DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0064
79
ille, qui tutoré in teſtamẽto dare potera t, omninô teſtamẽtum
non fecerit tue dem vocentur agnatiſed etianm ſi quantunm
ad tutelã pertinet, in teſtatus deces
ſerit. quod tãtum valere po-
terit, ſiis qui in teſtamentn datus fuerat, viuẽte teſtatore deceſ-
ſerit Cum igitur in hoc caſu propoſito id contigerit, manifeſtu
eſt, quod agnati ab o¬
nere tutelæ non pote-
rant pradicta ratione
excuſari. Et hœc vſque
ad illum S. ſed agnatio-
nis. Fran de Aret.
2 Significationem. ſe.
tantum.
Si omnino. vel aliud
contingat, quod tãtun-
dem valeat, quod dixi-
mus infrà de har qua ab
inteſt j-reſpon. & facit ff.
quod cuiuſque vniue. no.
l.j.S & quidrm. ADDI-
T10. Et ille proprie di-
citur inteſtatus, qui po-
tuit teſtari, & non eſt
teſtatus: ſed dicitur in-
teſtabilis, qui teſtari nõ
poteſt: quod not. pro
ſtatutis, ſecúdûm Chri-
ſtopho. & Iacochîc. Et
detiente reſtamenta-
rio legitimo, vel dati-
uo, quis in locum defi-
cientis admittatur, an
legitimus, an datiuus;
vide Ang. hic.
uanti ad tutelam pertinet, is
inteſtatus deceſſiſſe videtur, qui et-
iam cum teſtatus ſit, tutorem teſta-
mento nõ dedit, aut datio effectum
ſortita non fuit.
2. JQuôd autem lex duo-
decim tabularum ab inteſtato
vocat ad tutelam agnatos: non
hanc habet ſignificationem,
ſi omninô P non fecerit teſta-
mentum is qui porerat tuto-
res dare; ſed ſi quantum ad tu-
telam pertinet, inteſtatus de-
ceſſerit. quod tune quoque ac-
cidere intelligitur, cum is, qui
datus eſt tutor, viuo teſtatore
deceſſerit.
Agnationis ius (cum ciuile ſit
vinculu) capitis deminutione tol-
litur: cognationis verô nõ ita. Ad-
Inſtitutionum Imperialium Liber j.
ea, qua naturalem aquitatem habent; ve ffde edeleas.
gatum S Item no quia quaedama cognatio eſt ciuilis tant
vt per adoptionem; veſfde adopl qui in adoptionem Ité nats
lis tantûm, vt ad filios naturales tatum. Itẽ naturalis,
vt ad eos qui legitimi ſunt: & de hac inte
notato: Nil tã naturale eſſe, quam
eo genere quodque diſſolui, quo li-
gatum eſt.
3. Sed agnationis quidem
ius t omnibus modis f capi-
tis deminutione plerumque
perimitur. Nam d agnatio iu-
ris nomen eſt e. Cognationis
verô ius non omnibus modis
commutatur; quia ciuilis ratio
ciuilia quidem iura corrumpe-
re poteſt; naruralia f verô non
vtique 8.
DE CAPITIS DEMI-
nutione.
TITVLVS XVI.
Eé St autem capitis demi-
& nutio, prioris ſtatus
telligitur hîc: vt
8o
le.
tum;,
tura¬l
& ciuilis;!
1
as l n aauſ dlg;
Iten no quia & ei-
uili iure hac, ſa tutela &
reditas tribus bmo-
dis deferuntur: vt ex
verbis, & ſententia le-
gis xij, tabu vt in agna-
tis. Item ex ſententia
tantum: vt infr de legit.
pat. tut. & infrà de fidu.
tu. Item ex aliis legibus
veteribus, vel nouis:vu!
fde ca demi. l tutelas.
S Nunquid ergo hat
omnia facile perdun-
tur per omnem capitis
deminutionem? Reſp.
ſie s in duobus primis
tantum; nou in tertio;
vt hic, & in d. l tutelas.
J Item quaro, an futu-
ras d tutelas acquiren¬,
das, & hreditates tan-
tûm tollat;an etiã præ-
teritas adimat? Reſp.
futuras tãtum: ve ff vn-
de lib. l. fin. Quideninm,
potuit diuinare lex
deferens hæreditatem, e
Sed agnationis. JCA-
SVS. Domine, iam video quando habet locum leg- agnato tute-
la, & qui ſint agnati, & etiam quomodo intelligatur verba leg.
xi tab quibus agnati vocantur ad tutelam:nunquid eſt aliqua
differentia inter ius agnationis, & ius cognationis? Reſp quod
ſic: quia ius agnationis omnibus modis capitis deminutione
plerumque perimitur. Nã nomen agnationis à iure ciuili deri-
un eſt ſed ius cogmationis quodaborigiue nome ſumpſit,
& à iure naturalideſcendit, nõ omni cap dem-mutatur. Ciuilis
enim ratio ciuilia iura corrumpere poteſt; naturalia autem ne-
quaquam hoc dieit vque ad fnen frane.
cJ Sed agnationis quidem ius. JNo. diligenter hunc S. Eſt autẽ
ius agnationis, & ius cognationis, ſiue cognatoru. Agnati enim
habẽt ius prerogatiuum ad cognatosſcilicet a vt praferãtur in
tis in duobus, hereditatibus agnatorum mortuorum:vt infrà de legi agn ſueij.
uoe eſt, in ha- respon. Item prferuntur in tutelis agnatorum paruulorum:vr
reditatibus, & Seotit.j reſpon his autem deficientibus, in hareditatibus, & tu-
tutelis. telis cognati ſuo iure admitttur: inter quos etiam agnati vo-
cantur, qui deſierunt eſſe in iure agnatorum, vel deſierut habe-
re iura agnatorum, vt per cap. dem. vi j. de hared qua ab inteſta.
S dmonendi. Illud autem ius prarogatiuu, quod habẽt agnati:
quia vltra iura cõmunia habẽt per l.xij. tab.facile perdunt: vr
omnibus modis capitis demii per omnem cap de. vt per maxi-
mam, vel per mediam:de quib duabus non eſt dubium:cûm &
iura cognationis perdantur: vt j tit. j. S.quod autem. Item per
minimam tollitur ius agnationis, vt hic dicitur, & ff de cap dem.
l tutelas. niſi bin duobus caſibus tantûm, vt inter fratres, licet
nouun de quo a er emanceipetur vrCCde legit ute lair & ij Ite inter patrem,
in l4. f c ſe & filium: vijde leg agna ſue. S fina & propter hos duos caſus,
cûs de ture an¬ qui de minima cap de excipiuntur, dicit hie, plerunque. at iura
tiquo: ut ii cognationis non commutantur omnibus modis: quia non tol-
oot. Ang. luntur minima cap. demi. & eſt ratio, vt ſubiicit.
a J Plerumque Quid hic facit, plerumque? Nẽpe vt intelligamus
nõ ſemper ius famili perimi minima capitis deminutione Eſt
Anaſtaſij conſtitutio,ex qua fratres emãcipati ad fratrum legi-
timam ſucceſſionem, tutelam, curationem vocantur. .j. infr. de
ſucceſ-cog.S vlt infrà de grad cog-l frater C.de leg tut.l ne lucrum.
C.de cur fur. Eſt Iuſtiniani conſtitutio,ex qua & fratrũ eman-
cipatorum filij vocantur. l vlt Cde leg har. Eſt turſus alia Ana-
c Et ideo ſi ſtaſij conſtitutio, qua cautum eſt, vt ne iura familiz amittant,
tutum vtitur qui Anaſtaſiana emancipatione fuerunt liberati:videlicet ſi ita
vethis natur a- noinatin id in Imperiali reſeripto comprchenſum ſit: lſi ab
lous, puit ſ& ſGde leg lure, Gr t ae ve
rrfaurr &ſſt d ſVo Nomefe u ,v . ..-.A-..-¬
ror non atten e INomen eſti à lege xijtab, eſt inducta hac prioritas agnato-
dimus ius ciur rum: ſed ius cognationis eſt naturale nomen cnã ratione ſan-
le; ſed ſolum guinis hoe nomen impoſitum eſt: vnde & vnum ius ciuile po-
nutle ve ie eſt per aliu d ſacile toli ur hie, & ſads reg ue laiti eſt
ur etux nr Nauraliai, iura cognationis ſie dicta: quia ca quis conſe-
quitur per natiuitatem: vrS.de adop. S. ſed hodie. in fin. S.non ſic
ralis, & ſpu .. ct.
rius, & etian de facili tolluntur.
ſeruus: d Non vtique. Non omninonon omnibus modis. CVIAC.
lau ſeunn g Vrique, i certe non tolluntur capitis deminutrone cum ſint
u Ang.his. immutabilia hc iura:vt S. de iur nat.S. ſed naturalia. Item nec
a Agnati pra-
ferütur cogna-
bHac Glo re-
fertur ad ius
vel tutelam, de futura!
cap de vt C.de teſtaml iubemus infine? Certé nullo modo: viſf.
manda l ſideiuſſor, j reſp. Hodie f verô iſtam differentiam agna-
tionis quarere non oportet: cum agnati ante cognatos nihil,
habeant: vt in Auth de bared. ab inteſt. venien. Sex his collatix.I
Item not qud licèt prdicta iura cognationis tollantur ma!
xima, & media capitis deminutione:ipſa tamen conſanguinitasl
non tollitur:vt ff de reg.iur. l. iura ſanguinis.
DE CAPITIS DEMINVTIONE.
Continuatur : quia ſuprà viſum eſt de legitima agnatorum
tutela: & quia ius agnationis capitis deminutione corrumpitur.
S. fin. S. titul. j merito ſequitur videre de capitis deminutione.
PORC.
St autẽ. JTotus iſte titulus diuiditur in quinque partes l.l
e ilns uo ur es pris deminuio, d uooupler
ſit. Secundô, de maxima capitis deminutione. Tertiô, de media.
Quartô, de minima. Quintô remouer certa dubia. Secunda ibi
Maxima. Tertia ibi: Minor. Quarta ibi: Minima. Quinta ibi:Qui-
bus autem. Et hac diuiſio ſufficit, licét alij aliter diuidant. Ca-
SVS. Domine, iam video, quod vultis tractare de cade. Dicatis
igitur mlhi quid eſt ca deminutio? Reſp. Imp. quod capitis de-
minutio eſt prioris ſtatus commutatio. Sed pone: Domine, vi-
deo quid eſt ca de. ſed ſi placet, dicatis mihi quot modis fit cap.
deminutio? Et reſp. Imp. quod cap. de fit tribus modis Aut enim
eſt maxima capitis deminutio:aut minor, quam quidam mediã
vocant:aut minima. Sed pone: Domine, iam video quot modis
fit ca de. Dicatis ergo mihi, quando locum habet cap. de. mari-
ma, quando minor, & quando minima? Ad hoc reſp. Imp.dicẽs,
quod maxima cap. de- eſt, quando aliquis ob aliquod enorme
delictum ciuitatem ſimul, & libertatem amittit, quod contin-
git in his qui atroci ate ſentetie ſerui pena effeiunturns &
iam in libertis, qui propter ingratitudinem cõtra patronos cõ-
miſſam, in ſeruiturem rediguntur, vel etiam in his qui maiores
xxv annis ad participandum pretium ſua venditionis ſe venu-
dari paſſi ſunt. Minor autem ſiue media ca de eſt, cum aliquis
ob delictum ſuum ciuitatem amittit: ſed tamen retiner liberta-
tem: quodin co accidit eui ignis & aqua iuterdicitur, ſ¬
inſulam de portatur. Minima ca de eſt, cum quis ciuineutar.
mul & libertatem retinet qui ſtatum ſuumtaattutonninnen
quod acidit in his qui ſui iuris fuerunt, & ſe in arogieſuu-
poſteà dederiit, & ita alieno iuriper ſpeiern aroparionisqui
iecti eſſe ceperunt. Et ſimiliterin caſu conuerſo ſſsrni
alieno iuri ſubiecti ſunt peremancipationen ſuiuris eſein-
tur veluti ſiflius fa emacipatus à pare fuerit Nan inoosea
ſu minimam ca de. pati intelligitur. Et hac dicuntur vſque a
illum S ſeruus autem Fran de Aret....
n onariſe ie ſatus coſiſt in tribous in lberare ciuitart rfr-
milia i. iure agnationis. Cûm enim prim.. libertatẽ quis pr
.. enne maximam cap.
dit, per cõſequens & duo vltima perdit, & tunc maximamr
ille, qui tutoré in teſtamẽto dare potera t, omninô teſtamẽtum
non fecerit tue dem vocentur agnatiſed etianm ſi quantunm
ad tutelã pertinet, in teſtatus deces
ſerit. quod tãtum valere po-
terit, ſiis qui in teſtamentn datus fuerat, viuẽte teſtatore deceſ-
ſerit Cum igitur in hoc caſu propoſito id contigerit, manifeſtu
eſt, quod agnati ab o¬
nere tutelæ non pote-
rant pradicta ratione
excuſari. Et hœc vſque
ad illum S. ſed agnatio-
nis. Fran de Aret.
2 Significationem. ſe.
tantum.
Si omnino. vel aliud
contingat, quod tãtun-
dem valeat, quod dixi-
mus infrà de har qua ab
inteſt j-reſpon. & facit ff.
quod cuiuſque vniue. no.
l.j.S & quidrm. ADDI-
T10. Et ille proprie di-
citur inteſtatus, qui po-
tuit teſtari, & non eſt
teſtatus: ſed dicitur in-
teſtabilis, qui teſtari nõ
poteſt: quod not. pro
ſtatutis, ſecúdûm Chri-
ſtopho. & Iacochîc. Et
detiente reſtamenta-
rio legitimo, vel dati-
uo, quis in locum defi-
cientis admittatur, an
legitimus, an datiuus;
vide Ang. hic.
uanti ad tutelam pertinet, is
inteſtatus deceſſiſſe videtur, qui et-
iam cum teſtatus ſit, tutorem teſta-
mento nõ dedit, aut datio effectum
ſortita non fuit.
2. JQuôd autem lex duo-
decim tabularum ab inteſtato
vocat ad tutelam agnatos: non
hanc habet ſignificationem,
ſi omninô P non fecerit teſta-
mentum is qui porerat tuto-
res dare; ſed ſi quantum ad tu-
telam pertinet, inteſtatus de-
ceſſerit. quod tune quoque ac-
cidere intelligitur, cum is, qui
datus eſt tutor, viuo teſtatore
deceſſerit.
Agnationis ius (cum ciuile ſit
vinculu) capitis deminutione tol-
litur: cognationis verô nõ ita. Ad-
Inſtitutionum Imperialium Liber j.
ea, qua naturalem aquitatem habent; ve ffde edeleas.
gatum S Item no quia quaedama cognatio eſt ciuilis tant
vt per adoptionem; veſfde adopl qui in adoptionem Ité nats
lis tantûm, vt ad filios naturales tatum. Itẽ naturalis,
vt ad eos qui legitimi ſunt: & de hac inte
notato: Nil tã naturale eſſe, quam
eo genere quodque diſſolui, quo li-
gatum eſt.
3. Sed agnationis quidem
ius t omnibus modis f capi-
tis deminutione plerumque
perimitur. Nam d agnatio iu-
ris nomen eſt e. Cognationis
verô ius non omnibus modis
commutatur; quia ciuilis ratio
ciuilia quidem iura corrumpe-
re poteſt; naruralia f verô non
vtique 8.
DE CAPITIS DEMI-
nutione.
TITVLVS XVI.
Eé St autem capitis demi-
& nutio, prioris ſtatus
telligitur hîc: vt
8o
le.
tum;,
tura¬l
& ciuilis;!
1
as l n aauſ dlg;
Iten no quia & ei-
uili iure hac, ſa tutela &
reditas tribus bmo-
dis deferuntur: vt ex
verbis, & ſententia le-
gis xij, tabu vt in agna-
tis. Item ex ſententia
tantum: vt infr de legit.
pat. tut. & infrà de fidu.
tu. Item ex aliis legibus
veteribus, vel nouis:vu!
fde ca demi. l tutelas.
S Nunquid ergo hat
omnia facile perdun-
tur per omnem capitis
deminutionem? Reſp.
ſie s in duobus primis
tantum; nou in tertio;
vt hic, & in d. l tutelas.
J Item quaro, an futu-
ras d tutelas acquiren¬,
das, & hreditates tan-
tûm tollat;an etiã præ-
teritas adimat? Reſp.
futuras tãtum: ve ff vn-
de lib. l. fin. Quideninm,
potuit diuinare lex
deferens hæreditatem, e
Sed agnationis. JCA-
SVS. Domine, iam video quando habet locum leg- agnato tute-
la, & qui ſint agnati, & etiam quomodo intelligatur verba leg.
xi tab quibus agnati vocantur ad tutelam:nunquid eſt aliqua
differentia inter ius agnationis, & ius cognationis? Reſp quod
ſic: quia ius agnationis omnibus modis capitis deminutione
plerumque perimitur. Nã nomen agnationis à iure ciuili deri-
un eſt ſed ius cogmationis quodaborigiue nome ſumpſit,
& à iure naturalideſcendit, nõ omni cap dem-mutatur. Ciuilis
enim ratio ciuilia iura corrumpere poteſt; naturalia autem ne-
quaquam hoc dieit vque ad fnen frane.
cJ Sed agnationis quidem ius. JNo. diligenter hunc S. Eſt autẽ
ius agnationis, & ius cognationis, ſiue cognatoru. Agnati enim
habẽt ius prerogatiuum ad cognatosſcilicet a vt praferãtur in
tis in duobus, hereditatibus agnatorum mortuorum:vt infrà de legi agn ſueij.
uoe eſt, in ha- respon. Item prferuntur in tutelis agnatorum paruulorum:vr
reditatibus, & Seotit.j reſpon his autem deficientibus, in hareditatibus, & tu-
tutelis. telis cognati ſuo iure admitttur: inter quos etiam agnati vo-
cantur, qui deſierunt eſſe in iure agnatorum, vel deſierut habe-
re iura agnatorum, vt per cap. dem. vi j. de hared qua ab inteſta.
S dmonendi. Illud autem ius prarogatiuu, quod habẽt agnati:
quia vltra iura cõmunia habẽt per l.xij. tab.facile perdunt: vr
omnibus modis capitis demii per omnem cap de. vt per maxi-
mam, vel per mediam:de quib duabus non eſt dubium:cûm &
iura cognationis perdantur: vt j tit. j. S.quod autem. Item per
minimam tollitur ius agnationis, vt hic dicitur, & ff de cap dem.
l tutelas. niſi bin duobus caſibus tantûm, vt inter fratres, licet
nouun de quo a er emanceipetur vrCCde legit ute lair & ij Ite inter patrem,
in l4. f c ſe & filium: vijde leg agna ſue. S fina & propter hos duos caſus,
cûs de ture an¬ qui de minima cap de excipiuntur, dicit hie, plerunque. at iura
tiquo: ut ii cognationis non commutantur omnibus modis: quia non tol-
oot. Ang. luntur minima cap. demi. & eſt ratio, vt ſubiicit.
a J Plerumque Quid hic facit, plerumque? Nẽpe vt intelligamus
nõ ſemper ius famili perimi minima capitis deminutione Eſt
Anaſtaſij conſtitutio,ex qua fratres emãcipati ad fratrum legi-
timam ſucceſſionem, tutelam, curationem vocantur. .j. infr. de
ſucceſ-cog.S vlt infrà de grad cog-l frater C.de leg tut.l ne lucrum.
C.de cur fur. Eſt Iuſtiniani conſtitutio,ex qua & fratrũ eman-
cipatorum filij vocantur. l vlt Cde leg har. Eſt turſus alia Ana-
c Et ideo ſi ſtaſij conſtitutio, qua cautum eſt, vt ne iura familiz amittant,
tutum vtitur qui Anaſtaſiana emancipatione fuerunt liberati:videlicet ſi ita
vethis natur a- noinatin id in Imperiali reſeripto comprchenſum ſit: lſi ab
lous, puit ſ& ſGde leg lure, Gr t ae ve
rrfaurr &ſſt d ſVo Nomefe u ,v . ..-.A-..-¬
ror non atten e INomen eſti à lege xijtab, eſt inducta hac prioritas agnato-
dimus ius ciur rum: ſed ius cognationis eſt naturale nomen cnã ratione ſan-
le; ſed ſolum guinis hoe nomen impoſitum eſt: vnde & vnum ius ciuile po-
nutle ve ie eſt per aliu d ſacile toli ur hie, & ſads reg ue laiti eſt
ur etux nr Nauraliai, iura cognationis ſie dicta: quia ca quis conſe-
quitur per natiuitatem: vrS.de adop. S. ſed hodie. in fin. S.non ſic
ralis, & ſpu .. ct.
rius, & etian de facili tolluntur.
ſeruus: d Non vtique. Non omninonon omnibus modis. CVIAC.
lau ſeunn g Vrique, i certe non tolluntur capitis deminutrone cum ſint
u Ang.his. immutabilia hc iura:vt S. de iur nat.S. ſed naturalia. Item nec
a Agnati pra-
ferütur cogna-
bHac Glo re-
fertur ad ius
vel tutelam, de futura!
cap de vt C.de teſtaml iubemus infine? Certé nullo modo: viſf.
manda l ſideiuſſor, j reſp. Hodie f verô iſtam differentiam agna-
tionis quarere non oportet: cum agnati ante cognatos nihil,
habeant: vt in Auth de bared. ab inteſt. venien. Sex his collatix.I
Item not qud licèt prdicta iura cognationis tollantur ma!
xima, & media capitis deminutione:ipſa tamen conſanguinitasl
non tollitur:vt ff de reg.iur. l. iura ſanguinis.
DE CAPITIS DEMINVTIONE.
Continuatur : quia ſuprà viſum eſt de legitima agnatorum
tutela: & quia ius agnationis capitis deminutione corrumpitur.
S. fin. S. titul. j merito ſequitur videre de capitis deminutione.
PORC.
St autẽ. JTotus iſte titulus diuiditur in quinque partes l.l
e ilns uo ur es pris deminuio, d uooupler
ſit. Secundô, de maxima capitis deminutione. Tertiô, de media.
Quartô, de minima. Quintô remouer certa dubia. Secunda ibi
Maxima. Tertia ibi: Minor. Quarta ibi: Minima. Quinta ibi:Qui-
bus autem. Et hac diuiſio ſufficit, licét alij aliter diuidant. Ca-
SVS. Domine, iam video, quod vultis tractare de cade. Dicatis
igitur mlhi quid eſt ca deminutio? Reſp. Imp. quod capitis de-
minutio eſt prioris ſtatus commutatio. Sed pone: Domine, vi-
deo quid eſt ca de. ſed ſi placet, dicatis mihi quot modis fit cap.
deminutio? Et reſp. Imp. quod cap. de fit tribus modis Aut enim
eſt maxima capitis deminutio:aut minor, quam quidam mediã
vocant:aut minima. Sed pone: Domine, iam video quot modis
fit ca de. Dicatis ergo mihi, quando locum habet cap. de. mari-
ma, quando minor, & quando minima? Ad hoc reſp. Imp.dicẽs,
quod maxima cap. de- eſt, quando aliquis ob aliquod enorme
delictum ciuitatem ſimul, & libertatem amittit, quod contin-
git in his qui atroci ate ſentetie ſerui pena effeiunturns &
iam in libertis, qui propter ingratitudinem cõtra patronos cõ-
miſſam, in ſeruiturem rediguntur, vel etiam in his qui maiores
xxv annis ad participandum pretium ſua venditionis ſe venu-
dari paſſi ſunt. Minor autem ſiue media ca de eſt, cum aliquis
ob delictum ſuum ciuitatem amittit: ſed tamen retiner liberta-
tem: quodin co accidit eui ignis & aqua iuterdicitur, ſ¬
inſulam de portatur. Minima ca de eſt, cum quis ciuineutar.
mul & libertatem retinet qui ſtatum ſuumtaattutonninnen
quod acidit in his qui ſui iuris fuerunt, & ſe in arogieſuu-
poſteà dederiit, & ita alieno iuriper ſpeiern aroparionisqui
iecti eſſe ceperunt. Et ſimiliterin caſu conuerſo ſſsrni
alieno iuri ſubiecti ſunt peremancipationen ſuiuris eſein-
tur veluti ſiflius fa emacipatus à pare fuerit Nan inoosea
ſu minimam ca de. pati intelligitur. Et hac dicuntur vſque a
illum S ſeruus autem Fran de Aret....
n onariſe ie ſatus coſiſt in tribous in lberare ciuitart rfr-
milia i. iure agnationis. Cûm enim prim.. libertatẽ quis pr
.. enne maximam cap.
dit, per cõſequens & duo vltima perdit, & tunc maximamr