DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0104
159
contemplatione haredis interponitur: illa autem de legato
preſtando gratia teſtatoris, vt ſua voluntas adimpleatur: vC.
vt le no caalis vt in poſſ leg. l. i. Non eſt ergo mirum, ſi illud
quod ſua gratia introductu eſt, teſtator poreſt remittere, aliud
autem non:vr C. de pact l ſi quis in conſcribendo. & ff. de pac l. pa-
ctum. & de ope lil cerdo-
nem. & ad leg. Falcid.l.
quod de bonis. Sfin. An-
DIT10. Imo qué
de fauore hredis, ac
de ſuo diſponere po-
teſt, ſecundûm Chri-
ſtopho. per l. vnum ex
familia. , ſi rem ff de leg.
i. Et dicit iple ratio-
nem: quia vno caſu in-
uitaretur ad delinquen-
dum: in aliis autem
non. Angel. Aret.
a Morietur aut capi-
e minuetur. His enim
duobus modis tantûm
amittitur vſusfructus:
vi ffde vſufrea re, qua
vſu conſu. l.in ſtipulatio-
ici cenſentur e & lquoniam,
Vn uſent b Satur, à lega-
beneficiorum tario.
ſuorumime c Eſtimata. eo tem-
Saxr e pigne pore quãdo dantur le-
pedade ole. gatarioſie f’de vſufr ea.
leri.& corum re. qua vſu conſu. l ſi tibi
morte finitur vini. AcCVRS.
vſufruct. t in d’J Poterat. cûm ſub-
dictis cap. ſtantia in his non ſal-
uetur, & dominiu mu-
tetur. vt ſuprà dictu eſt.
e Cautionem. impro-
priè. nam ſatiſdare de-
teteot ce, l ux beri ſe-
l. ſancimus. &ſf de vſu-
fruea. re. qua vſu conl.
tribus in fine qua cautio
loco proprietatiserit a¬
pud haredem.
Finitur. J CASVS.
Sie eti cle-
pecunia reſtituenda ſi morie-
tur, aut capite minuetur?. Ce-
ter quoque res ita traduntur
legatario, vt eius fiant: ſed ſti-
matis his ſatiſdatur , vt ſi mo-
riatur, aut capite minuatur, tan-
ta pecunia reſtituatur, quanti
h fuerint ſtimat S. Ergo ſe-
natus non fecit quidem earum
rerum vſumfructum( nec enim
poterat) ſed per cautionem
quaſi vſumfructum conſtituit.
Vſusfructus finitur modis hic
deſcriptis.ARET.
3. J Finitur autem vſusfru-
ctus morte vſufructuarijf, &
duabus capitis é deminutioni-
bus, maxima, & media , &
non vtendo per modû, & tem-
pus i : quà omnia noſtra ſta-
tuit conſtitrio . Item finitur
vſusfructus, ſi domino proprie-
tatis ab vſufructuario cedatur,
(nã cedẽdo l extraneo nihil agi-
tur vel ex contrario ſi vſufru-
ctuarius proprietatem rei ac-
quiſierit u: quæ res conſoli-
datio d’appellatur. Eo amplius
conſtat, ſi des incendio con-
ſumptæ fuerintP, vel etiam ter-
rœmotu, vel vitio ſuo coyrue-
rint, extingui vſumfructum, &
Inſtitutionum Imperialium Lib. ij.
i J Per modum, & tempus. ſavt bonus paterſamiliàsa
melius per modum, & tempus. i per moder:
cet decem an inter praſentes: viginti inter abſentes:
vſufr.l corruptionem. Sed relictus b’ciuitati durat cetur
eo. an vſufr. Actio vero competens pro vſufr. non t
ne are quidem vſumfru-
ctum deberi.
4. Cum autem finitus fuerit
totus vſusfructus, reuertitur
ſcilicet ad proprietatem: & ex
eo tempore nud proprietatis
dominus incipit plenam in re
habere poteſtatem.
DE VSV, ET HABI-
tatione.
TITVLVS V.
Hac quoque ſeruitus vſus perſo-
nalis eſt: id eſt, à re perſonæ debita:
itidem dicito in habitationis ſerui
tute. quid autem differat vſus ab
vſufructu, aperit Justinianus.
Iſdem illis mo-
dis, quibus vſuſ-
frutus conſtitui-
tur, etiam nu-
dus vſus conſti-
tui ſolet ſ: iiſdémque illis mo-
dis t finitur, quibus & vſus-
fructus deſinit.
1. J Minus u autem f iuris
eſt in vſu, quam in vſufructu.
nam is qui fundi nudum ha-
bet vſum, nihil vlterius ha-
bere intelligitur, quam vt ole-
ribus, pomis, floribus, fœ-
no r, ſtramentis y, & lignis
1o
are as. 2. Vel:
ratum tempus, ſeil;¬
v Cod. de!
oianonui
tollitur ?
ure, cin tenmpus ion
ſit modus tole oſn
gationis: ſed per ex-
ceptionem dicto tem-
pore tolitur; lieet in
alis modis fruendi ip-
ſoiure etian acio t t.
latur: ur ffde act & obli
lobligationum feres pla.
cet.
APer modum, & tem-
ui, Si cuctton is pae
conſtitutu tempus nul-
lo modo vtatur vel er-
iam ſi vtatur cõtra pra-
ſcriptum modum, vtro-
que caſu non vtendo
vſumfr. amiſſum dice-
mus: arg-eſt lſi commu-
nẽSjj & lſi quis aliaf.
quemul ſer amit. Crni
J Conſtitutio. Cod. de
vſufru. l corruptionem.
lJ Cedendo. Contrà.
infrà, tit. j. infine primi
caſus. Sol. hie dicit de
iure vtendi, quod cedi
non poteſt: imô tune
ad proprietatem redit:
ve hic, & ff deiur dolſi
vſufr. ibi, de ipſa fru-
ctuu perceptione. C ar.l
ffde peri & com rei ven.
l neceſſario fi.
5 Nihil agitur. He
verba, vti fint accipien-
da, oſtendi in frag. Vl-
pian. tit. xvii, quod ne
nouum videatur, con-
iungenda erit l. per ſer-
uum. S. vltim. f de ad-
Domine, iã video quid
eſt vſusfructus, & qualiter conſtituitur, & in quibus conſtitui
poteſt. dicatis modo mihi quibus modis finitur vſus fructus.
Ad hoc reſpond. Amice, vſusfructus naturali morte vſufru-
ctuarij finitur: & ſimiliter morte ciuili, videlicer maxima, &
media capitis deminuri, vſufructuarij. Finitur etiam vſusfru-
ctus, ſi vſufructuarius non vtatur vſufructu per tempus à lege
ſtaturum. & hæc omnia ſtatuit noſtra conſtitutio. Et non ſolu
modô prædictis modis finitur vſusfructus: ſed etiam ceſſione.
Nam ſi vſufructuarius domino proprietatis ceſſerit: finitur v¬
ſusfructus: ſecus ſi extraneo ceſſerit. Nam extraneo cedendo ni-
hil agit. Et fimiliter in caſu conuerſo ſi vſufructuarius proprie-
tatem rei in qua habet vſumfructú acquiſierit, finitur vſusfru-
ctus: & huiuſmodi acquiſitio proprietatis appellatur conſolida-
tio. Et non ſolum prdictis modis finitur vſusfruct. ſed etiam
interitu ipſius rei, in qua quis habet vſumfruct. nam ſi œdes in-
cendio in totum conſumpta fuerint, vel terramotu, vel vitio
proprio corruerint, conſtat vſumfructum extingui, nec arez
vſumfruct. deberi. Et hœc dicuntur vſque ad illum verſum au-
tem. in quo pone caſum ſic: Domine, iam video quibus modis
fiuitur vſusfruct. Dicatis mihi, ſi placet, quid iuris eſt, quando
totus vſusfructus eſt finitus? Ad hoc reſpond. Amice, cum totus
vſusfructus finitus fuerit, reuertitur ſtatim ad ſuam proprieta-
tem; & conſolidatur cum ea: & qui primô erat dominus nudæ
proprietatis, incipit ex eo tempore plenam proprietatem & po-
teſtatem in rem habere. hc dicuntur vſque ad fi tit. Franc. de
Aretio.
f Morte ſeilicet naturali Sed contraffde noua l.ſt vſusfructus.
Sol. nou contradicit ibi enim antequam eſſem viufructuarius,
delegaui: vnde ex eius perſona cui delegaui, finitur:quia in eius
perſona incœpit. ſi autem poſtea delegaſſem, ex mea perſona
fniretur us ſde peri d comt rei venl neceſſaru Sfſn Aoo Tro.
T Tu die quod formalis vſusfru in formalem tranſire non po
teſt; ſed in cauſalem ſie, & econtrà: & ideô ibi vtendi tantum
commoditas ceditur, ſecundûm Ang. hîc.
i ſ Eamni ſuprà de capide s i
n Maxima, & media. quæ mortes ciuiles ſunt: ve ff pro ſoc.l.
verum.S ſocietas ver intereunt. Non autem minima capitis de-
minutione: vt infr de acqui per arrog in prin.
Maxima, & nedia.In l. rffde vſufr leg. hæc verbaex magna
cauſa, ſunt Triboniani. Nam ante Iuſtinianum etiam minima
capitis deminutio vſumfructum extinguebat. CvIAC.
quir, rerum domin, cum!
t qui mihi. ffde donat. CvIAC.
m Acquiſierit. ſcilicet finitur vſusfructus. AccvRS.
n SQue res ideſt, talis acquiſitio.
S J Conſolidatio. Conſolidatio inde nomen accipit, quod ſo-
lidum id proprium ſit, à quo vſusfruct deductus non eſtlà li¬i
berto ff de bo. lib.l. Sempronitus S. pen ffde vſufruct leg. CvIaC.
O5 Conſumpta fuerint. ſcilicet in totum ut ffeol ſi cui inſule.
p Ne area ſic ffquib. mod vſusfructus amitt l repeti. S penargu.
contrà ffde pignoact. l.domo. ADDITIO. Dic quod ii loqui-
tur in pignore: & ide facilius extinguitur vſusfr. quam pignus,
ne proprietas reddatur inutilis, iuxta prin. huius tex. ſecudu laſ-
qVTotus Nota, totus. ſi enim pro parte, non redit ad proprie-
tatem: vtſſquib. mod. vſufruc amit. l excepta. Item ſi ſint duo
confructuarij:vno perdente alteri accreſcit: vt ff.de vſufruct ac-
creſcen. l.j.S pe
DE VSV, ET HABITATIONE.
Suprà tractatum eſt de vna ſeruitute perſonali: videlicet de
vſufrutu, hie ſequitur de aliis.
ſe Iſdem illis. Totus iſte titulus in tres partes diuiditur.
imô ponit de vſu. 4 Secundô de ſeruiture babitatio-
nis. q Tertiô facit quoddam prambulum, tranſiens ad alias
materias. Secunda ibi; Sed ſi cui. Tertia ibi; Hac de ſeruitutibus.
Litera ſatis plana eſt vſque ad illumS.Sed ſi cui.ided pone ca-
ſum per te ipſum.
r 5 Constituitur. ſain teſtamento, & inter viuos; vt Stit.jjS.i¬
j Solet.niſi quod vſus pro parte conſtitui nou poreſt- ffe.
l. vſius pars. Sed’aliud in vſufructu vt f de vſufru l vſufructus ab
initio. Et ratio eſt: quia diuiduus eſt: quod non eſt in alis ſer-
uitutibus. vi ffad leg. Falciljs ſi vſufrut. Nec obſt. ſi duo-
bus vſus conſtituitur: quod concurſu partes fiunt: quia occa-
ſione, id eſt, neceſſitate magis, quam ratione contiagit: ve ff de
riuis.l. Labeo.
t jModi. quos S.tit.j.S,finitur. habuimus.:
u (Minus iuris. ſed in d’caſibus, æquales ſunt fructuarius, & v¬
ſuarius:vt in vſu pecunit, vr ffde vſufruct earel. hoc ſenatus.
Sfi.2. Item in fundo de quo tantûm fœnum tollitur, quantum
ſoli ſibi ſufficit. vt ffel fundi. f Item ſi in ſylua remota, ex qua
vterque ligna vendere poterit:vt ffeæl diuus.
Y J Fœno. id eſt, de herba.
y J Stramentis.id eſt, de melegagenust eſt bladl, gauj
contemplatione haredis interponitur: illa autem de legato
preſtando gratia teſtatoris, vt ſua voluntas adimpleatur: vC.
vt le no caalis vt in poſſ leg. l. i. Non eſt ergo mirum, ſi illud
quod ſua gratia introductu eſt, teſtator poreſt remittere, aliud
autem non:vr C. de pact l ſi quis in conſcribendo. & ff. de pac l. pa-
ctum. & de ope lil cerdo-
nem. & ad leg. Falcid.l.
quod de bonis. Sfin. An-
DIT10. Imo qué
de fauore hredis, ac
de ſuo diſponere po-
teſt, ſecundûm Chri-
ſtopho. per l. vnum ex
familia. , ſi rem ff de leg.
i. Et dicit iple ratio-
nem: quia vno caſu in-
uitaretur ad delinquen-
dum: in aliis autem
non. Angel. Aret.
a Morietur aut capi-
e minuetur. His enim
duobus modis tantûm
amittitur vſusfructus:
vi ffde vſufrea re, qua
vſu conſu. l.in ſtipulatio-
ici cenſentur e & lquoniam,
Vn uſent b Satur, à lega-
beneficiorum tario.
ſuorumime c Eſtimata. eo tem-
Saxr e pigne pore quãdo dantur le-
pedade ole. gatarioſie f’de vſufr ea.
leri.& corum re. qua vſu conſu. l ſi tibi
morte finitur vini. AcCVRS.
vſufruct. t in d’J Poterat. cûm ſub-
dictis cap. ſtantia in his non ſal-
uetur, & dominiu mu-
tetur. vt ſuprà dictu eſt.
e Cautionem. impro-
priè. nam ſatiſdare de-
teteot ce, l ux beri ſe-
l. ſancimus. &ſf de vſu-
fruea. re. qua vſu conl.
tribus in fine qua cautio
loco proprietatiserit a¬
pud haredem.
Finitur. J CASVS.
Sie eti cle-
pecunia reſtituenda ſi morie-
tur, aut capite minuetur?. Ce-
ter quoque res ita traduntur
legatario, vt eius fiant: ſed ſti-
matis his ſatiſdatur , vt ſi mo-
riatur, aut capite minuatur, tan-
ta pecunia reſtituatur, quanti
h fuerint ſtimat S. Ergo ſe-
natus non fecit quidem earum
rerum vſumfructum( nec enim
poterat) ſed per cautionem
quaſi vſumfructum conſtituit.
Vſusfructus finitur modis hic
deſcriptis.ARET.
3. J Finitur autem vſusfru-
ctus morte vſufructuarijf, &
duabus capitis é deminutioni-
bus, maxima, & media , &
non vtendo per modû, & tem-
pus i : quà omnia noſtra ſta-
tuit conſtitrio . Item finitur
vſusfructus, ſi domino proprie-
tatis ab vſufructuario cedatur,
(nã cedẽdo l extraneo nihil agi-
tur vel ex contrario ſi vſufru-
ctuarius proprietatem rei ac-
quiſierit u: quæ res conſoli-
datio d’appellatur. Eo amplius
conſtat, ſi des incendio con-
ſumptæ fuerintP, vel etiam ter-
rœmotu, vel vitio ſuo coyrue-
rint, extingui vſumfructum, &
Inſtitutionum Imperialium Lib. ij.
i J Per modum, & tempus. ſavt bonus paterſamiliàsa
melius per modum, & tempus. i per moder:
cet decem an inter praſentes: viginti inter abſentes:
vſufr.l corruptionem. Sed relictus b’ciuitati durat cetur
eo. an vſufr. Actio vero competens pro vſufr. non t
ne are quidem vſumfru-
ctum deberi.
4. Cum autem finitus fuerit
totus vſusfructus, reuertitur
ſcilicet ad proprietatem: & ex
eo tempore nud proprietatis
dominus incipit plenam in re
habere poteſtatem.
DE VSV, ET HABI-
tatione.
TITVLVS V.
Hac quoque ſeruitus vſus perſo-
nalis eſt: id eſt, à re perſonæ debita:
itidem dicito in habitationis ſerui
tute. quid autem differat vſus ab
vſufructu, aperit Justinianus.
Iſdem illis mo-
dis, quibus vſuſ-
frutus conſtitui-
tur, etiam nu-
dus vſus conſti-
tui ſolet ſ: iiſdémque illis mo-
dis t finitur, quibus & vſus-
fructus deſinit.
1. J Minus u autem f iuris
eſt in vſu, quam in vſufructu.
nam is qui fundi nudum ha-
bet vſum, nihil vlterius ha-
bere intelligitur, quam vt ole-
ribus, pomis, floribus, fœ-
no r, ſtramentis y, & lignis
1o
are as. 2. Vel:
ratum tempus, ſeil;¬
v Cod. de!
oianonui
tollitur ?
ure, cin tenmpus ion
ſit modus tole oſn
gationis: ſed per ex-
ceptionem dicto tem-
pore tolitur; lieet in
alis modis fruendi ip-
ſoiure etian acio t t.
latur: ur ffde act & obli
lobligationum feres pla.
cet.
APer modum, & tem-
ui, Si cuctton is pae
conſtitutu tempus nul-
lo modo vtatur vel er-
iam ſi vtatur cõtra pra-
ſcriptum modum, vtro-
que caſu non vtendo
vſumfr. amiſſum dice-
mus: arg-eſt lſi commu-
nẽSjj & lſi quis aliaf.
quemul ſer amit. Crni
J Conſtitutio. Cod. de
vſufru. l corruptionem.
lJ Cedendo. Contrà.
infrà, tit. j. infine primi
caſus. Sol. hie dicit de
iure vtendi, quod cedi
non poteſt: imô tune
ad proprietatem redit:
ve hic, & ff deiur dolſi
vſufr. ibi, de ipſa fru-
ctuu perceptione. C ar.l
ffde peri & com rei ven.
l neceſſario fi.
5 Nihil agitur. He
verba, vti fint accipien-
da, oſtendi in frag. Vl-
pian. tit. xvii, quod ne
nouum videatur, con-
iungenda erit l. per ſer-
uum. S. vltim. f de ad-
Domine, iã video quid
eſt vſusfructus, & qualiter conſtituitur, & in quibus conſtitui
poteſt. dicatis modo mihi quibus modis finitur vſus fructus.
Ad hoc reſpond. Amice, vſusfructus naturali morte vſufru-
ctuarij finitur: & ſimiliter morte ciuili, videlicer maxima, &
media capitis deminuri, vſufructuarij. Finitur etiam vſusfru-
ctus, ſi vſufructuarius non vtatur vſufructu per tempus à lege
ſtaturum. & hæc omnia ſtatuit noſtra conſtitutio. Et non ſolu
modô prædictis modis finitur vſusfructus: ſed etiam ceſſione.
Nam ſi vſufructuarius domino proprietatis ceſſerit: finitur v¬
ſusfructus: ſecus ſi extraneo ceſſerit. Nam extraneo cedendo ni-
hil agit. Et fimiliter in caſu conuerſo ſi vſufructuarius proprie-
tatem rei in qua habet vſumfructú acquiſierit, finitur vſusfru-
ctus: & huiuſmodi acquiſitio proprietatis appellatur conſolida-
tio. Et non ſolum prdictis modis finitur vſusfruct. ſed etiam
interitu ipſius rei, in qua quis habet vſumfruct. nam ſi œdes in-
cendio in totum conſumpta fuerint, vel terramotu, vel vitio
proprio corruerint, conſtat vſumfructum extingui, nec arez
vſumfruct. deberi. Et hœc dicuntur vſque ad illum verſum au-
tem. in quo pone caſum ſic: Domine, iam video quibus modis
fiuitur vſusfruct. Dicatis mihi, ſi placet, quid iuris eſt, quando
totus vſusfructus eſt finitus? Ad hoc reſpond. Amice, cum totus
vſusfructus finitus fuerit, reuertitur ſtatim ad ſuam proprieta-
tem; & conſolidatur cum ea: & qui primô erat dominus nudæ
proprietatis, incipit ex eo tempore plenam proprietatem & po-
teſtatem in rem habere. hc dicuntur vſque ad fi tit. Franc. de
Aretio.
f Morte ſeilicet naturali Sed contraffde noua l.ſt vſusfructus.
Sol. nou contradicit ibi enim antequam eſſem viufructuarius,
delegaui: vnde ex eius perſona cui delegaui, finitur:quia in eius
perſona incœpit. ſi autem poſtea delegaſſem, ex mea perſona
fniretur us ſde peri d comt rei venl neceſſaru Sfſn Aoo Tro.
T Tu die quod formalis vſusfru in formalem tranſire non po
teſt; ſed in cauſalem ſie, & econtrà: & ideô ibi vtendi tantum
commoditas ceditur, ſecundûm Ang. hîc.
i ſ Eamni ſuprà de capide s i
n Maxima, & media. quæ mortes ciuiles ſunt: ve ff pro ſoc.l.
verum.S ſocietas ver intereunt. Non autem minima capitis de-
minutione: vt infr de acqui per arrog in prin.
Maxima, & nedia.In l. rffde vſufr leg. hæc verbaex magna
cauſa, ſunt Triboniani. Nam ante Iuſtinianum etiam minima
capitis deminutio vſumfructum extinguebat. CvIAC.
quir, rerum domin, cum!
t qui mihi. ffde donat. CvIAC.
m Acquiſierit. ſcilicet finitur vſusfructus. AccvRS.
n SQue res ideſt, talis acquiſitio.
S J Conſolidatio. Conſolidatio inde nomen accipit, quod ſo-
lidum id proprium ſit, à quo vſusfruct deductus non eſtlà li¬i
berto ff de bo. lib.l. Sempronitus S. pen ffde vſufruct leg. CvIaC.
O5 Conſumpta fuerint. ſcilicet in totum ut ffeol ſi cui inſule.
p Ne area ſic ffquib. mod vſusfructus amitt l repeti. S penargu.
contrà ffde pignoact. l.domo. ADDITIO. Dic quod ii loqui-
tur in pignore: & ide facilius extinguitur vſusfr. quam pignus,
ne proprietas reddatur inutilis, iuxta prin. huius tex. ſecudu laſ-
qVTotus Nota, totus. ſi enim pro parte, non redit ad proprie-
tatem: vtſſquib. mod. vſufruc amit. l excepta. Item ſi ſint duo
confructuarij:vno perdente alteri accreſcit: vt ff.de vſufruct ac-
creſcen. l.j.S pe
DE VSV, ET HABITATIONE.
Suprà tractatum eſt de vna ſeruitute perſonali: videlicet de
vſufrutu, hie ſequitur de aliis.
ſe Iſdem illis. Totus iſte titulus in tres partes diuiditur.
imô ponit de vſu. 4 Secundô de ſeruiture babitatio-
nis. q Tertiô facit quoddam prambulum, tranſiens ad alias
materias. Secunda ibi; Sed ſi cui. Tertia ibi; Hac de ſeruitutibus.
Litera ſatis plana eſt vſque ad illumS.Sed ſi cui.ided pone ca-
ſum per te ipſum.
r 5 Constituitur. ſain teſtamento, & inter viuos; vt Stit.jjS.i¬
j Solet.niſi quod vſus pro parte conſtitui nou poreſt- ffe.
l. vſius pars. Sed’aliud in vſufructu vt f de vſufru l vſufructus ab
initio. Et ratio eſt: quia diuiduus eſt: quod non eſt in alis ſer-
uitutibus. vi ffad leg. Falciljs ſi vſufrut. Nec obſt. ſi duo-
bus vſus conſtituitur: quod concurſu partes fiunt: quia occa-
ſione, id eſt, neceſſitate magis, quam ratione contiagit: ve ff de
riuis.l. Labeo.
t jModi. quos S.tit.j.S,finitur. habuimus.:
u (Minus iuris. ſed in d’caſibus, æquales ſunt fructuarius, & v¬
ſuarius:vt in vſu pecunit, vr ffde vſufruct earel. hoc ſenatus.
Sfi.2. Item in fundo de quo tantûm fœnum tollitur, quantum
ſoli ſibi ſufficit. vt ffel fundi. f Item ſi in ſylua remota, ex qua
vterque ligna vendere poterit:vt ffeæl diuus.
Y J Fœno. id eſt, de herba.
y J Stramentis.id eſt, de melegagenust eſt bladl, gauj