in prinAAcvVRSIVS... iàs enimeſſer
rSIn fraudem. Hoc expon. infrà, eod S. in fraudem. irreuocabili
ſ Manumittit ſinter viuos:vel in vltima voluntate, ſeilicet in¬ ud u¬
ſtituendo nam tune eſſet liber, & haeres vr j prox S ſtqui, ſeu, upi-
à quibus l ſi mortis. ADDT IO. Et dicit hic laſon quod ſi iu e ſeeus ina-
teſtamento ponatur clauſula, quod valeat iure contractus, erit liis reuocabi-
rreuocabile: quia contractus in eo celebratus reuocari non po¬ libus: vt l ſi
teſt vt hic:de quo vide Barto. & Ang in leſtipulari hot modoſf de ſeeni ſſit
verboran ollisa. ern.,e me ni ſ
t S Nihil agit. ſc, vt noceat creditoribus devr ffqui, & à qui l ſi orlus in pr.
mortis. J Sibi tamẽ nocet, ſi velit reuocare:vt C.de ſer pignor da- ffde noxa iſ-
BBB ma

On tamen cui-
cunque volenti
manumittere li-
cet. nam is qui in
fraudé! credito-
rum manumittitſ, nihil agitt:
 
Annotationen