DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0045
41
tur vt j. de dona.SSjnec libertatẽ pariebatur eis dari:vnde meri-
tô. Caninia diciturevt ſit conueniens nomen reitvt infr. de donat.
Seſt & aliud.
a Impedientemid eſt, impedimentum adferentem.
Inuidam. Not. contra inuidos. fic Cod. de cad. toll.in princip.
ADDITIO. Intelli-
ge iſtam gloſ eſſe verã
actiuë, non paſſiue, ſe-
cudûm Porc. Vnde Ho-
rat. Inuidiam placere
paras virtute relicta: vt
lnec quicquam. S. fi ff.de
offic proconſ- & lega.
cJ Familiã. id eſt, om-
nes ſeruos. qui familia
dicuntur: vi ſde verb.
ſignil. pronunciatio. S. j.
d Cauſa vt fraus. vel
tas manumittentis: vt
ſupratit- in princ. &S ea.
e Morientibus Sed quo
modo poteſt aliquid eis
adimi, cum nihil ha-
beant: nam mors om-
nia abſtulit:vt in Auth.
de nupt. S. deinceps. coll.
ij? Reſp-dic morienti-
aFacit ad ſta- pus. id eſt a ad mortem
tutunuois tendentibus: quia labo-
omnari u rabant in extremis, vel
mentum extrà quaſi: vel etiam erant
t reperiatur fani ſed timore mortis
ia por s hoc faciebant: vtff. de
quod von die donat cau, mo lii. iyy v.
quia non por... N...LE.
tauit ſicut qui f Adimere. Nota hic
moritur, non arg. quod ea, quæ fiunt
dun moruus inter viuos, trahuntur
Pei ſauaſins ad volutates vltimas .
bArgumentu ſic econtrà, fff de pactl.
àcontractu in pactum. & Cod. de lega.
ter viuos ad vl l. fin. & ff- de pig. a..l.
timas voluta-....A.
non eſt mirum.
tesvaletar lie non eſt
Quod verã ſi
contractus, &
vltima volun-
tas conueniut
in rationis idẽ
titate Fab. An-
ge AegiPer.
n.
bertates impedientem,
quodammodo inuidam b, tol-
lendam eſſe cenſuimus: cûm
ſatis fuerat inhumanum, viuos
quidem licentiam habere totam
ſuam familiam e libertate do-
nare, niſi alia cauſa impediat
libertatem, morientibuss au-
tem huiuſmodi licentiam adi-
mere f.
DE HIS QVI SVI.
vel alieni iuris ſunt.
TITVLVS VIII.
Hic ponitur ſicunda diuiſio
perſonarum cum ſubdiuiſione alte-
rius membri. Et cognito vnode
contrariis, cognoſcitur & reli-
quum: cûm contrariorum ſit ea-
dem diſciplina. ARET.
Equitur de iure per-
ſonarum alia diui-
ſios. Nã quedã per-
& ſone ſui iurisſunt,
quedam alieno i iuri ſubiecta.
Rurſus earum, quæ alieno iuri
DE HIS QVISVI VELALIE-
ni iuris ſunt.
Poſita prima diuiſione perſonarum, reſtat videre de ſecunda.
Textus ſeipſum ſatis continuat.
JEquitur JTotus iſte tit diuiditur in v partes. J Primô po-
nit duo genera perſonarum. J Secundô qui sút in pote-
ſtate dominorum, & quo iure fuit introductum eorum domi-
nium. Tertiô ponit nouum ſtaturum, reſtringens poreſtatem
circa mortem: & puniens contrà facientes. J Quarto aliam re-
ſtrictionem poteſtatis etiam circa ſœuitiam de occidendo.
5 Quintô ponit verba nou conſtitutionis. Secunda ibi, In pote-
ſtate. Tertia ibi. Sed hoc tẽpore. Quarta ibi, Sed & maior. Quinta
ibi, Cuius. Et diuiditur hoc principium. Primopouit vnam diui-
ſionem perſonarum bimembrẽ. ecundô ſecundûm ſubdiuidit
mẽbrum. Tertio dicit, ſe velle tractare de ſecundo mébro ſub-
diuiſionis Secunda ibi, Rurſus. Tertia ibi. Videamus. Quarta ibi,
Ac prius. Aret. CASVS. Dicit Iuſtin. continuando ſubſequen-
tia præcedẽtibus. Viſa prima diuiſione de iure perſonaru, qua-
dam alia diuiſio ſubſequitur talis.SQuedam enim perſone ſui
iuris ſunt, qudam alieno iuri ſubiect ſunt, quadã in poreſta-
te parentum ſunt, quedam in poteſtate dominorum. Sed domi-
ne, de quibus vultis prius tractare?vtru de his que ſai iuris sut:
t’Inb ent de an de his qua alieno iuri ſubiecte sut? Ad hoc reſpon Iuſtinia.
iure gentiun, quod primô dicturus eſt de his, qu alieno iuri ſubiect ſunt.
ſecadum Perrum Nam ſi cognouerimus qu ſunt illa perſone, qu alieno iuri
hie. ſubiecte ſunt certé ſimul intellignnus que ſui iuris ſunt. Vnde
eouder ve videamusppimi de his perſonis, que pareſtati dominori ſubie.
parian pore ctz ſunt. Et hoc dicit vſq ad ili ſ ln pieſeste itaque. Accvts.
ſtatem: ſeeu ggT Alia diuſio, qu eſt de iure ciuilic, cim in ea ius gentiu
quoad domi- diſtinguatur: vtff.de iuſt. iure.Lius ciuile d. ſuperior autem
purrare. quod non li
diſtingue na n n t lruitus iure naturali cognitat ſupr ſupr de libSj
sſeru ſr e h Sui iuris. Hic reſtringitur primû membrum prim diuiſio-
iure perſoisarn nis poſite ſupra de iure perſonatumvtõ comprehẽdat quoſ-
dam liberos homines, ſfiliosfamiliàs e. J Item ſtatim c dicit,
eHec Gloſ in
hoe eepoin alieno iuri, &e ampliat ſecidun menbrun dicl e duionisvt
nuit qos eſe comprehendat etian quoſdan lberos ſe fitrfamilias Cun
ſeruod ero iat adliti, & dertacto dicte diuiſion;,ià eſt de iure ciuil
eſt falſun p he diuiſio: vt ſde iuſti y iur. lius ciuile. S At ſuperior de iure
tudin agg petſouarum fuit ſecundim ius naturale, & gétium, vt ihi dixi-
Ee ut e lu t ideb im uurabile vr s de iure nat gen éeius e Acev.
eri uadam alien. Quedan neutro E iure tenentur: vt fiii
quoru patres ſunt capti ab hioſtibus: vt infr. quibus mod. ius po-
ſolS ſi ab hoſtibus. Nam & alix quædam ſunt in pẽdenti: vt ffde
Inſtitur.
uſ S quam habuimu; ſuprale iure perſi reſp eſt de iure gentium:cûm
De his, qui ſui, &c. Tit v
uj. 42
vſufrut . ſed & ſi quis interd. S.j. & in Authen le non eligen.S.
hoc autem.col j & hoc ſecundûm quoſdam. Nos cõtrà.? na lui a Die quod in
iuris ſunt cum enim pater ſit leruus hoſtiu, & in eori poteſtate, ect ſuuue
vt S de iure perſos ſerui. ergo aluum habere non poteſt in pote pendeir ſe
ſtate: vt ffade acquiren. rerũ domi. l. homo liber.S quidquid. & ffde inſpecto præ-
acquir poſſeſ lcumhare. ſenti ſunt ſui
des, circa medium. & ff. iuris. Por.
ad legem Iuliam de a¬
dulteriis. l ſic eueniet &
pratereà eorum ratio,
vel ſententia eſt abſur-
da qui dicunt, quô hc
diuiſio recipiat medi:
vt eod de ſen paſ ficir-
ca princ. ADDITI00.
Et de hoc dic vt per
Ang. in d. S. ſi ab hoſtib.
q Poreftate. hoc ver-
bum quinque modis
accipitur:vt ſf. de ver ſi-
gn. l porestatu.
I Simul. nam vt dicit
Ariſtoteles: Contrario-
rum beadem eſt diſci¬ . .
plina: vr hie & infra de fipinanq ou
:. 2 . 1; lerplna, quos
tutel.j reſpon. & ffol-j- verum in dire-
S Et hic arg. quod per cte contraris,
notitiam vnius imme- & quoad co-
diatorum, peruenitur gnitionem: vr
ad alterius notitian, & li é e s que
A L.E ad effectus,vel
faciunt ad hunc Sſf. de iuris diſpoſi-
procu. l. Pomponius. S ſed tionem: eſt
& is. ver cu &ſf. nim contra-
elj. & ſf de prato ſtipu.l. ria l i¬
SSuipulationunm iſtar. ſſt mianme
& infie de tut. cirea prin vfboren dil-
In poteſtate. J Diui¬ ga& latffſol.
ditur in tres partes. ma. & l pen. c.
Primô ponit qui ſint de ſolu.
in poteſtate dominorõ.
J Secundô, vnde dicta
poreſtas deſcendit.
4 Tertiô duos eius ef-
fectus. Secunda ibi;Qua quidem. Tertia ibi, Nam apud. Ang. Arer.
CASVS. Domine, iam video quod vos prius intenditis tracta-
re de dominica poreſtate dicatis ergo mihi ſi placet, qui ſunt in
poteſtate dominorum:& vnde deſcendit poreſtas quam domi-
ni habẽt in ſeruos: Ad hoc reſp. Iuſt dicẽs:certe in poreſtate do-
minor ſunt ſerui: & hae poçeſtas, quã habent domini in ſer-
uos, de iure genti eſt, que tali liquet ratione. Nam apud om-
nes gentes perpẽdere poſſumus peræque dominis in ſeruos vi-
te, neciſque poreſtate fuiſſe: & quodeúque per ſeruum acqui-c Ethoc com-
ritur, id domino acquiri cenſerur. Cûm igitur ius gentium ſir, muniter ſe-
quod perque apud omnes gentes cuſtoditur, manifeſtum eſt cundum do-
iſtam potellatem de iure gentium originem ſumpſiſſe. & hac cor indomi-
dicuntur vſque ad iluu sSed hoc tempore, &cFranciſcus. poſi ure’ent
m t luris gentiumi de iu, gen. introducta: vt ſuprà, de iu per.S. e pecul ae
ſeruitus. quiſitavbi cit
n Animaduertere id eſt, in animo vertere, & cogitare, vt dicit mulaumiuris:
at0.. TPPIPEEA iden non
oJ Eſſe improprié ponitur pro, fuiſſe, vt ſtatim cogirur, & PP s ar-
eoll & erat eadem patru in filaum: vt coligitur ſecundum vnam quiratur es
literam ff-de liber & poſthu.l in ſuis. & J. de noxa actio. S. fi in pri. ignoianti.
& in glo-l C.de pat porS.fiV. ci pir9.
pPS Acquiritur ſci iuſté, ſecundûm quoſdam: vrf de acqui poſſl.
quod ſeruus in fiJSedcerté hoc eſſe non poteſt nã ſi acquititur, ſc
ergo domino quia ſibi non vt infr per quas perſo no-acqui S-item qu l
vobis & ft de acqui.har! placet. Quare dic, quod sẽper domino nultumtact:
quaritur, etamſi quid per dolum, vel metum ſeruus acquirat:vt Us l l’ e
t pre emptore lj Celſaus & S. Pomponius & Sſi ſeruus cSed hoc t il oomtia
ſolo inſpecto an queratur puta ſi ſeruus ſtipuletur operas à li-Polin, cie
bertn’vi ſfade ſtipalat ſeruo l antepenultimaa Vel ſi aliud factum ctu paris vs
ſit in ſlipulatione: vt jde ſtipul ſerS ſed cum facti niſi in caſibus fratrum, que
quod dicvt j.de ſtipul ſer S ſed cium Nec obſt dl quod ſeruus. ad ilicite ac-
quia nõ querit domino, vt ſibi remaneat nanm tenetur reddere. quiſira, vr li
(Sed nuquid libertas data à domino, vel à legeſquod ſit intelige ;¬
dumvt C.de ſer. qui pramio liber ac. per totum & in Auth. de mo¬ ſtud veruin in
n i-coll j. domino queritur? Reſponde, non. nam licet que his qu nun-
ratur ſeruo, libero tamen non poreſt dari libertas: vt infà, de quam poſſune
actio S ſic itaque & fi de fideit liber. lgeneraliter. S ſi homini, ta uaz ſq ini.
men eo ipſo momento ſie ſit lber ve dominum uon habeat d i ſeu ene
Et ſic het oppoſito eſt de punctoſie & alias: vr hie vadit Ror ias ſeus ceii
mam & hic facit murum.non eſt tamen verum eum iuiſſe, vel momento, ur
opus feciſſe: licét ſit in vltimo momento perficiendi. Similis d. l. placer. n
qurlio ſit ſquod merus cauſa lextat u¬
Domino vel quaſi dominotvt fructuario, & bonz fid poſſeſ ’g le
quibus quaritur ex ij cauſisvr .per quas perſnn. IaE
ſubiectæ ſunt: aliæ ſunt in po-
teſtate parentum, alia in po-
teſtate dominorum. Videamus
itaque de his, que alieno iuri
ſubiectæ ſunt. Nam ſi cogno-
uerimus qu iſtæ perſonæ ſunt,
ſimul! intelligemus que ſui
iuris ſunt. Ac prius inſpiciamus
de his, qu in poteſtate domi-
norum ſunt.
Eiſi olim domino ſeruum occide-
re impuné liceret, hodie tamen in
eum nõ (niſi ex legitima cauſa) ſa-
uire licebit: quinimô vſque adeo do
minorü aſperitas coërcetur: vt ſi in-
tolerabilis ſit ſeruos iuſto pretiove-
nundare cogâtur, cum Reipublicæ
interſit, ne quis re ſua abutatur.
b Contraria-
1 J In poteſtate itaque do-
minorum ſunt ſerui. Quæ qui-
dem poteſtas iuris gentiumPeſt.
Nam apud omnes peræque gen-
tes animaduertereP poſſumus,
dominis in ſeruos vitæ, neciſ-
que poteſtatemeſſe : & quod-
cuque per ſeruum acquiriturr,
in domino acquiri.
C eE cauſisvtj, per quas perſon cobacq de lis. poreſtatie
r 4Acquiri No. hic c duos effectus dominice poreſtatis: & ſunt eecte
BBB3 eſt
tur vt j. de dona.SSjnec libertatẽ pariebatur eis dari:vnde meri-
tô. Caninia diciturevt ſit conueniens nomen reitvt infr. de donat.
Seſt & aliud.
a Impedientemid eſt, impedimentum adferentem.
Inuidam. Not. contra inuidos. fic Cod. de cad. toll.in princip.
ADDITIO. Intelli-
ge iſtam gloſ eſſe verã
actiuë, non paſſiue, ſe-
cudûm Porc. Vnde Ho-
rat. Inuidiam placere
paras virtute relicta: vt
lnec quicquam. S. fi ff.de
offic proconſ- & lega.
cJ Familiã. id eſt, om-
nes ſeruos. qui familia
dicuntur: vi ſde verb.
ſignil. pronunciatio. S. j.
d Cauſa vt fraus. vel
tas manumittentis: vt
ſupratit- in princ. &S ea.
e Morientibus Sed quo
modo poteſt aliquid eis
adimi, cum nihil ha-
beant: nam mors om-
nia abſtulit:vt in Auth.
de nupt. S. deinceps. coll.
ij? Reſp-dic morienti-
aFacit ad ſta- pus. id eſt a ad mortem
tutunuois tendentibus: quia labo-
omnari u rabant in extremis, vel
mentum extrà quaſi: vel etiam erant
t reperiatur fani ſed timore mortis
ia por s hoc faciebant: vtff. de
quod von die donat cau, mo lii. iyy v.
quia non por... N...LE.
tauit ſicut qui f Adimere. Nota hic
moritur, non arg. quod ea, quæ fiunt
dun moruus inter viuos, trahuntur
Pei ſauaſins ad volutates vltimas .
bArgumentu ſic econtrà, fff de pactl.
àcontractu in pactum. & Cod. de lega.
ter viuos ad vl l. fin. & ff- de pig. a..l.
timas voluta-....A.
non eſt mirum.
tesvaletar lie non eſt
Quod verã ſi
contractus, &
vltima volun-
tas conueniut
in rationis idẽ
titate Fab. An-
ge AegiPer.
n.
bertates impedientem,
quodammodo inuidam b, tol-
lendam eſſe cenſuimus: cûm
ſatis fuerat inhumanum, viuos
quidem licentiam habere totam
ſuam familiam e libertate do-
nare, niſi alia cauſa impediat
libertatem, morientibuss au-
tem huiuſmodi licentiam adi-
mere f.
DE HIS QVI SVI.
vel alieni iuris ſunt.
TITVLVS VIII.
Hic ponitur ſicunda diuiſio
perſonarum cum ſubdiuiſione alte-
rius membri. Et cognito vnode
contrariis, cognoſcitur & reli-
quum: cûm contrariorum ſit ea-
dem diſciplina. ARET.
Equitur de iure per-
ſonarum alia diui-
ſios. Nã quedã per-
& ſone ſui iurisſunt,
quedam alieno i iuri ſubiecta.
Rurſus earum, quæ alieno iuri
DE HIS QVISVI VELALIE-
ni iuris ſunt.
Poſita prima diuiſione perſonarum, reſtat videre de ſecunda.
Textus ſeipſum ſatis continuat.
JEquitur JTotus iſte tit diuiditur in v partes. J Primô po-
nit duo genera perſonarum. J Secundô qui sút in pote-
ſtate dominorum, & quo iure fuit introductum eorum domi-
nium. Tertiô ponit nouum ſtaturum, reſtringens poreſtatem
circa mortem: & puniens contrà facientes. J Quarto aliam re-
ſtrictionem poteſtatis etiam circa ſœuitiam de occidendo.
5 Quintô ponit verba nou conſtitutionis. Secunda ibi, In pote-
ſtate. Tertia ibi. Sed hoc tẽpore. Quarta ibi, Sed & maior. Quinta
ibi, Cuius. Et diuiditur hoc principium. Primopouit vnam diui-
ſionem perſonarum bimembrẽ. ecundô ſecundûm ſubdiuidit
mẽbrum. Tertio dicit, ſe velle tractare de ſecundo mébro ſub-
diuiſionis Secunda ibi, Rurſus. Tertia ibi. Videamus. Quarta ibi,
Ac prius. Aret. CASVS. Dicit Iuſtin. continuando ſubſequen-
tia præcedẽtibus. Viſa prima diuiſione de iure perſonaru, qua-
dam alia diuiſio ſubſequitur talis.SQuedam enim perſone ſui
iuris ſunt, qudam alieno iuri ſubiect ſunt, quadã in poreſta-
te parentum ſunt, quedam in poteſtate dominorum. Sed domi-
ne, de quibus vultis prius tractare?vtru de his que ſai iuris sut:
t’Inb ent de an de his qua alieno iuri ſubiecte sut? Ad hoc reſpon Iuſtinia.
iure gentiun, quod primô dicturus eſt de his, qu alieno iuri ſubiect ſunt.
ſecadum Perrum Nam ſi cognouerimus qu ſunt illa perſone, qu alieno iuri
hie. ſubiecte ſunt certé ſimul intellignnus que ſui iuris ſunt. Vnde
eouder ve videamusppimi de his perſonis, que pareſtati dominori ſubie.
parian pore ctz ſunt. Et hoc dicit vſq ad ili ſ ln pieſeste itaque. Accvts.
ſtatem: ſeeu ggT Alia diuſio, qu eſt de iure ciuilic, cim in ea ius gentiu
quoad domi- diſtinguatur: vtff.de iuſt. iure.Lius ciuile d. ſuperior autem
purrare. quod non li
diſtingue na n n t lruitus iure naturali cognitat ſupr ſupr de libSj
sſeru ſr e h Sui iuris. Hic reſtringitur primû membrum prim diuiſio-
iure perſoisarn nis poſite ſupra de iure perſonatumvtõ comprehẽdat quoſ-
dam liberos homines, ſfiliosfamiliàs e. J Item ſtatim c dicit,
eHec Gloſ in
hoe eepoin alieno iuri, &e ampliat ſecidun menbrun dicl e duionisvt
nuit qos eſe comprehendat etian quoſdan lberos ſe fitrfamilias Cun
ſeruod ero iat adliti, & dertacto dicte diuiſion;,ià eſt de iure ciuil
eſt falſun p he diuiſio: vt ſde iuſti y iur. lius ciuile. S At ſuperior de iure
tudin agg petſouarum fuit ſecundim ius naturale, & gétium, vt ihi dixi-
Ee ut e lu t ideb im uurabile vr s de iure nat gen éeius e Acev.
eri uadam alien. Quedan neutro E iure tenentur: vt fiii
quoru patres ſunt capti ab hioſtibus: vt infr. quibus mod. ius po-
ſolS ſi ab hoſtibus. Nam & alix quædam ſunt in pẽdenti: vt ffde
Inſtitur.
uſ S quam habuimu; ſuprale iure perſi reſp eſt de iure gentium:cûm
De his, qui ſui, &c. Tit v
uj. 42
vſufrut . ſed & ſi quis interd. S.j. & in Authen le non eligen.S.
hoc autem.col j & hoc ſecundûm quoſdam. Nos cõtrà.? na lui a Die quod in
iuris ſunt cum enim pater ſit leruus hoſtiu, & in eori poteſtate, ect ſuuue
vt S de iure perſos ſerui. ergo aluum habere non poteſt in pote pendeir ſe
ſtate: vt ffade acquiren. rerũ domi. l. homo liber.S quidquid. & ffde inſpecto præ-
acquir poſſeſ lcumhare. ſenti ſunt ſui
des, circa medium. & ff. iuris. Por.
ad legem Iuliam de a¬
dulteriis. l ſic eueniet &
pratereà eorum ratio,
vel ſententia eſt abſur-
da qui dicunt, quô hc
diuiſio recipiat medi:
vt eod de ſen paſ ficir-
ca princ. ADDITI00.
Et de hoc dic vt per
Ang. in d. S. ſi ab hoſtib.
q Poreftate. hoc ver-
bum quinque modis
accipitur:vt ſf. de ver ſi-
gn. l porestatu.
I Simul. nam vt dicit
Ariſtoteles: Contrario-
rum beadem eſt diſci¬ . .
plina: vr hie & infra de fipinanq ou
:. 2 . 1; lerplna, quos
tutel.j reſpon. & ffol-j- verum in dire-
S Et hic arg. quod per cte contraris,
notitiam vnius imme- & quoad co-
diatorum, peruenitur gnitionem: vr
ad alterius notitian, & li é e s que
A L.E ad effectus,vel
faciunt ad hunc Sſf. de iuris diſpoſi-
procu. l. Pomponius. S ſed tionem: eſt
& is. ver cu &ſf. nim contra-
elj. & ſf de prato ſtipu.l. ria l i¬
SSuipulationunm iſtar. ſſt mianme
& infie de tut. cirea prin vfboren dil-
In poteſtate. J Diui¬ ga& latffſol.
ditur in tres partes. ma. & l pen. c.
Primô ponit qui ſint de ſolu.
in poteſtate dominorõ.
J Secundô, vnde dicta
poreſtas deſcendit.
4 Tertiô duos eius ef-
fectus. Secunda ibi;Qua quidem. Tertia ibi, Nam apud. Ang. Arer.
CASVS. Domine, iam video quod vos prius intenditis tracta-
re de dominica poreſtate dicatis ergo mihi ſi placet, qui ſunt in
poteſtate dominorum:& vnde deſcendit poreſtas quam domi-
ni habẽt in ſeruos: Ad hoc reſp. Iuſt dicẽs:certe in poreſtate do-
minor ſunt ſerui: & hae poçeſtas, quã habent domini in ſer-
uos, de iure genti eſt, que tali liquet ratione. Nam apud om-
nes gentes perpẽdere poſſumus peræque dominis in ſeruos vi-
te, neciſque poreſtate fuiſſe: & quodeúque per ſeruum acqui-c Ethoc com-
ritur, id domino acquiri cenſerur. Cûm igitur ius gentium ſir, muniter ſe-
quod perque apud omnes gentes cuſtoditur, manifeſtum eſt cundum do-
iſtam potellatem de iure gentium originem ſumpſiſſe. & hac cor indomi-
dicuntur vſque ad iluu sSed hoc tempore, &cFranciſcus. poſi ure’ent
m t luris gentiumi de iu, gen. introducta: vt ſuprà, de iu per.S. e pecul ae
ſeruitus. quiſitavbi cit
n Animaduertere id eſt, in animo vertere, & cogitare, vt dicit mulaumiuris:
at0.. TPPIPEEA iden non
oJ Eſſe improprié ponitur pro, fuiſſe, vt ſtatim cogirur, & PP s ar-
eoll & erat eadem patru in filaum: vt coligitur ſecundum vnam quiratur es
literam ff-de liber & poſthu.l in ſuis. & J. de noxa actio. S. fi in pri. ignoianti.
& in glo-l C.de pat porS.fiV. ci pir9.
pPS Acquiritur ſci iuſté, ſecundûm quoſdam: vrf de acqui poſſl.
quod ſeruus in fiJSedcerté hoc eſſe non poteſt nã ſi acquititur, ſc
ergo domino quia ſibi non vt infr per quas perſo no-acqui S-item qu l
vobis & ft de acqui.har! placet. Quare dic, quod sẽper domino nultumtact:
quaritur, etamſi quid per dolum, vel metum ſeruus acquirat:vt Us l l’ e
t pre emptore lj Celſaus & S. Pomponius & Sſi ſeruus cSed hoc t il oomtia
ſolo inſpecto an queratur puta ſi ſeruus ſtipuletur operas à li-Polin, cie
bertn’vi ſfade ſtipalat ſeruo l antepenultimaa Vel ſi aliud factum ctu paris vs
ſit in ſlipulatione: vt jde ſtipul ſerS ſed cum facti niſi in caſibus fratrum, que
quod dicvt j.de ſtipul ſer S ſed cium Nec obſt dl quod ſeruus. ad ilicite ac-
quia nõ querit domino, vt ſibi remaneat nanm tenetur reddere. quiſira, vr li
(Sed nuquid libertas data à domino, vel à legeſquod ſit intelige ;¬
dumvt C.de ſer. qui pramio liber ac. per totum & in Auth. de mo¬ ſtud veruin in
n i-coll j. domino queritur? Reſponde, non. nam licet que his qu nun-
ratur ſeruo, libero tamen non poreſt dari libertas: vt infà, de quam poſſune
actio S ſic itaque & fi de fideit liber. lgeneraliter. S ſi homini, ta uaz ſq ini.
men eo ipſo momento ſie ſit lber ve dominum uon habeat d i ſeu ene
Et ſic het oppoſito eſt de punctoſie & alias: vr hie vadit Ror ias ſeus ceii
mam & hic facit murum.non eſt tamen verum eum iuiſſe, vel momento, ur
opus feciſſe: licét ſit in vltimo momento perficiendi. Similis d. l. placer. n
qurlio ſit ſquod merus cauſa lextat u¬
Domino vel quaſi dominotvt fructuario, & bonz fid poſſeſ ’g le
quibus quaritur ex ij cauſisvr .per quas perſnn. IaE
ſubiectæ ſunt: aliæ ſunt in po-
teſtate parentum, alia in po-
teſtate dominorum. Videamus
itaque de his, que alieno iuri
ſubiectæ ſunt. Nam ſi cogno-
uerimus qu iſtæ perſonæ ſunt,
ſimul! intelligemus que ſui
iuris ſunt. Ac prius inſpiciamus
de his, qu in poteſtate domi-
norum ſunt.
Eiſi olim domino ſeruum occide-
re impuné liceret, hodie tamen in
eum nõ (niſi ex legitima cauſa) ſa-
uire licebit: quinimô vſque adeo do
minorü aſperitas coërcetur: vt ſi in-
tolerabilis ſit ſeruos iuſto pretiove-
nundare cogâtur, cum Reipublicæ
interſit, ne quis re ſua abutatur.
b Contraria-
1 J In poteſtate itaque do-
minorum ſunt ſerui. Quæ qui-
dem poteſtas iuris gentiumPeſt.
Nam apud omnes peræque gen-
tes animaduertereP poſſumus,
dominis in ſeruos vitæ, neciſ-
que poteſtatemeſſe : & quod-
cuque per ſeruum acquiriturr,
in domino acquiri.
C eE cauſisvtj, per quas perſon cobacq de lis. poreſtatie
r 4Acquiri No. hic c duos effectus dominice poreſtatis: & ſunt eecte
BBB3 eſt